Μια κουλτούρα γεννημένη στους δρόμους των γκέτο του Μπρονξ, την δεκαετία του ’70, ακόμα κι αν πολλές φορές απομακρύνεται από τις ρίζες της, δεν γίνεται να μην είναι βαθιά πολιτικοποιημένη. Η χιπ χοπ γεννήθηκε από τις στάχτες μιας κοινότητας, καταρρακωμένη από το καπιταλιστικό σύστημα και τις ρατσιστικές αρχές του. Από το ξεκίνημα του, υπήρξε ένα είδος βαθιά επηρεασμένο από τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και «μεγάλωσε» στον απόηχο των κινημάτων απελευθέρωσης της προηγούμενης γενιάς.
Στα πρώτα του βήματα υπήρξε ένα αυτόνομο αντιστασιακό ρεύμα, μέσο εξέγερσης για την νεολαία του περιθωρίου. Σήμερα μερικά από τα δημοφιλέστερα ονόματα του είδους, όπως ο Κάνιε Γουέστ, φωτογραφίζονται και υπερασπίζονται τύπους σαν τον… Ντόναλντ Τραμπ.
Το γκάνγκστερ ραπ, που προκύπτει κάπου στα τέλη του ’80, ήταν το πρώτο βήμα για τη στροφή της hip hop σε μια διαφορετική μουσική με τελείως διαφορετικό μήνυμα. Η προσπάθεια των καλλιτεχνών της εποχής να αναδείξουν την δύσκολη ζωή στους γεμάτους συμμορίες δρόμους τους Λος Άντζελες, κατέληξε σε μια ειδωλοποίηση του χρήματος και των ναρκωτικών, χωρίς κανένα πολιτικό στίγμα. Σε μια ανάλυση του, ο Πάουλο Φρέιρε αναφέρει: «Η νεολαία μας βλέπει τους γκάνγκστερ και τους εγκληματίες ως ισχυρούς πέρα από την δύναμη οποιασδήποτε κυβέρνησης που τους καταπιέζει. Οι άνθρωποι μιμούνται τον καταπιεστή τους και λατρεύουν εκείνους που τον αψηφούν ανοιχτά».
Μετά την έκρηξη της hip hop σκηνής, ακολούθησε και η ιστορικά γνωστή στιγμή όπου ο καπιταλισμός και οι εταιρείες αναλαμβάνουν τα «ινία». To εναλλακτικό αμερικάνικο όνειρο για πλούτη, δόξα και γυναίκες έγινε το κλασσικό μοτίβο στο οποίο κινείται η mainstream hip hop. Το όνειρο του γκάνγκστερ πωλείται σε κάθε γωνιά για όποιον θέλει να αγοράσει. Αυτή είναι όμως μια μόνο έκφανση μιας ολόκληρης κουλτούρας. Το εύκολα προσβάσιμο, εμπορικό και ποπ πρόσωπο της που ακούγεται στα κυρίαρχα μέσα και από την απολιτίκ πλειοψηφία.
Οι μέρες της αντίστασης σε ό,τι καταπιέζει όμως, δεν έμειναν ποτέ στο παρελθόν. Όπως έχει δηλώσει ο Τσακ Ντι (Public Enemy), «το ραπ είναι το CNN της μαύρης κοινότητας». Ή ίσως καλύτερα, η hip hop είναι ένα ανεξάρτητο μέσο, πάντοτε με έντονες πολιτικές προεκτάσεις και διαφορετικές φωνές που τις εκπροσωπούν. Η hip hop έχει δύναμη, κάτι που γίνεται προφανές και στο ντοκιμαντέρ Democracy in Dakar, το οποίο αφηγείται τον ρόλο των ράπερ της Σενεγάλης σε μια από τις πιο ιστορικές εκλογές της χώρας.
Μαζέψαμε μερικά από τα πιο ιδιαίτερα αντί-συστημικά hip hop κομμάτια. Κάποια γνωστά και άλλα όχι τόσο. Όλα όμως κουβαλάνε το δικό τους πολιτικό στίγμα, είτε πρόκειται για την εναντίωση των καλλιτεχνών στην καθηλωτική ρουτίνα που τους επιβάλει ο καπιταλισμός είτε πρόκειται για εξιστορήσεις ανθρώπων από εμπόλεμες ζώνες, ξεχασμένες από τους πολλούς.
Gil Scott-Heron – The Revolution Will Not Be Televised
Σε ένα από τα διασημότερα κομμάτια του Heron, γνωστού και ως «νονού» της hip hop, ακούμε πως η επανάσταση δεν θα σε κάνει να φαίνεσαι 10 κιλά λεπτότερος και πως η επανάσταση… δεν θα επιστρέψει μετά τα διαφημιστικά μηνύματα.
“The revolution will not go better with Coke/ The revolution will not fight the germs that may cause bad breath/ The revolution will put you in the driver’s seat”
Immortal Technique – Bush Knocked Down the Twin Towers
Ο Περουβιανός Immortal Technique, γνωστός για τον ακτιβισμό του και τον πολιτικό του στίχο σε μια συνεργασία του με τον Mos Def, τραγουδούν για το ποιος έριξε τους Δίδυμους Πύργους και το ποιοί είναι τελικά οι τρομοκράτες που όλοι φοβόμαστε.
“All they talk about is terrorism on television/ They tell you to listen but they don’t really tell you their mission/ they funded Al Qaeda, and now they blame the Muslim religion/ even though Bin Laden was a CIA tactician”
The Coup – 5 Million Ways to Kill a C.E.O.
Οι Αμερικάνοι The Coup μας δίνουν 5 εκατομμύρια, ενδιαφέρουσες ιδέες για το πώς να σκοτώσουμε έναν διευθύνοντα σύμβουλο.
“Toss a dollar in the river and when he jump in/ If you can find he can swim/ Put lead boots on him and do it again!/ You and a friend videotape/ and the party don’t end”
Akala – Fire In The Booth pt. 1
Ο Βρετανός συγγραφέας και ράπερ Akala, σε ένα από τα πολλά του session στο ράδιο BBC 1Xtra, ξεκινά να αφηγείται την παιδική του ηλικία. Μιλά για την ιστορία του ρατσισμού, του πολέμου και την σημασία της παιδείας σε ένα σύστημα που μας εκτρέφει για να ζούμε στην άγνοια, στην καλύτερη των περιπτώσεων.
“You learn, if you study/ It’s all set out just to make them money/ No cover, it’s all about getting poor people to fight with one another/ So it’s logical that us killing our brothers, dissing our mothers/ Is right in line with the dominant philosophy of our time”
Aesop Rock – Pigs
Ο Aesop Rock τραγουδάει για τα άπληστα γουρούνια των εταιριών και τις πρακτικές τους. Μας λέει πως «αν ο Νώε μπορούσε να δει εκ των υστέρων την κιβωτό του, θα έβαζε δύο μονόκερους και θα άφηνε πίσω τα γαμημένα γουρούνια».
“When the frilly border’s faded is the product mine or yours, pig?/ Mine, plus I toss a token where I go/ Directly to the worms who shovel shit and yellow snow/ This little piggy went to the market with a target/ And will subsequently know the armor-piercing forks of farmers”
Lowkey – Long Live Palestine
Ένα κομμάτι αφιερωμένο στην απελευθέρωση της Παλαιστίνης αλλά και την έμμεση και άμεση στήριξη του Δυτικού κόσμου προς το Ισραήλ. Μετά την κυκλοφορία του, ο Βρετανός Lowkey έχει βρεθεί κρατούμενος και έχει ανακριθεί από τις Ισραηλινές αρχές δύο φορές κατά την άφιξη του στην χώρα.
“Before you talk learn the meaning of that scarf on your neck/ Forget Nestlé/ Obama promised Israel 30 billion over the next decade/ They’re trigger happy and they’re crazy”
Hichkas – Ekhtelaaf
Ο Σορούς Λασκάρι, γνωστός ως Hichkas, είναι ο πρώτος Ιρακινός ράπερ που γνώρισε τέτοια επιτυχία. Στο Ekhtelaaf περιγράφει την ζωή στην πόλη του, την Τεχεράνη. Προειδοποιεί πως η πόλη είναι ζούγκλα και πρέπει να φας ή θα φαγωθείς.
“This is Tehran, a city where everything you see entices you,/ Entices your soul till you realize you’re not human/ Just trash”
Baloji – Congo
Στο Congo, ο Baloji μιλά για μια από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες του 20ου αιώνα, με περισσότερα από 6 εκατομμύρια νεκρούς στις στατιστικές της. Ο πόλεμος του Κονγκό έληξε μόνο τυπικά, καθώς η βία και οι επιπτώσεις της συνεχίζουν μέχρι και σήμερα. «Και λένε πως η UNESCO βοηθάει μόνο τις χώρες από τις καρτ-ποστάλ» τραγουδά ο Baloji.
“The Congo is a board of Stratego/ For these neighbouring countries who became rival/ For the looting of the minerals, her ingots/ And it’s tumbling down, the country is under control/ And it’s worse than under Leopold”
Killer Mike – Reagan
Μια ανασκόπηση του Killer Mike στις επιπτώσεις της πολιτικής του Ρόναλντ Ρίγκαν και την σημασία της για την αμερικάνικη μαύρη κοινότητα. Ο Killer Mike αναφέρεται στους σύγχρονους ράπερ και την άγνοια στην οποία ζουν και προωθούν στο κοινό τους. Ο ίδιος έχει δηλώσει για το κομμάτι: «Οργάνωσα ένα μπάρμπεκιου όταν ο Ρίγκαν πέθανε. Δεν είναι τόσο έντονο το μίσος μου, δεν θα έφτυνα στον τάφο του. Ήθελα απλά να δείξω την πραγματικότητα στην εποχή του Ρίγκαν».
“But thanks to Reaganomics, prisons turned to profits/ Cause free labor is the cornerstone of US economics/ Cause slavery was abolished, unless you are in prison”
dead prez – We Want Freedom
Οι dead prez είναι ένα από τα πιο πολιτικοποιημένα χιπ χοπ σχήματα. Στο We Want Freedom, γίνεται λόγος για τα χειρότερα που έπονται και μας ρωτούν για το πόσο προετοιμασμένοι είμαστε για την ώρα που θα χρειαστεί να διεκδικήσουμε την ελευθερία μας.
“Would you be ready for civil war/ Could you take the life of somebody you know/ Or have feelings for if necessary?/ I got cousins in the military/ But far as I’m concerned they died, when they registered”
Αλεξάνδρα Ζουμπαταίου
