Κατ’ αρχήν να ζητήσουμε συγνώμη για την ετεροχρονισμένη αναφορά (σχεδόν μετά από ένα χρόνο) που κάνουμε για το θέμα αυτό, αλλά με τον χρόνο είναι δύσκολα να τα βάλει κανείς καθότι είναι αυτός που μας ξεπερνά.
Ίσως διερωτηθεί κανείς πως ένας Ντουλτσινός ασχολείται με ένα αξιόλογο έργο-πόνημα που αφορά την γειτονιά του Απόζαρι. Υπάρχουν τουλάχιστον 4 λόγοι που με ΄΄ νομιμοποιούν ΄΄ να γράψω για την δεύτερη κατά την γνώμη μου ιστορικότερη γειτονιά της Καστοριάς αφού σαν πρώτη θεωρώ το Ντολτσό ή Ντουλτό όπως θα εξηγήσω παρακάτω.
Πρώτος λόγος είναι ότι έζησα στην γειτονιά αυτή αρκετά χρόνια, και μάλιστα στην ίδια οικία(Ηλία και Καλλιόπης Νταη), που έμεινε ο Νομάρχης Καστοριάς, Ιωάννης Μαζαράκης ένας εργατικότατος, ευγενής και ευπατρίδης άνθρωπος. Δεύτερος λόγος ότι ως αθλητής του ΝΟΚ 1966-9 ήμουν σχεδόν σε καθημερινή βάση από εκείνη την πλευρά της πόλης. Τρίτον όλες οι αδερφές του πατέρα μου ζούσαν επί της οδού Χριστοπούλου ξεκινώντας από την οικογένεια Γιώργου και Ευγενίας Οικονομίδη, μετά την οικογένεια Χρυσού και Θεοδότας Νάντσιου, στην συνέχεια την οικογένεια Ηλία και Καλλιόπης Νταή και τέλος την επίσης ιστορική οικογένεια Δημήτρη και Άννας Μαυροβίτη. Ο τέταρτος και εξίσου σημαντικός λόγος είναι ότι ο συγγραφέας του λευκώματος ήταν φοιτητής μας στο Τ.Ε.Ι. Καστοριάς.
Όσο για την ιστορικότητα της περιοχής που την κατατάσσω κατά την γνώμη μου μετά το Ντουλτσό πρέπει να σημειώσουμε για την ιστορία τα εξής. Στο Απόζαρι βρίσκεται η οικία του Αθανάσιου Χριστόπουλου, το αρχοντικά Τσιατσιαπά, του Σαπουντζή, Μαυροβίτη, Μαντζούρα, Σαχίνη, Αλβανού και πολλά άλλα αξιόλογα αρχοντικά αλλά και αξιολογότατα νεοκλασικά (Νταή, Οικονομίδη, Νάντσιου, Τζώτζα κ.λπ.) που κρύβουν πατριωτικές και ευεργετικές ιστορίες μέσα τους, άγνωστες για τους περισσότερους από εμάς.
Στην άλλη δε σημαντική γειτονιά(για να δικαιολογήσω την γνώμη μου) που ακούει στο όνομα Ντολτσό ή Ντουλτσό έχουμε τα εξής: Τα αρχοντικά των συνεργατών του Ρήγα Φεραίου, Αδελφών Εμμανουήλ (Μπατρίνου), του Νατζή, του Πηχιών (πρώην Παπάζογλου) με τους Μακεδονομάχους Αναστάσιο και Φιλόλαο, της ιστορικότατης οικογένειας Μπατρίνου, του ευεργέτη Χριστόδουλου Ζάχου και του γαμπρού του και συνεταίρου Θωμά Πουλιόπουλου,(χρηματοδότες του κρητικού αγώνα), καθώς επίσης των Αϊβάζη, Ωρολογόπουλου, Δόικου(κατεδαφίστηκε), Σκούταρη, Σιαϊτσή (νυν Μηντσούλη) Γάκη,(νυν Ρούβα), Πουλιόπουλου, τα νεοκλασικά Δήμου, Τζίφρα, Σιότκα και πολλά άλλα που το καθένα τους κρύβει μια ξεχωριστή ιστορία προσφοράς και πολιτισμού μέσα του.
Μετά από αυτή την σύντομη ιστορική αναφορά, που την θεώρησα αναγκαία για ιστορικούς λόγους, ας έρθουμε τώρα στην ουσία του λευκώματος που εκπόνησε ο συμπολίτης μας Σπύρος Αναγνώστου. Εκτός από τα θερμά συγχαρητήρια που οφείλουμε να εκφράσουμε στον νεαρό δημιουργό-ερευνητή, θα πρέπει να προσεγγίζουμε τέτοιου είδους δημιουργήματα συμπολιτών και από μια άλλη οπτική γωνία.
Αυτή η φωτογραφική συλλογή που ενσωματώνει μέσα της ιστορία και πολιτισμό, στρατηγικής σημασίας εργαλεία για την προβολή ενός τόπου, έγινε από ιδιώτες χωρίς καμιά βοήθεια ή χορηγία κάποιου δημόσιου ή δημοτικού φορέα. Από την μια πλευρά δείχνει την αγάπη του συγγραφέα για τον τόπο του και από την άλλη το έλλειμμα των τοπικών φορέων να κατανοήσουν τον πλούτο, που κρύβει η ιστορία και ο πολιτισμός της πόλης μας. Οι τοπικοί φορείς και άρχοντες δεν έχουν ακόμη κατανοήσει επαρκώς το πολιτισμικό και ιστορικό κεφάλαιο, που κρύβει ο τόπος μέσα του, αλλά ούτε και πως μπορεί να αξιοποιήσει κανείς ένα τόσο στρατηγικής σημασίας συγκριτικό πλεονέκτημα. Αν το είχαν καταλάβει, δεν θα ήμασταν χωρίς πνευματικό κέντρο, με εγκαταλειμμένα τα ιστορικά μνημεία μας, με ένα Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα που κρατιέται με τα δόντια, χωρίς ουσιαστική βοήθεια, με ένα Λαογραφικό Μουσείο σε κακή κατάσταση, χωρίς Πνευματικό Κέντρο, χωρίς Μουσείο Γούνας, χωρίς Δημοτική Μπάντα(όταν είχε η Πεντάβρυσος), την βιβλιοθήκη στεγασμένη σε διαμέρισμα(όταν το Αργος Ορεστικό στεγάζει την βιβλιοθήκη σε ένα νεοκλασικό κτήριο) και τόσα άλλα, που αν τα καταγράψω θα παρεξηγηθώ ότι κάνω αντιπολίτευση και προσβλέπω σε πολιτικές σκοπιμότητες.
Η αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου ήταν κατάμεστη, στην παρουσίαση του λευκώματος, (πριν ένα χρόνο) αναγκάζοντας πολλούς συμπολίτες μας να μην παρακολουθήσουν την παρουσίαση, δίδοντας μια άλλη αφορμή να καταδειχθεί η έλλειψη Πνευματικού Κέντρου. Όταν η σύγχρονη τεχνολογία κατασκευάζει ουρανοξύστες μέσα στην θάλασσα, εμείς δεν μπορούμε να υποστυλώσουμε ένα κτήριο πάνω σε βράχο; Φυσικά οι ευθύνες δεν βαραίνουν την σημερινή Τ.Α., κάθε άλλο. Αυτήν θα την κρίνουμε στο τέλος της θητείας της. Ο κόσμος όμως έχει την αίσθηση ότι στον τομέα του πολιτισμού της καθαριότητας κλπ., μπορούν να γίνουν περισσότερα, εάν υπάρξει εξορθολογισμός, ιεράρχηση και κοινή λογική. Δεν μπορεί π.χ. μια τόσο ιστορική περιοχή όπως η Καστοριά να μη έχει ψηφιοποιημένο το ιστορικό της αρχείο και η βιβλιοθήκη να έχει τα βιβλία σε μπαούλα. Εμείς ευχόμαστε και ελπίζουμε ότι η νέα γενιά θα καλύψει αυτά τα κενά, εάν κάνει όραμα την Λακωνική ρήση που λέει << Άμμες δε γ΄εσόμεθα πολλώ κάρρονες>>.
Το πόνημα αυτό του συμπολίτη μας, ίσως σήμερα να μην έχει την αξία που του αναλογεί. Μετά όμως από πολλά χρόνια θα αποτελεί ανεκτίμητης αξίας ιστορική πηγή για τους ιστορικούς ερευνητές. Η Ιστορία, και σύντομα η Μίκρο-ιστορία, είπαμε και το επαναλαμβάνουμε ότι, αποτελούσε αποτελεί και θα αποτελεί, ένα στρατηγικής σημασίας συγκριτικό πλεονέκτημα, για την επιβίωση και ανάπτυξη κάθε κοινωνίας, λαού και περιοχής, που την αξιοποιεί και την διαχειρίζεται με αίσθημα ευθύνης και ορθολογισμό. Όταν δε η ιστορία αυτή συνδέεται και εμπεριέχει πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα, την πατριωτική συνεισφορά και πολλές άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες πολιτικές θρησκευτικές κ.λπ., τότε μετατρέπεται σε κεφάλαιο ανεκτίμητης αξίας. Αυτή την αξία οφείλουμε να την διατηρήσουμε και να την αξιοποιήσουμε προς όφελος όλων μας. Συγχαρητήρια λοιπόν στον Σπύρο να έχει όρεξη και δύναμη να συνεχίσει και να εκπληρώσει το ΟΡΑΜΑ και τους στόχους του.
Η Φωτογραφία: Βόρεια παραλία (Απόζαρι), βόλτα με βενζινοκίνητη βάρκα το 1954.
Υγ. Στη υπότιτλο της φωτό μάλλον λάθος αναφέρεται Αργύρης Αλβανός, αντί Μπίλης Αλβανός.
