Στην Ελλάδα είναι ένας εθισμός ταμπού. Ελάχιστοι τον δέχονται. και όμως το πρόβλημα υπάρχει. Είτε το κοιτάς στα μάτια είτε όχι και δεν είναι μια εισαγόμενη αμερικανιά η προασπάθεια πολλών να το αντιμετωπίσουν. Ομάδες υπάρχουν πολλές στην Ελλάδα και προσφέρουν ουσιαστική βοήθεια. Μια συζήτηση με μέλη της είναι άκρως διαφωτιστική.
της Φωτεινής Μπαλογιάννη
Εικόνες: Βασίλης Παππούς
Οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι (Alcoholics Anonymous) είναι Αυτοδιαχειριζόμενες Ομάδες Αυτοβοήθειας με εκπληκτικά αποτελέσματα σε ανθρώπους που πάσχουν από την ασθένεια του αλκοολισμού μέσα από την αλληλοϋποστήριξη και αλληλοβοήθεια. Για το πρόγραμμα θεραπείας και τη δομή των ΑΑ, τις συγκεντρώσεις και τις βασικές αρχές τους μίλησαν στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Μακεδονίας ΕΡΤ3 και στην δημοσιογράφο Φωτεινή Μπαλογιάννη με αφορμή τη διοργάνωση του 12ου Πανελλήνιου Συνεδρίου ΑΑ με τη συμμετοχή Αλ-Ανών (Ανώνυμες Οικογενειακές Ομάδες Αλκοολικών) στα Καμένα Βούρλα 7,8 και 9 Οκτωβρίου, μέλη των Ομάδων Α.Α. Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Η συνέντευξη μεταδόθηκε το Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2016 13.00 -14.00 μέσα από τις συχνότητες των ραδιοφώνων 9,58Fm και 102Fm.
Αυτοί οι τέσσερις στίχοι είναι η προσευχή των Αλκοολικών Ανωνύμων, η «Προσευχή της Γαλήνης» πάνω στην οποία έχουν βασιστεί -αν όχι όλα- τα περισσότερα προγράμματα απεξάρτησης που υπάρχουν σήμερα.
Οι Διεθνείς στατιστικές λένε ότι ο αλκοολισμός είναι η τρίτη αιτία θανάτου στον κόσμο αλλά και στη χώρα μας ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, κατατάσσει τον Αλκοολισμό στις χρόνιες ασθένειες και υπολογίζει ότι το αλκοόλ προκαλεί 1,8 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο. Εξαιρετικά ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας που δείχνουν ότι το αλκοόλ αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο παράγοντα νοσηρότητας στην Ευρώπη σήμερα, κάτι που καθιστά την ανάγκη για προσοχή και κατάλληλη ενημέρωση ιδιαίτερα επιτακτική σε ότι αφορά τις σκοτεινές πτυχές της υπερκατανάλωσης του αλκοόλ, που συνδέεται με σοβαρά προβλήματα υγείας αλλά και σοβαρή ψυχική και σωματική εξάρτηση. Πρόκειται για μία κοινωνική μάστιγα πλέον, μία ευρύτατα διαδεδομένη νόμιμη ουσία η οποία δεν κάνει διάκριση μεταξύ οικονομικής ή κοινωνικής κατάστασης μορφωτικού επιπέδου, εθνικότητας, φυλής και ηλικίας. Αφορά δηλαδή τους πάντες και με πολλαπλές συνέπειες. Ένα θεραπευτικό πρόγραμμα με διαχρονικά αποτελέσματα είναι οι ομάδες αυτοβοήθειας των Αλκοολικών Ανωνύμων που εμφανίστηκαν τη δεκαετία του ‘30 στις ΗΠΑ. Οι ομάδες αυτές που συστάθηκαν από ανθρώπους που οι ίδιοι αντιμετώπιζαν πρόβλημα εξάρτησης από το αλκοόλ εισήγαγαν μία σειρά καινοτομιών στο πεδίο της εξάρτησης. Ο εμπλουτισμός της θεραπείας με την εισαγωγή της πνευματικής διάστασης, της αλληλοβοήθειας και της ενεργοποίησης των άμεσα ενδιαφερόμενων οδήγησε σε σύντομο χρονικό διάστημα τις ομάδες των Α.Α. όπως είναι γνωστές, σε μεγάλη ανάπτυξη. Οι Α.Α. αριθμούν σήμερα εκατομμύρια μέλη παγκοσμίως από τον Καναδά μέχρι την Ουγκάντα και από την Σουηδία μέχρι την Υεμένη. Πάνω από 150 χώρες έχουν αγκαλιάσει τους Αλκοολικούς Ανώνυμους οι οποίοι έχουν μεθοδεύσει την δράση τους, μέσα σε ένα πλαίσιο συλλογικότητας και αλληλεγγύης. Εξάλλου το γεγονός ότι οι ομάδες αυτοβοήθειας είναι αυτοδιαχειριζόμενες και λειτουργούν από τα μέλη και για τα μέλη, χωρίς την παρουσία ειδικών, βοηθά τους συμμετέχοντες στο να μοιράζονται τις προσωπικές τους εμπειρίες και να προσφέρουν αμοιβαία υποστήριξη μοναδικής ποιότητας.
Επικοινωνία με Αθήνα έχουμε μαζί μας στο τηλέφωνο από την πλευρά της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου τη Λίτσα, από την Πανελλήνια Επιτροπή Δημόσιας Πληροφόρησης τον Γιώργο, τον Βασίλη από την Ομάδα Αθηνών και μαζί μας στο studio είναι ο Θανάσης μέλος των Αλκοολικών Ανωνύμων της Ομάδας Θεσσαλονίκης.
Καλησπέρα. Χαίρομαι πάρα πολύ που είστε εδώ, συγχαρητήρια καταρχήν για την προσπάθεια σας. Ποιος είναι ο σκοπός του συνεδρίου των Αλκοολικών Ανωνύμων και ποιοι μπορούν να συμμετέχουν;
Λίτσα: Σκοπός του Συνεδρίου είναι να μοιραστούμε τις εμπειρίες που αποκτήσαμε μέσα από την εξάρτηση με σκοπό να ενισχύσουμε τη δύναμη μας και το κουράγιο μας για να διατηρήσουμε την αποχή μας και την ενότητά μας για ένα κοινό σκοπό. Να κρατήσουμε την νηφαλιότητά μας και να μείνουμε άπιωτοι «Μια μέρα τη φορά». Με βάση αυτόν το στόχο αλλάζει η ζωή μας, δεν είμαστε πια μόνοι ξαναβρίσκουμε την ελπίδα που χρειαζόμαστεγια να διατηρήσουμε την αποχή και παράλληλα να βοηθήσουμε κι άλλους να πετύχουν το ίδιο. Στο συνέδριο εκτός από τα μέλη των Αλκοολικών Ανωνύμων σε όλη την Ελλάδα μπορούν βεβαίως να συμμετέχουν και διάφοροι κοινωνικοί φορείς. Είναι ένα ανοιχτό Συνέδριο σε όλη την κοινωνία με βασικό μας μέλημα να περάσουμε το μήνυμα της λύσης του αλκοολισμού προς όλους όσους υποφέρουν.
Λειτουργείτε πολλά χρόνια μέσα από το πρόγραμμα των Αλκοολικών Ανωνύμων. Πώς αποτιμάτε αυτή την εμπειρία;
Γιώργος: Η αποτίμηση που θα κάνω, σε προσωπικό επίπεδο, ξεκινάει πριν από 21 χρόνια. Πριν 21 χρόνια λοιπόν, υπήρξα οριακά άστεγος, μόνος, υπήρξα απελπισμένος, απομακρυσμένος από την οικογένεια, πολύ θυμωμένος και ευερέθιστος και εκτεθειμένος ως προς την υγεία μου και την ίδια μου τη ζωή.
Σήμερα, συγκριτικά με εκείνη την εποχή, είμαι χαρούμενος, πλήρης κι ευτυχισμένος, είμαι αγαπημένος με την οικογένεια και με φίλους, έχω μια εξαιρετική δουλειά, είμαι αυτόνομος, είμαι ελεύθερος, έχω όραμα. Τώρα, σε ότι αναφορά την αποτίμηση της ομάδας μου, όλα αυτά τα τελευταία 21 χρόνια, τότε ήμασταν λιγότεροι και ήταν λίγο πολύ σαν να ήμασταν σε συνθήκη πολέμου. Ανησυχούσαμε ο ένας για τον άλλον. Λέγαμε “ήπιαμε δεν ήπιαμε, ζει, ήρθε δεν ήρθε” …. υπήρχε όλο αυτό το κλίμα, το ευλογημένο, της ενότητας. Τότε υπήρχαν μονάχα δύο ομάδες στην Ελλάδα. Μία στην Αθήνα και μία στην Θεσσαλονίκη που προσπαθούσε να διατηρηθεί. Σήμερα υπάρχουν διάσπαρτες ομάδες σε όλη την Ελλάδα και εννοείται πολλές σε όλον τον κόσμος. Υπάρχουν, επίσης, πολλοί μοναχικοί αλκοολικοί ανώνυμοι. Είναι κυρίως ξένοι, επισκέπτες από άλλες χώρες, οι οποίοι ήρθαν στην Ελλάδα να εργασθούν ή για προσωπικούς λόγους και κατοικούν σε απομακρυσμένα μέρη, κυρίως σε νησιά όπου δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμα Ομάδες. Καταφέρνουν όμως και αναρρώνουν είτε τηλεφωνικά είτε μέσα από Ομάδες που λειτουργούν διαδικτυακά. Αυτά τα άτομα, αποτελούν εστίες των Α.Α. εκεί που ζουν.
Τι είναι οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι; Είναι οργάνωση; Είναι κίνημα; Τι κάνουν και τι δεν κάνουν;
Λίτσα: Οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι είναι μια Αδελφότητα, η οποία στηρίζεται σε ένα κοινό και μοναδικό σκοπό, να κρατηθούμενηφάλιοι και να βοηθήσουμε άλλους αλκοολικούς να αποκτήσουν νηφαλιότητα. Αυτό βασίζεται στην προσωπική μας εμπειρία, την αλληλοστήριξη και τις αρχές των Α.Α. Ο κοινός μας σκοπός είναι η βασική μας προϋπόθεση και η μεταφορά του μηνύματος, το πώς εγώ βρήκα την λύση μέσα από τους Αλκοολικούς Ανώνυμους και για όποιον άλλον το θελήσει να είμαι ανοικτή να του μεταφέρω την εμπειρία της λύσης. Είμαστε μία αδελφότητα ανδρών και γυναικών χωρίς καμία διάκριση ως προς την φυλή, την οικονομική και κοινωνική τάξη και δεν παίρνουμε θέση απέναντι σε κοινωνικά, θρησκευτικά ή πολιτικά ζητήματα.Όλα αυτά τα ξεπερνάμε και παραμένουμε προσηλωμένοι στο πως θα βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον έτσι όπως ακριβώς ξεκίνησαν οι δύο πρώτοι στην Αμερική το 1935.
Λίτσα, θέλεις να μας μιλήσεις για σένα; Είσαι αρκετά χρόνια στο πρόγραμμα;
Λ: Ναι, με τη βοήθεια των Αλκοολικών Ανωνύμων και με πάρα πολύ ευγνωμοσύνη είμαι 27 χρόνια άπιωτη και καθαρή. Και αυτό είναι επίτευγμα των Α.Α. Αυτό που δεν μπορούσα να επιτύχω μόνη μου, μου το δώσανε οι Α.Α. μέσα από την ελπίδα και το κουράγιο, ότι δεν είμαι μόνη μου αντιμέτωπη με το αλκοόλ.Η δύναμη του να μείνω καθαρή αντλείται απ’ την ίδια την ομάδα, από τα μέλη. Παίρνω το μήνυμα μπαίνοντας σε ένα δωμάτιο των Α.Α. όπου βρίσκω ανθρώπους που έχουν βρει την λύση πάνω στο δικό μου πρόβλημα και με την υποστήριξη τους το καταφέρνω για μία μέρα τη φορά χωρίς αλκοόλ έτσι όπως το προτείνουν οι Α.Α. «Μόνο για σήμερα». Με απενοχοποιούν από τα συναισθήματα ενοχής, φόβου και μοναξιάς γιατί μου δίνουν ακριβώς αυτό που χρειάζομαι. Την πληροφορία ότι είμαι άρρωστη, ότι δεν ευθύνομαι για την αρρώστια μου αλλά είναι εδώ για μένα να με υποστηρίξουν στην προσπάθεια να ζήσω μια «καθαρή» ζωή.
Θανάση πες μας από την προσωπική σου εμπειρία, τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να αποδεχθεί την εξάρτηση του; Να κάνει την παραδοχή της εξάρτησης από το αλκοόλ και ποιο ήταν εκείνο το σημείο που είπες ότι δεν πάει άλλο, πρέπει κάτι να κάνω;
Θανάσης: Το πιο δύσκολο κομμάτι του προβλήματός μου είναι η παραδοχή της ασθένειας.Δυστυχώς έπρεπε να φτάσω τη ζωή μου εκεί που ήταν ο δικός μου “πάτος”, να μη πηγαίνει άλλο. Παιδεύτηκα πάρα πολλά χρόνια να αποδείξω στον εαυτό μου και στους άλλους ότι ΟΚ πίνω κάπως παραπάνω, αλλά είναι φυσιολογικό, δεν μπορούσα να παραδεχθώ ότι υπάρχει πρόβλημα, ότι είμαι ιδιαίτερος, ότι δεν μπορώ να πιω όπως όλοι οι άλλοι. Η μεγάλη ανακούφιση ήρθε όταν έφτασα να παραδεχτώ ότι κάτι μου συμβαίνει, όσες δικαιολογίες και να έβρισκα για αυτό που κάνω στον εαυτό μου, να με φτάνω στα άκρα με το πιόμα. Η ανακούφιση ήρθε όταν ήρθα σε επαφή με άλλους αλκοολικούς όταν βρέθηκα ανάμεσα στους Αλκοολικούς Ανώνυμους και κατάλαβα μέσα από την ταύτιση ότι είμαι αλκοολικός ότι πάσχω απ’ αυτή την ασθένεια. Μέσα από την παραδοχή επιτέλους κατάλαβα γιατί το κάνω αυτό στον εαυτό μου, γιατί πίνω μέχρι θανάτου, γιατί πάντα καταστρέφω τον εαυτό μου και ως επί το πλείστον και τους γύρω μου.
Και πόσα χρόνια κρατάει τώρα αυτό το ταξίδι στους Α.Α. για σένα;
Θανάσης: Σαν αύριο εντεκάμιση ακριβώς χρόνια.
Αν θέλει και ο Βασίλης, από την ομάδα των Αθηνών, να μας πει τη δική του εμπειρία. Πως πήγες στους Α.Α., πως αποφάσισες να ζητήσεις βοήθεια;
Βασίλης: Αυτό που με οδήγησε στους Α.Α. μετά από πολλές προσπάθειες με δικούς μου τρόπους ήτανε να όπως λέμε στην ομάδα ο “πάτος μου”, που σημαίνει απελπισία και πόνος. Ξέρετε προσπαθούσα πάρα πολλές φορές με τον δικό μου τρόπο είτε κάνοντας αποχή από το αλκοόλ, είτε αλλάζοντας ποτά είτε αλλάζοντας ώρες, αλλά στάθηκε αδύνατο. Έπρεπε να γνωρίσω τους Α.Α. μέσα από τον “πάτο μου” -όπως σας είπα- και να καταλάβω ότι πάσχω από μία ασθένεια που είναι ανίατη, προοδευτική και θανατηφόρα. Και ως Α.Α. είμαι σήμερα ευγνώμων που έχω βρει τη λύση μου.
Μπορείς να μας δώσεις μία εικόνα τι έχει αλλάξει στη ζωή σου από τότε που αποφάσισες να ζητήσεις βοήθεια. Πώς ήσουν πριν σε σχέση με σήμερα;
Βασίλης: Αυτό που θα σας πω για το σήμερα μου είναι ότι είμαι ευτυχισμένος. Έχω κοντά μου τα παιδιά μου και τη γυναίκα μου, έχω φτιάξει την οικογένειά μου μετά από 6 χρόνια που ήμουνα μόνος στην πόση. Έχω αποκαταστήσει τις επαφές μου με τους ανθρώπους που νόμιζα ότι με είχανε βλάψει, τη δουλειά μου, την υγεία μου, γιατί είχα σοβαρά προβλήματα με την υγεία μου και δεν τα έβλεπα, δεν μπορούσα να τα δω. Και είμαι ευγνώμων γι’ αυτό. Κατάγομαι από μία οικογένεια με εφτά αδέλφια και πριν γνωρίσω τους Α.Α. δεν μίλαγα με κανέναν τους. Από τότε που ήρθα στην ομάδα και μέχρι σήμερα έχω αποκαταστήσει τις σχέσεις με τα αδέρφια μου και είμαι ο αγαπημένος της οικογένειας -να σας το πω έτσι- και αυτό σήμερα δεν το αλλάζω με τίποτα.
Γιώργο πόσο δύσκολο είναι κάποιος που είναι σε αποχή, σε απεξάρτηση από το αλκοόλ, να κάνει την υπέρβαση, να παραμείνει καθαρός, δεδομένου ότι πρόκειται για μία νόμιμη ουσία, υπάρχει παντού, αναπαράγεται από παντού, διαφημιστικά spots στην τηλεόραση κτλ., εννοώ ότι έχει μια δυσκολία πιο έντονη από όλες τις άλλες εξαρτήσεις, επειδή ακριβώς είναι νόμιμο. Πως το αντιμετωπίζετε αυτό;
Γώργος: Κοιτάξτε δεν υπάρχει μία κοινή συνισταμένη, ο καθένας το βιώνει εντελώς προσωπικά σε σχέση με την ορατότητα και τη νομιμότητα του αλκοόλ. Είναι σίγουρο ότι στην αρχή δυσκολεύτηκα. Όχι όμως πολύ διότι ήταν τέτοιος ο “πάτος” -όπως άκουσα να λένε και τα παιδιά- και η συντριβή μου που δεν με ενδιέφερε πλέον, διότι ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου. Δεν έβλεπα το αλκοόλ πλέον γύρω μου, πραγματικά. Σίγουρα κάποιοι δυσκολεύονται πολύ περισσότερο αλλά η προσωπική μου άποψη είναι ότι έχουμε μεγαλύτερη δυσκολία ως προς την κλινική επικύρωση της ασθένειας του αλκοολισμού και στη διαχείρισή της αλλά και στην ενημέρωση του κόσμου. Νομίζω πως αυτό αξίζει να αναφερθεί. Αλλά σίγουρα έπρεπε να ξεπεράσουμε αυτήν την νομιμότητα, υπάρχει παντού και αρκετά μέλη δυσκολεύονται πολύ. Πας να πάρεις τσίχλες από το περίπτερο και βλέπεις την μπύρα που διεγείρει, και είναι πραγματικά πιο δύσκολο, αλλά σχετίζεται πάρα πολύ με το κατά πόσο έχω κάνει ειλικρινά και βαθιά αυτή την παραδοχή, το ότι πάσχω από αλκοολισμό.
Λίτσα, είναι ένα “στεγνό” πρόγραμμα οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι, δεν χορηγούνται φαρμακευτικές ουσίες, η συμμετοχή του ατόμου είναι εθελοντική και δωρεάν. Η οικονομική κρίση, όλη αυτή η δυσκολία που βιώνουμε όλοι μας, είναι μία συνθήκη που μπορεί να οδηγήσει σε κατανάλωση αλκοόλ για την αποφυγή προβλημάτων;
Λίτσα: Ναι, γιατί η εξάρτηση από το αλκοόλ είναι και ψυχική εξάρτηση και το άτομο που δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί την όποια πραγματικότητα βρίσκει καταφυγή και λύση για τα προβλήματά του μέσα από το αλκοόλ –το ίδιο έκανα και η ίδια σαν αλκοολική. Χρησιμοποιώ άρα το αλκοόλ για να με “βγάλει” από την πραγματικότητα. Το χρησιμοποιώ ακριβώς επειδή δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την οικονομική κρίση ή την συναισθηματική κρίση ή οποιαδήποτε προσωπική δυσκολία με την οποία είμαι αντιμέτωπη. Και πιστεύω ότι όντως, κάποιος που έχει την τάση της εξάρτησης στρέφεται προς το αλκοόλ και συμβάλλει και η οικονομική κρίση.
Γιώργο, αν μπορείς σύντομα να μας πεις την ιστορία των Α.Α., πώς ξεκίνησαν όλα και ποιοι ήταν οι ιδρυτές;
Γιώργος: Θα ήθελα να συμπληρώσω κάτι στην προηγούμενη ερώτηση -αν μου επιτρέπετε. Είχε παρατηρηθεί αύξουσα τάση στην προσέλευση νέων μελών κατά την κρίση αλλά αυτό ίσχυε και πριν την κρίση η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι στο να πιεί κάποιος. Αυτό αποτελεί κι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του αλκοολισμού, όπως ορίζεται από την εμπειρία των Α.Α. Κι εδώ θέλει λίγο προσοχή, διότι δίνεται βάρος περισσότερο στις συνθήκες και όχι στην ίδια την ασθένεια που είναι έξω από συνθήκες.
Η ιστορία των Α.Α. ξεκινάει το 1935 όταν ένας απελπισμένος άνθρωπος στην Αμερική, στη Νέα Υόρκη συγκεκριμένα, παραδέχτηκε κυρίως στον εαυτό του, συντετριμμένος, ότι δεν λειτουργεί πλέον ο δικός του τρόπος επιβίωσης. Ότι πάσχει από αλκοολισμό που δεν μπορεί να τον διαχειριστεί και ο οποίος, δηλαδή το να πιεί δεν εξαρτάται από εξωτερικούς παράγοντες ή κάποιο άλλο κίνητρο. Παραδέχτηκε ότι είναι άρρωστος, παραδέχθηκε ουσιαστικά την ασθένεια του αλκοολισμού επί της ουσίας. Η εμπειρία της νηφαλιότητας προήλθε αμέσως μετά την συντριβή του, όταν άκουσε από έναν αλκοολικό φίλο του, ο οποίος τού μετέφερε την εμπειρία, το πως είναι να είναι άπιωτος. Στο πλαίσιο αυτό, στο μεταξύ τους μοίρασμα, της εμπειρίας της δύναμης και της ελπίδας απέκτησε μια βαθειά ψυχική εμπειρία και εμπνεύστηκε, το πρόγραμμα των Δώδεκα Βημάτων απεξάρτησης, το θεραπευτικό μοντέλο στο οποίο στηριζόμαστε.Όμως, αυτό από μόνο του δεν του έφτανε, δεν έφτανε δηλαδή μόνο να έχει αυτή την αλήθεια και γνώση μέσα του. Αυτό που χρειαζόταν και το κατάλαβε πάρα πολύ σύντομα ήταν ότι έπρεπε το μήνυμα αυτό να το μεταφέρει σε κάποιον άλλον πάσχοντα. Μετά την εμπειρία που είχε, το ότι δηλαδή μπορούσε να μείνει καθαρός στην βάσης της εμπειρίας της δύναμης και της ελπίδας με έναν άλλον αλκοολικό, μπήκε σε δράση και άρχισε να αναζητά άλλους αλκοολικούς, κυρίως, σε νοσοκομεία για να μεταφέρει αυτό το νέο μήνυμα. Φανταστείτε πόσο απελπισμένος ήταν αλλά και πόσο ενθουσιασμένος από την προσωπική του εμπειρία. Ήθελε να μείνει καθαρός και ήξερε τον τρόπο. Αν το δούμε συγκριτικά, ακόμα και σήμερα, που είμαστε μια σύγχρονη κοινωνία, σε σύγκριση με το ’35, πόσο δύσκολο μπορούσε να είναι. Φανταστείτε, ακόμα και σήμερα, έναν αλκοολικό να βγαίνει από το ψυχιατρείο, να πηγαίνει στη διεύθυνση του ψυχιατρείου και να ζητάει να μιλήσει σε άλλους αλκοολικούς. Βεβαίως δεν θα το επέτρεπαν. Τότε, ήμασταν πάρα πολύ τυχεροί διότι υπήρχε σε ένα μεγάλο κεντρικό νοσοκομείο της Νέας Υόρκης, ένας πολύ σημαντικός γιατρός με πολύ αγάπη και αφοσιωμένος στην υποστήριξη αλκοολικών. Κάτι είδε σ’ αυτόν τον άνθρωπο και έτσι τον άφηνε να μπαίνει στην κλινική του και να μοιράζεται την εμπειρία του σε άλλους αλκοολικούς. Αυτό τον βοηθάει να παραμένει καθαρός μια μέρα την φορά. Όμως, ουσιαστικά, οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι ξεκινάνε όταν ο Μπιλ βρίσκει τον συνιδρυτή, τον Μπομπ, εκτός Νέας Υόρκης στο Άκρον. Εκεί είχε πάει για επαγγελματικούς λόγους και κινδύνευε να πιει. Δεν του έφτανε, όπως είπαμε, η γνώση και η παραδοχή της ασθένειάς του. Απελπισμένα έψαξε και βρήκε αυτόν τον άνθρωπο κι έτσι λοιπόν, συστάθηκε η πρώτη ομάδα των Αλκοολικών Ανωνύμων στο Άκρον της Αμερικής.
Μπορείς να μας περιγράψεις τη διαδικασία για την θεραπευτική προσέγγιση από τον αλκοολισμό, τουλάχιστον όπως το προτείνουν οι Α.Α.
Λίτσα: Πριν μπούμε σ’ αυτό, θα ήθελα να δώσουμε λίγη έμφαση παραπάνω στη διάγνωση του πώς καταλήγει κάποιος ή μπορεί να καταλήξει, να δει αν έχει πρόβλημα με το αλκοόλ ή όχι. Καταρχήν να κάνει ένα ιστορικό γύρω από τον εαυτό του για το πώς πίνει: πίνει κανονικά; πίνει κοινωνικά; και πως το ορίζει ο ίδιος; Αν είναι απορροφημένος όπως ήμουνα εγώ με τη σκέψη της επόμενης φοράς της πόσης και τίποτε άλλο, παρά μόνο η προσκόλληση σ’ αυτή την έμμονη ιδέα γύρω από το ποτό και το πώς θα “φτιαχτώ” μέσα απ’ αλκοόλ, αυτό είναι ένα εξαρτημένο άτομο. Τα πρώτα χρόνια της χρήσης ο αλκοολικός έχει παραπάνω ικανότητες και αντοχές στη χρήση του αλκοόλ αλλά σιγά – σιγά αυτό με τον καιρό αρχίζει και μειώνεται. Αρχίζει και επιδρά πολύ πιο γρήγορα το αλκοόλ επάνω του, στο συναίσθημά του και στο μυαλό του. Όπως εγώ ξεκινώντας αρχικά να πίνω κοινωνικά, σιγά- σιγά άρχισα να ξεφεύγω, να πίνω μόνη μου. Άρχισα να χρησιμοποιώ το αλκοόλ σαν φάρμακο πιστεύοντας σε ευεργετικά αποτελέσματα -το χρησιμοποιούσα και σαν ηρεμιστικό και σαν λύση στα προβλήματά μου επίσης.
Σιγά σιγά μέσα από τη χρήση αρχίζουν τα κενά μνήμης, αρχίζω να φροντίζω για το απόθεμά μου, για την “καβάντζα” μου, μου γίνεται εμμονή – έμμονη ιδέα μέσα από την εξάρτηση. Κι έτσι αρχίζω πια να πίνω χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος, είμαι πλέον μέσα στην εξάρτηση. Αυτά είναι τα μηνύματα που θέλω σαν αλκοολική να περάσω σ’ έναν άλλο άνθρωπο που ακόμα υποφέρει…Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο σε εμένα την αλκοολική είναι να αρνούμαι ότι έχω πρόβλημα και να ρίχνω τις ευθύνες στους άλλους ανθρώπους και στις συνθήκες της ζωής. Κι αυτό είναι μία παραπλάνηση που μου το δημιουργεί η εξάρτηση και ο εθισμός μου.
Τι προβλήματα δημιουργεί το ποτό στην οικογένεια; Επηρεάζει;
Θανάσης: Έχω προσωπική εμπειρία. Σχετικά με την κρίση που αναφέρατε πριν και κατά πόσο επηρεάζει καταστάσεις αλκοολισμού η προσωπική μου γνώμη είναι ότι απέναντι σε οποιαδήποτε κρίση όπως κι αν λέγεται σε εμένα απλά έδειχνε το μέγεθος του προβλήματος, δεν γεννούσε το πρόβλημα, η κρίση απλά το έβγαζε στην επιφάνεια. Εμένα η κρίση με βοήθησε να “πατώσω” και να ζητήσω βοήθεια γιατί εκεί φάνηκε το πρόβλημά μου. Η τελευταία κρίση που ουσιαστικά με βοήθησε, ήταν όταν έφυγε η πρώην σύζυγός μου με το γιο μου, γιατί ανέβηκε η κατανάλωση, ανέβηκε η απόγνωση και η προσπάθεια να βρω το παυσίπονο στον πόνο μου μέσω του αλκοόλ. Μου είναι πολύ εύκολο να απαντήσω ότι όχι μόνο επηρεάζει αλλά ίσως όλος ο περίγυρος μου, στο οικογενειακό μου περιβάλλον να ήξερε πολύ καλύτερα από μένα το πρόβλημα μου, εκτός από μένα φυσικά. Χρειάστηκε να χάσω τα πάντα μέχρι να παραδεχτώ ότι έχω πρόβλημα αλκοολισμού, οικογένεια, παιδί και να τα ξαναβρώ μετά μέσα από τους Α.Α. Και είμαι πολύ ευγνώμων για τις σχέσεις που έχω σήμερα με όλους στον περίγυρό μου και ως διαζευγμένος και με τον γιό μου, την αδελφή μου και τα ανίψια μου.
Θεωρείτε ότι είναι εντελώς απαραίτητο η οικογένεια, ο περίγυρος, οι φίλοι να είναι ενήμεροι γι’ αυτόν τον αγώνα που θα πρέπει να δώσει ένας άνθρωπος που έχει παραδεχθεί ότι πάσχει από την ασθένεια του αλκοολισμού και είναι στη διαδικασία της αποχής; Τι δείχνει η εμπειρία, είναι βοηθητικό να είναι ενήμεροι οι συγγενείς και οι φίλοι;
Λίτσα: Ναι, βεβαίως για μένα είναι βασική προϋπόθεση και αυτό. Όσο χρειάζεται βοήθεια ο αλκοολικός γιατί δεν μπορεί μόνος του, άλλο τόσο χρειάζεται και το οικογενειακό περιβάλλον. Γιατί τελικά ο αλκοολισμός καταλήγει να γίνεται μία οικογενειακή ασθένεια που επηρεάζει όλους. Σαν αλκοολική δημιουργώ ενοχές στους άλλους, τους δημιουργώ ανασφάλεια, τους θυμώνω, ότι αυτοί είναι η αιτία της δικής μου ανεπάρκειας να αντιμετωπίσω τη ζωή μου. Γι’ αυτό το λόγο υπάρχουν και οι Οικογενειακές Ομάδες Αλκοολικών Ανωνύμων (http://www.alanon.gr/) όπου μπορούν να απευθύνονται οι συγγενείς και οι φίλοι των αλκοολικών. Χρειάζονται αυτή τη βοήθεια για να παραδεχτούν και οι ίδιοι πόσο πολύ έχουν επηρεαστεί συναισθηματικά και πνευματικά από τον αλκοολισμό, από τον αλκοολικό στη ζωή τους.
Μιλάτε για μία πνευματική προσέγγιση στο θέμα του αλκοολισμού, μιλάτε για μία Ανώτερη Δύναμη, τι εννοείτε ακριβώς μ αυτό; Υπάρχει κάποιος θρησκευτικός προσανατολισμός για το θέμα της πνευματικής προσέγγισης στο θέμα του αλκοολισμού; Ή μπορεί να ‘ρθει σε σας και κάποιος που δηλώνει για παράδειγμα άθεος ή αγνωστικιστής, να μην έχει πίστη κάπου ή σε κάποια θρησκεία. Τι λένε οι Α.Α.;
Γιώργος: Ναι, ευχαριστώ, καλή ερώτηση η οποία έχει δημιουργήσει μεγάλη παρεξήγηση και προκατάληψη έναντι των ομάδων και είναι πολύ καλό να διευκρινιστεί, κατ’ αρχάς πως ορίζεται το πνευματικό, μέσα στις ομάδες και στον τρόπο θεραπείας. Η πνευματική προσέγγιση γίνεται απόλυτα -θα έλεγα- στη βάση της εμπειρίας και της έμπνευσης που είχε ο ιδρυτής μας, αλλά και ημών των ιδίων καθώς αποκτούμε αντίστοιχη εμπειρία, όσο επαναπροσδιορίζουμε τους εαυτούς μας και κτίζουμε μια νέα προσωπικότητα μέσα από το Πρόγραμμα των 12 βημάτων. Και η εμπειρία μου έχει δείξει ότι στη βάση αυτής της δουλειάς με τον εαυτό, τα εργαλεία είναι ένα σύστημα αρχών και αξιών που μου έχουν επιφέρει ένα βαθύ αίσθημα γαλήνης και χαράς έξω από κάθε υλικό και εξωτερικό παράγοντα. Ήδη ξεκινήσαμε με την προσευχή της Γαλήνης. Δεν λέμε, “Θεέ μου δώσε μου αυτό ή το άλλο.” Διότι δεν είναι αυτά μου λείπουν. Μου λείπει η Γαλήνη και μονάχα αυτή μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο στην ταραχή και την σύγχυση αυτής της βαθειάς εσωτερικής έλλειψης και του κενού που είχα την ψευδαίσθηση ότι μόνο το αλκοόλ μπορούσε γεμίσει. Αυτά αποτελούν τα βασικά ψυχικά και νοητικά χαρακτηριστικά του αλκοολισμού μου. Αυτή επικαλούμαστε εμείς οι Αλκοολικοί Ανώνυμοι. Διότι, έχοντας δοκιμάσει τα πάντα δίχως να βρούμε λύση, μόνο σ’ αυτή τη βάση μπορούμε να έχουμε αποτέλεσμα έναντι της ασθένειας του αλκοολισμού. Το μοντέλο θεραπείας των 12 βημάτων, τα συστηματικοποίησαν οι εκατό πρώτοι αλκοολικοί στην βάση της εμπειρίας τους κατανοώντας βαθειά τον μηχανισμό του αλκοολισμού και του τρόπου διαχείρισής του μια μέρα την κάθε φορά. Μέσα στις ομάδες μας υπάρχει όλες οι φυλές του κόσμου, υπάρχει όλος ο πλανήτης. Συνυπάρχουμε όλοι σε αρμονία και ενότητα από διαφορετικές πολιτισμικές ή θρησκευτικές αφετηρίες. Υπάρχουνε οι θρησκευόμενοι όλων των πνευματικών μονοπατιών υπάρχουν όμως και οι αγνωστικιστές. Μάλιστα, στην Αμερική υπάρχει μια ζωντανή και δραστήρια ομάδα που ορίζονται ως άθεοι Αλκοολικοί Ανώνυμοι. Η έννοια λοιπόν μιας Ανώτερης Δύναμης που ακούτε ή διαβάζετε στο πρόγραμμα θεραπείας μας ορίζεται από το κάθε μέλος προσωπικά όπως το καταλαβαίνει το ίδιο. Αρκεί να υπάρχει μια τέτοια αναφορά διότι η ασθένεια του αλκοολισμού και το βασικό χαρακτηριστικό της άρνησης είναι πανίσχυρο, δεν φτάνει μόνο η δύναμη της θέλησης του κάθε μέλους. Οπότε χρειάζεται κάτι ισχυρότερο για να έχει αποτέλεσμα. Κάτι που λέμε μέσα στις ομάδες και είναι πέρα για πέρα αλήθεια είναι ότι καμιά ανθρώπινη δύναμη δεν μπορεί να μας ανακουφίσει από την αλκοολισμό μας. Πολλά μέλη έχουν ως Ανώτερη Δύναμη την ίδια την ομάδα. Εγώ προσωπικά, ως πρώην άθεος, έχω βρει πλέον, μια Ανώτερη Δύναμη, έναν Θεό, γεμάτο στοργή και αγάπη.
Πώς σας βρίσκει κάποιος, να δώσουμε λίγο τα χρηστικά.
Γιώργος: Υπάρχουν τρόποι για να ενημερωθεί κάποιος και μέσω του site των Α.Α. http://www.aa-greece.gr/ οπότε θα βρει πολλές πληροφορίες. Υπάρχουν πάρα πολλές ομάδες σε όλη την Ελλάδα. Στην Αθήνα, στο Μπραχάμι, στο Φάληρο, στο Χαλάνδρι, η κεντρική της Αθήνας, στη Θεσσαλονίκη υπάρχουνε 2 ομάδες, όσοι θέλουν εάν Googlάρουν Αλκοολικοί Ανώνυμοι μπορούν να βρουν το site και να πάρουν όσες πληροφορίες θέλουν και το 24ώρο τηλέφωνο των Αλκοολικών Ανωνύμων, όπου εκεί δηλώνουμε διαθεσιμότητα 24 ώρες το 24ωρο για τον αλκοολικό που υποφέρει, αλλά και κάθε άλλη πληροφορία για την οικογένεια.
Βασίλη αν μας ακούει κάποιος που είτε έχει παραδεχθεί ότι είναι αλκοολικός είτε το υποψιάζεται και θέλει να συμμετάσχει, τι θα του έλεγες;
Βασίλης: Θα του έλεγα ότι η ζωή είναι πάρα πολύ όμορφη και χωρίς αλκοόλ και ότι μπορεί να έρθει έστω να πιει ένα καφέ, απλά να ακούσει και να δει και θα βγάλει το συμπέρασμα μόνος του.
ΟΜΑΔΕΣ Α.Α. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Ομάδα «Θεσσαλονίκης»
Δωδεκανήσου &Βαλαωρίτου 1, 3ος όροφος
Τηλ.: 2310626126
email: [email protected]
Καθημερινά 20:00-21:30
Τετάρτη, Σάββατο & Κυριακή 12:00-13:30
Κάθε Τετάρτη η συγκέντρωση είναι ανοιχτή
Ομάδα «Κάστρων Άνω Πόλης»
Αίθουσα Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Νεάπολης-Συκεών
Τηλ.: 6934996510 (Βαγγέλης)
Τρίτη & Πέμπτη 20:00-21:30
ΟΜΑΔΕΣ Α.Α. ΑΘΗΝΩΝ
Ομάδα «Αθηνών»
Λεωφ. Αλεξάνδρας 112, 6ος όροφος, Αθήνα
Τηλ. (πριν και μετά τις συγκεντρώσεις): 2105227920
email: [email protected]
Καθημερινά 11:00-12:15 & 20:30-21:45
Κάθε 1η και 3η Κυριακή του μήνα η συγκέντρωση είναι ανοιχτή
Ομάδα «Ελπίδα»
Εκκλησία Παναγία Μυρτιώτισσα, Ν.Φάληρο
email: [email protected]
Τηλ.: 2104224142, 6977740490
Καθημερινά 20:15-21:30 Την πρώτη Κυριακή του μήνα η συγκέντρωση είναι ανοιχτή
IONIAN GROUP
(Zωντανή κλειστή ομάδα στο internet)
Τηλ. (17:00-21:00): 6986183484
email: [email protected]
Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο & Κυριακή 21:00-22:15
Την τελευταία Κυριακή του μήνα η συγκέντρωση είναι ανοικτή.
Επικοινωνία με τους Αλκοολικούς Ανώνυμους Ελλάδας στο http://www.aa-greece.gr/
