Στις 10 Νοεμβρίου του 1891 φεύγει από τη ζωή ο Αρθρούρος Ρεμπώ, ένας από τους κύριους εκπροσώπους του συμβολισμού, με σημαντική επίδραση στη μοντέρνα ποίηση, παρά το γεγονός πως εγκατέλειψε οριστικά τη λογοτεχνία στην ηλικία των 20 ετών. Μέχρι πρόσφατα ο Ρεμπώ είχε χαραχθεί στη μνήμη του αναγνωστικού κοινού ως μία αέναη εφηβική μορφή, καθώς όλα τα μετέπειτα πορτρέτα του έδειχναν τη θολή απεικόνιση του. Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο καταστρεπτικές και λυτρωτικές παρουσίες στον πολιτισμό του 20ού αιώνα, παρά το γεγονός ότι έως και το θάνατό του δεν ήταν γνωστός παρά στους κύκλους της αβάν-γκαρντ.
Γεννήθηκε στη Γαλλία στις 20 Οκτωβρίου 1854. Θεωρείται ο πρώτος ποιητής που επινόησε μια επιστημονικά πειστική μέθοδο μεταβολής της φύσης της ύπαρξης, ο πρώτος που βίωσε την περιπέτεια της ομοφυλοφιλίας του ως μοντέλο κοινωνικής αλλαγής, αλλά και ο πρώτος που αποκήρυξε τους μύθους από τους οποίους εξαρτάται ακόμα η φήμη του. Μέχρι και την ηλικία των 20 χρονών, όταν αποφασίζει να εγκαταλείψει τη λογοτεχνία, είχε ταξιδέψει σε δεκατρείς διαφορετικές χώρες και είχε ζήσει ως εργοστασιακός εργάτης, παιδαγωγός, επαίτης, λιμενεργάτης, μισθοφόρος, ναυτικός, εξερευνητής, έμπορος, λαθρέμπορος όπλων, αργυραμοιβός και, για ορισμένους κατοίκους της νότιας Αβησσυνίας, ως μουσουλμάνος Προφήτης.
Ο Ρεμπώ χαρακτηρίστηκε από τον Αλμπέρ Καμύ ως ο «ποιητής της εξέγερσης, και μάλιστα ο σημαντικότερος απ’ όλους». Μετά το θάνατό, ο συμβολιστής, σουρεαλιστής, μπίτνικ ποιητής, ένθερμος επαναστάτης, στιχουργός της ροκ, πρωτοπόρος ομοφυλόφιλος και εμπνευσμένος ναρκομανής, ο Ρεμπώ χρησιμοποιήθηκε από 4 γενιές καλλιτεχνών της αβάν-γκαρντ ως έξοδος κινδύνου από το χώρο των συμβάσεων. «Όλη η γνωστή λογοτεχνία είναι γραμμένη στη γλώσσα της κοινής λογικής – εκτός από εκείνη που έχει γράψει ο Ρεμπώ», είχε δηλώσει ο Πωλ Βαλερύ,.
Το έργο και η ζωή του Ρεμπώ επηρέασαν κατά τρόπο εντυπωσιακό συγγραφείς, μουσικούς και καλλιτέχνες που είδαν τη ζωή του ως αναπόσπαστο μέρος του έργου: τον Πάμπλο Πικάσσο, τον Αντρέ Μπρετόν, τον Ζαν Κοκτώ, τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ, τον Μπομπ Ντύλαν και τον Τζιμ Μόρρισον, για τον οποίο έχει ειπωθεί ότι δεν πέθανε, αλλά ακολούθησε τα βήματα του Ρεμπώ στην Αιθιοπία.
Πολλά έχουν γραφτεί για τη ζωή του Γάλλου ποιητή, πολλά περισσότερα τουλάχιστον από τον αριθμό των ποιημάτων που δημοσίευσε. Η επιστολή του Ρεμπό προς τον Πωλ Ντεμενύ, στις 15 Οκτωβρίου του 1871, συνιστά ένα από τα σημαντικότερα κείμενά του, με αντικείμενο το ρόλο της ποίησης, όπως τον αντιλαμβανόταν ο ίδιος. Σύμφωνα με τον Ρεμπό, ο αληθινός ποιητής αποτελούσε ένα είδος προφήτη, ικανό να διαμορφώσει μία νέα πραγματικότητα, εφευρίσκοντας το άγνωστο. Ως χρέος του, αντιλαμβανόταν τη γνωριμία με τον εαυτό του, την καλλιέργεια του μυαλού και της ψυχής του, ώστε τελικά να δημιουργήσει μία «οικουμενική γλώσσα».
Ο ποιητής, κατά τον Ρεμπώ, θα γινόταν «προφήτης» μέσω μίας «μακράς, απέραντης και λελογισμένης απορρύθμισης όλων των αισθήσεων», υπονομεύοντας συστηματικά την καθιερωμένη και συμβατική λειτουργία τους.
Η συμβίωση του Ρεμπώ με τον ποιητή Πωλ Βερλαίν ήταν αρκετά προβληματική. Μάλιστα, έπεται από έντονη διαφωνία των 2 εραστών, ο Βερλαίν, σε κατάσταση μέθης, πυροβόλησε και τραυμάτισε τον Ρεμπό στο αριστερό του χέρι, πάνω από τον καρπό. Για την πράξη του καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο 200 φράγκων, που αποτελούσε τη μέγιστη δυνατή ποινή. Έφυγε από τη ζωή στις 10 Νοεμβρίου του 1891 σε ηλικία 37 ετών.
Στην επιτύμβια πλάκα του τάφου του αναγράφεται εκτός από το όνομα, την ηλικία του και την ημερομηνία θανάτου του, η φράση «Προσευχηθείτε για αυτόν». Μετά το θάνατό, του η αδερφή του Ιζαμπέλ Ρεμπώ είδε, έντρομη, τις εφημερίδες να παρουσιάζουν τον αδελφό της ως έναν πρόστυχο ομοφυλόφιλο τρομοκράτη. «Πόσο πιθανό είναι ένα αγόρι μεταξύ δεκαπέντε και δεκαέξι ετών να υπήρξε ο κακός δαίμονας του Βερλαίν, που ήταν κατά έντεκα χρόνια μεγαλύτερός του;» αναρωτιόταν.
Μέχρι πρότινος, ο Ρεμπώ είχε χαραχθεί στη μνήμη του αναγνωστικού κοινού ως μία αέναη εφηβική μορφή, καθώς όλα τα μετέπειτα πορτρέτα του έδειχναν τη θολή απεικόνιση του. Όμως μια ασπρόμαυρη καρτ-ποστάλ του 1880, που βρέθηκε τυχαία σε ένα παλαιοπωλείου του Παρισιού έφερε στο φως για πρώτη φορά, τόσο καθαρά, το πρόσωπο του ποιητή στην ενήλικη ζωή του.
* «Μια εποχή στην κόλαση Ποίημα» του Α. Ρεμπώ / Μελοποίηση: Γιάννης Αγγελάκας – Γιώργος Καρράς
