Ο ακατάβλητος θεμελιωτής της νέας ελληνικής, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, που πάλεψε λυσσαλέα για την καθιέρωση της «μαλλιαρής»
Να θάψουμε την αρχαιόπληκτη καθαρεύουσα ώστε να αναδειχθεί η δημοτική, η πραγματική γλώσσα του λαού, ήθελε ο «πατέρας» της κοινής νεοελληνικής, ο σπουδαίος γλωσσολόγος που ο ευγενής του αγώνας θα μας χάριζε τη λαλιά μας.
«Μόνον ύστερα από εσωτερικόν αγώνα, αφού βρήκα, μαζί με τη γλωσσική μου έκφραση, τον εαυτό μου, δεν άργησα να καταλάβω πως όχι μόνο δεν υπάρχει φόβος με τη δημοτική να χαλαρώσομε, ή να χάσομε ως έθνος τη γλώσσα μας, την έκφρασή μας, τον εαυτό μας, τη θρησκεία μας, παρά ίσια ίσια ότι στη δημοτική και με τη δημοτική βρίσκομε και αποκρυσταλλώνομε την αληθινή εθνική μας γλώσσα και μαζί με αυτή τον εθνισμό μας και την πραγματικά γόνιμη και ελεύθερη ένωση με όλους τους ομοεθνείς, την ιστορία μας και με τους αρχαίους», κατέληγε ο καθηγητής που καταστάλαξε γρήγορα για το ποιο πρέπει να είναι το γλωσσικό μέλλον του Νεοέλληνα.
Αν το λεγόμενο -και οξύτατο άλλοτε- «γλωσσικό ζήτημα» του τόπου μας είναι σήμερα Ιστορία, το χρωστάμε σε κάτι πρωτοπόρους σαν τον Τριανταφυλλίδη, ο οποίος τακτοποίησε τη γλώσσα προκειμένου να προκόψει ο λαός. Δύσκολα μπορούμε πλέον να κατανοήσουμε αλλά και να εκτιμήσουμε την κολοσσιαία συνεισφορά του στη λυσσαλέα γλωσσική αντιπαράθεση της χώρας μας, ένας πραγματικός πόλεμος που θα άφηνε ακόμα και θύματα (όπως στις ταραχές που ξέσπασαν με τα «Ευαγγελικά» του 1901 και τα «Ορεστειακά» του 1903).
Ο δημοτικιστής Τριανταφυλλίδης είχε να υποστεί και τη χλεύη των καθαρευουσιάνων, οι μεγαλύτεροι μυθοπλάστες των οποίων έβλεπαν την καταστροφή της γλώσσας στις ακροβασίες των δημοτικιστών. Η υποτείνουσα στη γεωμετρία θα λεγόταν τάχα «αποκατινή τεντώστρα» ή «κατωτεντώστρα» από τους δημοτικιστές, έτσι ισχυρίζονταν οι προγονόπληκτοι οπαδοί μιας γλώσσας που δεν συμβάδιζε με τα νέα ήθη που διαμορφώθηκαν στον τόπο μας στις αρχές του 20ού αιώνα.
Κι όμως, ήταν με τη «Γραμματική» του Μανόλη Τριανταφυλλίδη που θα γαλουχούνταν γενιές και γενιές Ελλήνων, ανθρώπων που έμαθαν να ομιλούνε την ελληνική από τις άοκνες προσπάθειες του γλωσσολόγου που βρέθηκε κάποια στιγμή απέναντι σε όλους. Κι αυτό γιατί η δική του γλωσσική ιδεολογία ακροβατούσε μεταξύ των προοδευτικών και των συντηρητικών, ψάχνοντας να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα.
Ο σκοπός του Τριανταφυλλίδη δεν ήταν εξάλλου πολιτικός, παρά ολότελα εκπαιδευτικός. Πίστευε πως για να έρθει η πολυπόθητη πνευματική επανάσταση στην ελληνική πραγματικότητα θα χρειαζόταν να απαλλαγεί ο λαός από την αρχαιόπληκτο γλωσσικό σχολαστικισμό, ώστε να ξεπηδήσει η δημοτική ως ζωντανή γλώσσα του λαού αλλά και ως όχημα προόδου.
Γι’ αυτό και ζητούσε να αποσυνδεθεί η εκπαίδευση από το ακανθώδες γλωσσικό ζήτημα, μπας και απαλλαγεί από τις μάχες σοσιαλιστών και φιλελευθέρων και προκόψει κάποια στιγμή η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που ευαγγελιζόταν. Τήρησε έτσι τις αποστάσεις του από τους ακραίους ψυχαρικούς δημοτικιστές, κάτι που θα του έφερνε τη σφοδρή κριτική από τους παλιούς συντρόφους του.
Η μεικτή γλώσσα του Τριανταφυλλίδη θα καθιερωνόταν τελικά ως «κοινή νεοελληνική», συμβιβάζοντας την προοδευτική προσπάθεια του Κοραή με τη δυναμική παράδοση του δημοτικισμού.
Ο πρωτοπόρος αυτός ερευνητής γλωσσολόγος και ουσιαστικός αρχιτέκτονας της γλώσσας μας πέρασε τη ζωή του με αποκλειστικό μέλημα τη γλώσσα και την παιδεία των Ελλήνων, αφιερώνοντας βίο και καριέρα στην ιδέα της προκοπής του τόπου μας…
Η συνέχεια στο newsbeast.gr
