Με την αυγή του Νέου Έτους, αρχίζουμε οι περισσότεροι, με μεγάλη καθυστέρηση είναι η αλήθεια, να αντιλαμβανόμαστε τις αλλαγές που επέφερε στο ασφαλιστικό των εργαζομένων ο Ν.4387/2016, γνωστός και ως νόμος Κατρούγκαλου.
Βασικότερη αλλαγή του είναι η καθιέρωση της Εθνικής σύνταξης. Από εδώ και στο εξής όσοι καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης θα εντάσσονται στο νέο τρόπο υπολογισμού, που οδηγεί σε χαμηλότερες συντάξεις, κυρίως όσους φεύγουν με περισσότερα από 25 έτη και μέσο εισόδημα άνω των 1.000 ευρώ. Καταργούνται τα κατώτατα όρια συντάξεων και θεσμοθετείται Εθνική Σύνταξη στα 384 ευρώ μετά από 20 χρόνια ασφάλισης (το ποσό της απομειώνεται 2-10% για όσους φεύγουν με 15-20 χρόνια, δηλαδή στην 15ετία είναι 345 ευρώ). Σε αυτήν προστίθεται η ανταποδοτική σύνταξη, που υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές από το 2002 και τους νέους συντελεστές αναπλήρωσης (για 40 χρόνια η αναπλήρωση φτάνει στο 40,7%).
Σε ελεύθερη πτώση οι επικουρικές, καθώς η μείωση τους με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης θα φτάσει το 70%. Οι μειώσεις θα γίνουν μέσω του επαναϋπολογισμού με τους νέους χαμηλότερους συντελεστές αναπλήρωσης (0,45%). Οι μειώσεις συνδυάζονται με αυξήσεις εισφορών κατά μια ποσοστιαία μονάδα (0,5% για εργοδότες και 0,5% για εργαζόμενους) από 1/6/2016 μέχρι 31/5/2019 και κατά μισή μονάδα (0,25% και 0,25%) από 1/6/2019 μέχρι 31/5/2022. Οι εκκρεμείς αιτήσεις για επικουρική θα υπολογιστούν με τις παλιές διατάξεις αλλά στη συνέχεια οι συντάξεις θα αναπροσαρμοστούν όπως και οι υπόλοιπες. Για τις παροχές του Μετοχικού ταμείου Στρατού δεν διαφαίνονται (ακόμα) κάποιες αλλαγές. Επίσης για το εφάπαξ των ενστόλων δεν διαφαίνεται κάποια αλλαγή
Μια μεγάλη αδικία του παρόντος νόμου, είναι και το μαχαίρι που μπαίνει στις συντάξεις χηρείας με τις διατάξεις που προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου. Σε εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, για την εφαρμογή του νόμου, τίθενται όχι μόνον ηλικιακοί περιορισμοί αλλά και περιορισμοί στο ποσό που μπορεί να πάρει ο δικαιούχος, που μπορεί να πέσει ακόμη και στα 30 ευρώ το μήνα.Στο εξής σύνταξη χηρείας εφ’ όρου ζωής θα μπορούν να παίρνουν μόνον οι επιζώντες σύζυγοι που έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος. Ενώ όσοι καταστούν δικαιούχοι σύνταξης μετά το νέο νόμο και στο μέλλον δικαιωθούν και με σύνταξη χηρείας πιθανόν να παίρνουν μόλις 30 ευρώ.
Το παλιό καθεστώς περί συντάξεων χηρείας προέβλεπε για όσους πήραν σύνταξη λόγω θανάτου μέχρι τις 12/5/2016, ότι ο επιζών σύζυγος παίρνει το 70% της σύνταξης του θανόντος, ανεξάρτητα από την ηλικία του και μετά την τριετία το ποσό περιορίζεται στο 50% εφόσον ο επιζών συνταξιοδοτείται ή εργάζεται-ασφαλίζεται.
Μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, όσοι συνταξιούχοι ή οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα σε σύνταξη χηρείας μετά τις 13/5/2016, θα πάρουν:
- Το 50% της σύνταξης του θανόντος για μια τριετία και αν στη λήξη της τριετίας είναι κάτω των 55 ετών, τότε η σύνταξη διακόπτεται για πάντα. Για παράδειγμα ασφαλισμένος/η ή και άνεργος/η 46 ετών θα πάρει σύνταξη χηρείας ως τα 49 και μετά τίποτε.
- Το 50% της σύνταξης που λάμβανε ή επρόκειτο να λάβει ο θανών και αν ο δικαιούχος (επιζών σύζυγος) κλείνει τα 55 εντός της τριετίας της πρώτης καταβολής, τότε η σύνταξη διακόπτεται μόλις περάσουν τα τρία χρόνια αλλά επαναχορηγείται στα 67. Αν όμως στα 67 ο επιζών παίρνει και δική του σύνταξη, τότε θα πάρει το 25% αντί του 50% της σύνταξης.
-Για παράδειγμα, δικαιούχος σύνταξης χηρείας λόγω θανάτου μετά τις 13/5/2016, με αρχικό ποσό 600 ευρώ, θα πάρει τα 300 ευρώ για μια τριετία και αν κλείνει μέσα στην τριετία αυτή τα 55, η σύνταξη θα ανασταλεί στη λήξη της τριετίας και θα
- Το 50% της σύνταξης του θανόντος εφόσον είναι άνω των 55 ετών για μια τριετία. Εάν όμως μετά την τριετία εργάζεται ή συνταξιοδοτείται η σύνταξη περιορίζεται στο 25%
- Αν και οι δύο σύζυγοι συνταξιοδοτηθούν μετά το νόμο Κατρούγκαλου με 500 ευρώ ο ένας και 600 ευρώ ο άλλος τότε σε περίπτωση χηρείας η σύνταξη θα είναι μειωμένη κατά 50% αφού αφαιρεθεί όμως το ποσό της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ γιατί ο νόμος και η εγκύκλιος που ετοιμάζεται λέει ότι επί συρροής δύο συντάξεων καταβάλλεται μόνο η μια.
Είναι καταφανέστατο ότι αν και ακόμα υπάρχουν διατάξεις οι οποίες πρέπει να αποσαφηνιστούν, οι διατάξεις του Ν.4387 μειώνουν κατά πολύ τις συντάξεις μεταξύ αυτών που ‘’πρόλαβαν’’ να πάρουν την σύνταξη τους πριν από την εφαρμογή του και για όσους την λάβουν μετά από αυτήν. Ιδιαίτερα άδικη είναι η διαδικασία που πλέον εφαρμόζεται στις συντάξεις χηρείας , καθότι όποιοι είναι μέσα στον πόνο από την απώλεια του δικού τους ανθρώπου, θα πρέπει να παλέψουν να ζήσουν την οικογένεια τους χωρίς να μπορούν να λάβουν την σύνταξη του συζύγου τους.
Μπάτζιος Φώτιος
ΕΜΘ Επχίας (ΠΖ-ΕΥ)
Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της Ένωσης Στρατιωτικών Περιφερειακής ενότητας Καστοριάς
