Ο Γεωπόνος – Μελετητής Δρ. Δημήτρης Νάτος αναλύει σε άρθρο του στον ΑγροΤύπο τη χρησιμότητα, τους όρους και τις προϋποθέσεις του Μέτρου 9: «Σύσταση Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών», ενός βασικού εργαλείου για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς τομέα. Σκοπός του Μέτρου 9 είναι η προσαρμογή των παραγωγών στις απαιτήσεις της αγοράς, η από κοινού διάθεση εμπορευμάτων στην αγορά, η μείωση του κόστους παραγωγής μέσω της κοινής χρήσης υποδομών. Διαβάστε ποιοι θα έχουν προτεραιότητα ένταξης στο μέτρο το μέγιστο ποσό ετήσια στήριξης και άλλες σημαντικές λεπτομέρειες.
Οι αγρότες σήμερα, στην προσπάθεια τους να οικοδομήσουν μία βιώσιμη εκμετάλλευση σε επιχειρηματικό επίπεδο, βρίσκονται αντιμέτωποι με πλήθος προκλήσεων και προβλημάτων. Οι αρνητικές αυτές συνθήκες οδηγούν στην ατελή αξιοποίηση των άριστων παραγόμενων ποιοτικών τους προϊόντων, στην αδυναμία πραγματοποίησης μεγάλων επενδύσεων (μονάδες επεξεργασίας, συσκευασίας, διαλογής, συντήρησης κτλ) και τελικά σε χαμηλή ανταγωνιστικότητα τόσο στην εγχώρια όσο και κυρίως στη διεθνή αγορά. Ένα βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των δυσμενών αυτών συνθηκών και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας είναι οι Ομάδες και οι Οργανώσεις Παραγωγών.
Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΤ (ΥΑ 397/18235 – 16/2/2017), ως ομάδες – οργανώσεις παραγωγών αναγνωρίζονται οι αυτοτελείς νομικές οντότητες του συνεταιριστικού ή εμπορικού δικαίου ή σαφώς οριζόμενα μέρη αυτών που συγκροτούνται με πρωτοβουλία των φυσικών προσώπων – παραγωγών που είναι μέλη των αυτοτελών αυτών νομικών οντοτήτων.
Κύριοι μοχλοί για τη σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών είναι τόσο η ανάγκη διεύρυνσης της προσβασιμότητας των παραγωγών στην εγχώρια και διεθνή αγορά και κατά συνέπεια η ενίσχυση της διαπραγματευτικής τους δύναμης, η μείωση του κόστους παραγωγής μέσω του μαζικού εφοδιασμού γεωργικών εισροών όσο και η αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους μέσω της υλοποίησης μεγάλων επενδύσεων και της αξιοποίησης νέων τεχνολογιών.
Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, ανιχνεύοντας ακριβώς αυτή την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των παραγωγών αγροτικών προϊόντων, θέτει ως προτεραιότητα τη προώθηση οργάνωσης στην αλυσίδα τροφίμων και ενθαρρύνει – ενισχύει τη σύσταση Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών με το Μέτρο 9 – Σύσταση Ομάδων και Οργανώσεων Παραγωγών.
Σκοπός του Μέτρου 9 είναι η προσαρμογή των παραγωγών στις απαιτήσεις της αγοράς, η από κοινού διάθεση εμπορευμάτων στην αγορά, η θέσπιση κοινών κανόνων για πληροφορίες που αφορούν την παραγωγή και τη διαθεσιμότητα, η μείωση του κόστους παραγωγής μέσω της κοινής χρήσης υποδομών αλλά και η προώθηση άλλων δραστηριοτήτων όπως η ανάπτυξη δεξιοτήτων μάνατζμεντ, εμπορίας και υιοθέτησης καινοτομιών.
Δικαιούχοι του μέτρου είναι νέες Ομάδες και Οργανώσεις παραγωγών, οι οποίες αναγνωρίζονται επίσημα από το ΥΠΑΑΤ ενώ μη επιλέξιμες θεωρούνται οι Ομάδες ή Οργανώσεις παραγωγών που προκύπτουν από συγχωνεύσεις ήδη υπαρχουσών ομάδων και οργανώσεων παραγωγών.
Οι επιλέξιμες ομάδες ή οργανώσεις θα πρέπει να διαθέτουν ένα κατάλληλο επιχειρηματικό σχέδιο όπου θα περιγράφονται αναλυτικά η αρχική κατάσταση για κάθε μέλος, οι στόχοι της ομάδας ή της οργάνωσης, τα μέτρα ή δράσεις που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων αυτών καθώς και ένα ενδεικτικό ετήσιο προγραμματισμό επίτευξης των στόχων. Οι στόχοι του επιχειρηματικού σχεδίου θα πρέπει να είναι μετρήσιμοι και ποικίλουν ανάλογα με τη φύση και το σκοπό σύστασης της ομάδας ή οργάνωσης (π.χ. αύξηση του όγκου παραγωγής ή της αξίας του, εξεύρεση νέων αγορών, καθετοποίηση, κ.α.).
Η στήριξη στις νέες Ομάδες ή Οργανώσεις παρέχεται με την μορφή ετήσιας κατ’ αποκοπή επιχορήγησης, κατά τα πέντε πρώτα έτη λειτουργίας τους, με σκοπό την επίτευξη των στόχων του επιχειρηματικού τους σχεδίου. Η στήριξη αποτελεί ποσοστό επί της ετήσιας εμπορεύσιμης αξίας των προϊόντων της ομάδας ή της οργάνωσης διαμορφώνεται ως εξής:
Έτος μετά την αναγνώριση – Αξία παραγωγής που έχει διατεθεί στο εμπόριο
1ο έτος 10%
2ο έτος 8%
3ο έτος 6%
4ο έτος 4%
5ο έτος 2%
Η ετήσια στήριξη της κάθε δικαιούχου Ομάδας ή Οργάνωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ ενώ προϋπόθεση για την καταβολή της τελευταίας δόσης θα είναι η εξακρίβωση της ορθής υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου και της επίτευξης των στόχων.
Προτεραιότητα για ένταξη στο μέτρο θα έχουν οι Ομάδες ή Οργανώσεις που αποτελούνται ολικώς ή μερικώς από Νέους Αγρότες ενταγμένους στο υπομέτρο 6.1, μέλη που συμμετέχουν στο υπομέτρο 6.3 των μικρών εκμεταλλεύσεων, οι ομάδες ή οργανώσεις που τα μέλη τους εφαρμόζουν συστήματα ποιότητας, ομάδες που δραστηριοποιούνται στην κτηνοτροφία ή παραγωγοί που συμμετέχουν σε γεωργο-περιβαλλοντικά μέτρα καθώς και οι ομάδες ή οργανώσεις που ιδρύονται σε ορεινές ή νησιωτικές περιοχές.
Δημήτρης Νάτος, Δρ.
Γεωπόνος – Μελετητής / Διδάκτορας Αγροτικής Οικονομίας ΑΠΘ
