H συκαμινιά (μουριά) του ναού Αγίου Αντρέα
Κείμενο Λουκά Χ. Σιάνου.
Στο κοινό περιβόλι των Αγιανάργυρων και του Αγιαντρά, στο Ντουλτσό, πίσω ακριβώς από το σπίτι του Τάγκανα, είναι μια σκαμνιά (= συκαμια, μουριά) που σχετίζεται με την παράδοση και την ιστορία, πως απ’ αυτήν πάνω ο Άη-Κοσμάς ο Αιτωλός έκαμε το χριστιανικό του κήρυγμα στους Καστοριανούς. Η παράδοση μάλιστα αναφέρει, πως ένα αποτύπωμα μιας πατησιάς στο κορμό της σκαμνιάς, είναι του Άγιου Κοσμά, όταν αυτός στα 1760 από το «βήμα» αυτού του δέντρου έκαμε το κήρυγμά του, περιοδεύοντας στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τα Επτάνησα και την Ήπειρο.
Η σκαμνιά αυτή που σήμερα βρίσκεται (σ.σ. βρισκόταν, δεν βρίσκεται πλέον) σ’ ένα περιβάλλον απόμερο και σχεδόν απόκρυφο, είναι αθέατη από κάθε διαβάτη Καστοριανό ή επισκέπτη ξένο. Σαν δέντρο που ζει τώρα πάνω από δυο αιώνες και συνδέεται με την παράδοση και την ιστορία της περιοδείας και του θείου κηρύγματος του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, θα πρέπει με την φροντίδα του Δήμου ή της Μητρόπολης ή κάποιου Πολιτιστικού Συλλόγου να περιφραχτεί, να διαμορφωθεί κατάλληλα ο γύρω χώρος, ακόμα και να αναρτηθεί κάποια σχετική πινακίδα, ώστε να είναι θεατή και να θυμίζει στους Καστοριανούς της κάθε γενιάς, μα και στους ξένους επισκέπτες, πως απ’ εδώ πέρασε και κήρυξε ο ιερομάρτυρας και ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός.
(Απ’ το βιβλίο του «Καστοριανές εικόνες, Παλιά Καστοριά – Λαογραφία», επανέκδοση Μ-Φ/Σ Καστοριάς “Αρμονία”, 2006, σελ. 50-51).
 |
|
|
Απολυτίκιον Αποστόλου Ανδρέα. Ήχος δ΄.
Ως των Αποστόλων Πρωτόκλητος
και του κορυφαίου αυτάδελφος,
τον Δεσπότην των όλων, Ανδρέα, ικέτευε,
ειρήνην, τη οικουμένη δωρήσασθαι
και ταις ψυχαίς ημών το μέγα έλεος.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ. Ο ναός του Αγίου Ανδρέα ενορίας Καρύβη είναι συναφιερωμένος απ’ τους ευσεβείς Καστοριανούς και στον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, επειδή κήρυξε σ΄ αυτόν.
 |
| Εικόνα του αγίου Ανδρέα στον ομώνυμο ναό συνοικίας Ντολτσού Καστοριάς. |
 |
| Το υπέροχο ξυλόγλυπτο κι επιχρυσωμένο τέμπλο του ναόύ Αγίου Ανδρέα Ντολτσού (περί το έτος 1770). |
 |
| Το κωδωνοστάσιο έτ. 1969 στον ναό αγίου Ανδρέα Ντολτσού. |
 |
| Ο άγιος Ανδρέας μεταξύ του αγίου Προδρόμου και του αγίου Κοσμά του Αιτωλού στο τέμπλο του ομώνυμου ναού της Καστοριάς. |
 |
| Μικρή μουριά στη θέση της παλαιάς μουριάς του αγίου Κοσμά. |
 |
| Η εικόνα του αγίου Ανδρέα στο τέμπλο του ναού του. Έτ. 1776. |
 |
| Εικόνα των Τριών Ιεραρχών στο τέμπλο του ναού Αγίου Ανδρέα Ντολτσού. |
 |
| Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Ανδρέα, ενορίας Ελεούσης Καστοριάς. Περί το έτ. 1430. |
 |
| Η Παναγία παιδιοκρατούσα και ο άγιος Ανδρέας. Τοιχογραφία στο ναό Αγίου Ανδρέα ενορίας Ελεούσης. Περί το έτος 1430. |
 |
| Το βιβλίο του αείμνηστου Λουκά Σιάνου, απ’ το οποίο ελήφθη το παρουσιαζόμενο κείμενο. |
