Ο παιδίατρος Άκης Σωφρονίδης μας απαντάει στις 9 πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που κάνουν οι νέες μητέρες στον παιδίατρο τους
1.Είναι ασφαλή τα παιδικά εμβόλια; Υποστηρίζουν κάποιοι ότι είναι επιβλαβή για τη μετέπειτα ζωή των παιδιών. Ποια είναι η γνώμη σας;
Είναι πολύ μεγάλο θέμα τα εμβόλια και το αντιμετωπίζουμε καθημερινά στα ιατρεία μας. Δυστυχώς το αντιεμβολιαστικό κίνημα, όσο περνάει ο καιρός, γιγαντώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα εμβόλια είναι απόλυτα ασφαλή και όπως κάθε φάρμακο, περνάνε όλους τους ελέγχους πριν κυκλοφορίσουν στα φαρμακεία. Κάθε εμβόλιο περνάει 5 χρόνια κλινικών μελετών πριν τη διάθεση τουστο κοινό. Δεν υπάρχει καμία μελέτη που να δείχνει ότι το εμβόλιο είναι επιβλαβές ειδικά για το μέλλον του παιδιού μας. Όλα έχουν παρενέργειες, οι οποίες είναι παροδικές και εμφανίζονται τις πρώτες ημέρες του εμβολιασμού και τις οποίες γνωρίζουν και αντιμετωπίζουν οι γιατροί. Άρα τα εμβόλια αν θέλουμε να τα πούμε με μια κουβέντα, είναι σίγουρα ασφαλή και πρέπει να γίνονται σε όλα τα παιδιά. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί γονείς που, στην αναζήτησή τους για το καλύτερο του παιδιού τους, παραπλανιούνται από διάφορα άρθρα και διάφορους επαγγελματίες υγείας και μη, που υποστηρίζουν διάφορες απόψεις που δε στηρίζονται όμως σε μελέτες. Ειδικά για τον αυτισμό, συζητούνται τόσα πολλά και κυρίως για το τριπλό εμβόλιο το MMR (της ιλαράς , ερυθράς , παρωτίτιδας) αποδίδοντας του ευθύνες ότι προκαλεί αυτισμό. Ξρουμε όλοι οι γιατροί ότι αυτό ξεκίνησε από μια μελέτη ενός γιατρού, ο οποίος έχασε την ιατρική του άδεια και όχι γιατί «τον έφαγαν » τα συμφέροντα και οι εταιρίες, αλλά γιατί παραπλάνησε το κοινό προκειμένου να προωθήσει ένα δικό του εμβόλιο για την ιλαρά , ερυθρά, παρωτίτιδα ,παρουσιάζοντας μια μελέτη με 9 μόνο περιστατικά ότι το MMR προκαλεί αυτισμό. Εννοείται πως ήταν παραποιημένη και εντελώς ψευδής και για αυτό του επιβλήθηκαν κυρώσεις. Η ζημιά όμως είχε γίνει. Είχε ριζωθεί βαθειά στη συνείδηση του κόσμου ότι το τριπλό εμβόλιο είναι επικίνδυνο. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο αυτισμός φαίνεται πως είναι γενετικό νόσημα. Όλα αυτό δείχνουν. Δεν μπορούμε ούτε να το προκαλέσουμε ούτε να το αποφύγουμε και αυτό που μπερδεύει τον περισσότερο κόσμο και παραπλανά εύκολα τους γονείς είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε αύξηση του αυτισμού καθώς και αύξηση των εμβολιασμών. Από το 50 και μετά εμφανίζονται διαρκώς καινούρια εμβόλια . Από την άλλη έχουμε αύξηση του αυτισμού. Όλοι λοιπόν χρησιμοποιώντας την απλή λογική, συσχετίζουν την αύξηση των εμβολίων με την αύξηση του αυτισμού. Δεν είναι όμως έτσι. Τα εμβόλια έχουν σώσει ζωές και ο αυτισμός αυξήθηκε γιατί τον διαγιγνώσκουν περισσότερο οι γιατροί. Γνωρίζουμε πια ότι ο αυτισμός δεν είναι το άσπρο και το μαύρο ,υπάρχει και η γκρίζα ζώνη που είναι το φάσμα του αυτισμού και σε κάποιες περιπτώσεις που θα διέφευγαν της διάγνωσης, σήμερα τίθεται η διάγνωση του αυτισμού. Αυτός είναι και ο λόγος που ποσοστιαία αυξάνεται αυτή η νόσος. Όχι λόγω των εμβολίων. Το θέμα των εμβολίων επιδέχεται εκτενούς συζήτηση. Αυτό που πρέπει να μείνει στο μυαλό μας είναι ότι Τα εμβόλια είναι ασφαλή και πρέπει να γίνονται όλα για την υγεία των παιδιών μας. Έχουν σώσει ζωές και συνεχίσουν να σώζουν. Τα αντιεμβολιαστικά κινήματα παραμονεύουν…, μαζί και οι επιδημίες.
- Μετά τα 4 έτη, κάθε πότε πρέπει να εξετάζονται τα παιδιά και τι εξετάσεις πρέπει να κάνουν ;
Μετά τα 4 έτη αραιώνουν πολύ οι επισκέψεις στον παιδίατρο. Πέρα από τα εμβόλια που έχουν μείνει, θα πρέπει να υπάρχει ετήσιος παιδιατρικός έλεγχος. Βέβαια, έλεγχος γίνεται ούτως ή άλλως λόγω των γνωματεύσεων που ζητούνται από τα σχολεία για το ατομικό δελτίο υγείας μαθητή κάθε τρία χρόνια. Ο παιδίατρος όμως πρέπει να βλέπει το παιδί ετησίως για να παρακολουθεί την σωστή ανάπτυξη του. Τα παιδιά αναπτύσσονται συνεχώς μέχρι και την εφηβεία, οπότε μπορούμε να διαπιστώσουμε και προλάβουμε νωρίς προβλήματα της ανάπτυξής του. Αυτά δεν μπορούν να διαπιστωθούν αν δε γίνεται ετήσιος παιδιατρικός έλεγχος. Στα 9 με 11 έτη επίσης, συστήνεται ένας αιματολογικός έλεγχος για χοληστερίνη και τριγλυκερίδια. Αν βέβαια, υπάρχει κάποιο γνωστό οικογενειακό ιστορικό, συστήνεται σε μικρότερες ηλικίες, πάντα πάνω από δυό ετών όμως. Αυτές είναι παγκόσμιες συστάσεις και πρέπει κάθε γιατρός να τις συστήνει στους γονείς αλλά και οι γονείς να τηρούν το χρονοδιάγραμμα των επισκέψεων.
- Τι πρέπει να περιέχει το φαρμακείο του σπιτιού μας και τι φάρμακα πρέπει να παίρνουμε μαζί μας στην εκδρομή;
Το φαρμακείο τους σπιτιού πρέπει να περιέχει φάρμακα που «δίνονται πάνω στον πάγκο» όπως λένε και οι Αμερικάνοι, OTC (over the counter ). Με τον όρο αυτό εννοούμε τα απλά φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή: Αντιπυρετικά, αντιισταμινικά, αντικουνουπικά ή stick αμμωνίας για τα τσιμπήματα, betadine και γάζες αποστειρωμένες. Βέβαια πρέπει όπου και να βρεθούμε, επειδή μπορεί να τύχει οτιδήποτε και οπουδήποτε, να γνωρίζουμε που υπάρχει κοντά φαρμακείο και ιατρείο. Ιδιαίτερα στις διακοπές μας.
- Εάν κάποιο παιδί νοσήσει και χρειαστεί αντιβίωση ,μπορεί ο γονιός να του δώσει από μόνος του την ίδια αντιβίωση μιας προηγούμενης ίωσης κρίνοντας από τα ίδια συμπτώματα χωρίς να ρωτήσει τον παιδίατρο;
Όχι βέβαια . Αυτό είναι μέγα λάθος και το κάνουν πολλοί γονείς. Το ότι υπάρχουν τα ίδια συμπτώματα δεν σημαίνει ότι υπάρχει και η ίδια λοίμωξη. Επίσης, όταν έχουμε αντιμετωπίσει μια λοίμωξη με αντιβίωση, τη δεύτερη φορά, δεν είναι σίγουρο ότι αυτή η αντιβίωση θα δράσει αποτελεσματικά, γιατί και το ίδιο το μικρόβιο αποκτά ανθεκτικότητα. Αν ο γονιός δίνει με το παραμικρό αντιβίωση χωρίς τη συμβουλή του παιδιάτρου του, τότε θα καταλήξει το παιδί να έχει πολυανθεκτικά στελέχη με αποτέλεσμα τη δύσκολη αντιμετώπιση. Πάντα θα πρέπει οι γονείς να ρωτούν και να ακούνε τον παιδίατρο.
- Το καθημερινό μπάνιο των παιδιών μέχρι ποια ηλικία πρέπει να γίνεται;
Δεν υπάρχει κανόνας σ ʼαυτό. Συνήθως γίνεται τους πρώτους μήνες ζωής για να μπει σε μία ρουτίνα το παιδί. Τα νεογέννητα δεν έχουν κάποιο βιολογικό ρυθμό ακόμη, ήταν 9 μήνες στη νύχτα, οπότε όταν γεννηθούν δεν ξεχωρίζουν τη μέρα με τη νύχτα και δεν ξέρουν πότε θα κοιμηθούν και πότε θα ξυπνήσουν και αυτό είναι κουραστικό για τους νέους γονείς ιδίως. Το μπάνιο βοηθάει σε αυτές τις ηλικίες τα παιδιά να χαλαρώσουν και να κοιμηθούν. Γι αυτό και γίνεται συνήθως βράδυ. Το καθημερινό μπάνιο των παιδιών σʼ αυτές τις ηλικίες δε γίνεται για λόγους υγιεινής αλλά για να δημιουργήσουμε μια ρουτίνα και να βοηθήσουμε το νεογέννητο να χαλαρώσει και να κοιμηθεί. Δεν υπάρχει όμως κάποιος σαφής κανόνας.
- Μετά από κάποιο χτύπημα στο κεφάλι τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς;
Αρχικά πρέπει να επικοινωνήσουν με τον παιδίατρο τους για να είναι σίγουροι ότι δε θα τους ξεφύγει κάτι. Γενικά για τα χτυπήματα της κεφαλής φοβόμαστε τις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κυρίως την εγκεφαλική αιμορραγία. Ένα χτύπημα στο προσωπικό κρανίο, δηλαδή από τα μάτια και κάτω που έχει απλά τραυματισμό ή και πολύ αιμορραγία δε μας απασχολεί τόσο όσο στο εγκεφαλικό κρανίο που μπορεί να οδηγήσει σε μια εγκεφαλική αιμορραγία. Αυτό που πρέπει να προσέχουν όλοι οι γονείς μετά το χτύπημα είναι τουλάχιστον για ένα εικοσιτετράωρο, οποιοδήποτε νευρολογικό σύμπτωμα του παιδιού όπως να φοβάται το φως ,να κάνει εμετούς, να θέλει να κοιμηθεί πολύ περισσότερο ή να μην έχει συναίσθηση του χώρου, του χρόνου και των προσώπων γύρω του. Αυτό είναι επικίνδυνο και πρέπει να το εκτιμήσει κάποιος γιατρός. Ενδεχομένως να είναι μια απλή διάσειση, αλλά μπορεί και να είναι μια εγκεφαλική αιμορραγία.
- Όσον αφορά στα παιδιά που δεν κοιμούνται το βράδυ, υπάρχει κάποια μέθοδος που πρέπει να ακολουθήσουν οι γονείς για να κοιμούνται τα παιδιά ολόκληρη τη νύχτα;
Δυστυχώς δεν υπάρχει για τα μικρά παιδιά και βρέφη. Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη μέθοδος για το πώς να κάνω το παιδί μου να κοιμηθεί όλη τη νύχτα. Υπάρχει και ένα βιβλίο με τίτλο τα παιδιά είναι άνθρωποι της νύχτας. Κάθε παιδί έχει το δικό του βιολογικό ρυθμό, θα κοιμηθεί και θα ξυπνήσει όποτε θέλει. Κάποια παιδιά όντως κοιμούνται από τους πρώτους μήνες της ζωής τους όλη νύχτα, κάποια άλλα μπορεί να φτάσουν 4 ή 5 χρονών και να ξυπνούν μια ή δύο φορές τη νύχτα. Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος κανόνας για τα πολύ μικρά αν και η ρουτίνα βοηθάει όπως είπαμε και σε προηγούμενη ερώτηση. Σε μεγαλύτερα παιδιά βοηθά να έχουμε ένα πρόγραμμα, να πηγαίνουν στο κρεβάτι τους νωρίς και λίγη ώρα πριν τον ύπνο, να έχουν σταματήσει το παιχνίδι και την έντονη δραστηριότητα, να χαμηλώσουμε τον φωτισμό και τους έντονους ήχους. Να χαλαρώσουν οι ρυθμοί δηλαδή για να μην έχει υπερένταση το παιδί. Είναι λάθος να τα εξαντλούμε για να κοιμηθούν γρηγορότερα ή καλύτερα. Η υπερένταση προκαλεί διέγερση.
8.Σε ποια ηλικία μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι το παιδί έχει πλατυποδία; Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό;
Η πλατυποδία είναι φυσιολογική σε όλα τα παιδιά μέχρι την ηλικία των δύο ετών. Μετά τα δύο αν το παιδί εξακολουθεί να έχει πλατυποδία, και αυτό θα το καταλάβουν οι γονείς από την εξάλειψη της ποδικής καμάρας, θα πρέπει να εκτιμηθεί. Βλέποντας πάντα το παιδί από πίσω φαίνεται η κλίση των ποδοκνημικών προς τα έσω με το πέλμα να βγαίνει προς τα έξω και να μην υπάρχει καθόλου ποδοκνημική καμάρα. Πρέπει βέβαια να εξεταστεί από ειδικό αρχικά για να διαπιστωθεί αν είναι αληθής ή ψευδής η πλατυποδία. Αν βάλουμε το παιδί να σταθεί στις μύτες και σχηματιστεί η ποδική καμάρα ,τότε τα πράγματα είναι πολύ πιο κάλα. Πάντα όμως θα πρέπει η εκτίμηση να γίνεται από ειδικό.
- Επιτρέπεται τα παιδιά να κάνουν δίαιτα;
Και βέβαια επιτρέπεται. Υπάρχουν και ειδικές δίαιτες για διάφορες παθήσεις. Βέβαια κάποιος γονιός δεν πρέπει να κάνει δίαιτα στο παιδί του χωρίς να έχει συμβουλευτεί τον γιατρό του ή κάποιον διαιτολόγο. Σαν ένας κανόνας που πρέπει να ακολουθούμε είναι ότι τα παιδιά μέχρι δύο ετών δεν πρέπει να κάνουν δίαιτα για απώλεια βάρους, εκτός αν υπάρχουν κάποιοι άλλοι ιατρικοί λόγοι , όπως σακχαρώδης διαβήτης που έχει ειδική δίαιτα γι αυτό. Γενικά μέχρι δύο ετών όσο βάρος και αν προσλαμβάνουν, επειδή ο οργανισμός αναπτύσσεται, δεν επεμβαίνουμε ποτέ με δίαιτες για χαμηλές θερμίδες. Μετά τα δύο, αν υπάρχει θέμα παχυσαρκίας, μετά από συνεργασία παιδιάτρου και διαιτολόγου, μπορούμε να υποβάλλουμε το παιδί σε ειδική δίαιτα για να σταθεροποιηθεί το βάρος του.
