Ρακοσυλλέκτες. Εξερευνητές του ανεκτίμητου, του αντικειμένου που κάποιος «βαρέθηκε» να χρησιμοποιεί, που ίσως πάλιωσε και βγήκε εκτός εποχής. Υπάρχουν εκεί έξω για να αξιοποιήσουν «τα άχρηστα για εμάς πράγματα» που για εκείνους είναι ο δικός τους θησαυρός. Ο καθένας από εμάς τους έχει «πετύχει» να περιπλανιούνται στους δρόμους της Αθήνας, συνήθως κουβαλώντας μαζί τους ένα καρότσι του σουπερ-μάρκετ και μαζεύοντας ό,τι θεωρούν πως θα μπορέσουν να το πουλήσουν στο κυριακάτικο παζάρι. Εκεί τους συναντάς με τους πάγκους τους και την «πραμάτεια τους». Κάθε Σάββατο και Κυριακή κάποιους στη βιομηχανική περιοχή του Ελαιώνα και κάποιους άλλους στον Ταύρο από τις 4 τα ξημερώματα έως και τις 3 το μεσημέρι.
Βγαίνοντας κανείς από το μετρό του Ελαιώνα, έρχεται αντιμέτωπος με μια περιοχή «φάντασμα». Διασχίζοντας την Ιερά Οδό στη συμβολή με την Αγίας Άννης τα Σαββατοκύριακα αλλά κυρίως κάθε Κυριακή η γειτονιά αλλάζει πνοή. Φωνές, μουσική, τσίκνα, αυτοκίνητα παρκαρισμένα στη σειρά, «δίνουν ζωή» στην περιοχή και υποδέχονται τους πελάτες του παζαριού.
Αυτοσχέδιοι πάγκοι με ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί πάνω. Αντίκες, βάζα, σερβίτσια, βινύλια, γραφομηχανές και πικάπ, κόμικ, βιβλία, παπούτσια, κοσμήματα, πίνακες ζωγραφικής και διάφορα εργαλεία συνθέτουν το σκηνικό του παζαριού. Άνθρωποι κάθε ηλικίας έχουν εξασφαλίσει μία θέση από νωρίς στο παζάρι καθώς φτάνουν συνήθως κάθε φορά γύρω στις τρεις τα ξημερώματα για να στήσουν τους πάγκους τους. Η ανταπόκριση, μεγάλη, καθώς το κοινό παραμένει πιστό παρά τις συχνές αλλαγές του τόπου όπου διεξάγεται το παζάρι.
«Από το 2004-2011 το Κυριακάτικο Παζάρι πραγματοποιούνταν στην Κορεάτικη αγορά, στην οδό Θεσσαλονίκης, κοντά στο Γκάζι. Ωστόσο λόγω κάποιων γεγονότων παρενέβη η αστυνομία και το παζάρι σταμάτησε να πραγματοποιείται εκεί. Μετά μας έδωσαν ένα σημείο στην Ιερά Οδό στο αμαξοστάσιο , δυσκολευτήκαμε στην αρχή αλλά έπιασε, κι είχε πελατεία. Δεύτερη μετακίνηση στην Αγίου Πολυκάρπου 95. Ήταν ένας άθλιος χώρος και αρχίσαμε να το φτιάχνουμε», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Φεριδούν Μεμίς, πρόεδρος του Κέντρου Διάσωσης Θεματικών Συλλόγων Παράδοσης και Λαογραφίας «ΔΙΑΣΩΖΩ» και πρώην γενικός γραμματέας του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών.
«Έπειτα από αρκετές διασπάσεις του σωματείου μας τότε και με απόφαση του δήμου να κλείσουν τα παζάρια μας, αποφασίσαμε το κάθε σωματείο να προβεί στην ενοικίαση ιδιωτικών χώρων ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας» σημειώνει ο κ. Μεμίς και προσθέτει: «Έτσι εμείς φτιάξαμε το “ΔΙΑΣΩΖΩ” θέλοντας να δείξουμε στον κόσμο ότι εμείς διασώζουμε την ιστορία της Ελλάδας. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν στο μυαλό τους ότι ρακοσυλλέκτης είναι εκείνος που ψάχνει στα σκουπίδια για να φάει, εμείς θέλουμε να αλλάξουμε αυτή την εικόνα. Βάζοντας έναν άλλο τίτλο θέλουμε να δείξουμε ότι σώζουμε την ιστορία, την παράδοση. Κάνουμε την καλύτερη ανακύκλωση που μπορεί να γίνει».
«Δεν βγάζουμε λεφτά απλώς επιβιώνουμε. Κάνουμε αυτή τη δουλειά για να ζήσουμε» υπογραμμίζει ο Οσμάν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, που έχει αναλάβει την ξενάγησή μας στο χώρο. «Δύο μέρες συνεχόμενα έρχομαι στις τρεις τα ξημερώματα απλά και μόνο για να μπορέσω να ζήσω κάθε εβδομάδα».
«Την επιβίωση τη δικιά μας την έχουμε κάνει ανάγκη του αγοραστικού κοινού. Εμείς επιβιώνουμε απ’ αυτή τη δουλειά, δεν κερδίζουμε λεφτά. Μία τετραμελής οικογένεια όλη την εβδομάδα κάνει τη βόλτα της στο κέντρο της Αθήνας, μαζεύει ό,τι έχει να μαζέψει, έρχεται εδώ, πουλάει ό,τι είναι να πουλήσει, και βγάζει την εβδομάδα με αυτά κάνοντας κάθε εβδομάδα την ίδια διαδικασία για να μπορέσει να ζήσει», επισημαίνει και ο κύριος Μεμίς.
Λίγο παρακάτω συναντάμε την Σοφία και τον Κυριάκο. Στον πάγκο τους υπάρχουν σερβίτσια, λάμπες πετρελαίου, βιβλία και πίνακες ζωγραφικής. «Επαναφέρουμε πράγματα που έχουν ιστορική αξία και από εμάς περνούν σε άλλα χέρια, σε κάποιο άλλο σπίτι κι έτσι η ιστορία δεν χάνεται. Γιατί να πάνε χαμένα, άλλωστε», μας λένε.
Ξεχωριστή μορφή στο παζάρι, ο γηραιότερος ρακοσυλλέκτης, ο 90χρονος κύριος Γιώργος, μας χαμογελάει και ποζάρει λέγοντας ότι 18 χρόνια κάνει αυτή τη δουλειά, πουλώντας ό,τι καταφέρνει να μαζέψει. Οι επισκέπτες του παζαριού μπορούν να βρουν αντικείμενα από 20 λεπτά του ευρώ μέχρι και 200 ευρώ για όσους το αντέχει η τσέπη τους. Θα πρέπει όμως να είναι προετοιμασμένοι για «παζάρι» γιατί, όπως εξηγούν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ οι ρακοσυλλέκτες, «αυτή είναι η χαρά μας, να μας κάνουν παζάρι. Το παζάρι γίνεται με παζάρια».
ΑΠΕ
