Οι Καστοριανοί απόγονοι των Μακεδονομάχων στην εξέδρα του συλλαλητηρίου (φωτογραφίες)

Κάθε φορά που βλέπω τους Καστοριανούς απογόνους Μακεδονομάχων συγκινούμαι γιατί μου έρχονται στην μνήμη τα απομνημονεύματα του Τσάντου Βάρδα. Ένα καταπληκτικό βιβλίο που βρίσκεται στη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη, αξίζει να το διαβάσουν όλοι οι Καστοριανοί γιατί είναι η Ιστορία ενός μεγάλου Μακεδονομάχου. Δεν κρύβω όμως την θλίψη μου, όταν διαβάζω στα απομνημονεύματα του, για την σφαγή στην Βασιλειάδα, 78 άτομα αν δεν κάνω λάθος (25-3-1905?), που οι απόγονοι τους ζουν στο συγκεκριμένο χωριό και του ιερέα της Λιθιάς που εσφαγιάσθη μέσα στην εκκλησία (1905). Και οι δικοί του απόγονοι ζουν στην Καστοριά. Δεν είναι δικές μου επινοήσεις, είναι μαρτυρίες του Μακεδονομάχου Τσόντου Βάρδα. Κάπου αλλού, μου διαφεύγει η πηγή, διάβασα ότι τα θύματα του Μακεδονικού Αγώνα στη Καστοριά ήταν 600. Αληθεύει; Επειδή είμαι ιστορικά αδαής ήταν τελικά ο Μακεδονικός Αγώνας εμφύλιος μεταξύ των Καστοριανών (διαφορετικών εθνικών και θρησκευτικών φρονημάτων) ή κάτι άλλο; Εάν ο αριθμός των θυμάτων αληθεύει μου φαίνεται πολύ μικρός για τις διαστάσεις του Μακεδονικού Αγώνα. Στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο (1946-1949) τα θύματα ήταν 36.000. Μόνο στη Μάχη της Φλώρινα (12-2-1949) χάθηκαν σε μια νύχτα 1100 μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ. Και στις δύο ιστορικές στιγμές η πλειοψηφία των θυμάτων ήταν Καστοριάνοι. Μαρτυρικός ο τόπος της Καστοριάς, και μόνο για αυτό σιωπηρά υποκλίνομαι.
Τα σέβη μου