«Στην κεντρική πλατεία ήτανε δυο κτίρια, το οίκημα του καφενείου, που αντιλαλούσε συνεχώς από ξεφωνητά των γκαρσονιών, κι η πέτρινη εξέδρα της μεγάλης ορχήστρας, ψηλή, ανοιχτή από τα πλάγια και σκεπασμένη μ’ έναν τρούλο σαν εκκλησία. Εκεί, τις Κυριακές, οδηγούσε την ορχήστρα ο περίφημος Τούρκος μαέστρος Ισχάν μπέης και μαζευότανε από κάτω μεγάλο πλήθος και τον σεριάνιζε, γιατί έκανε τέτοια σκέρτσα με την μπαγκέτα του, που ήτανε σωστό θέαμα. Από κει και πέρα ήταν άλλος κόσμος. Ήταν τα τραπεζάκια του καφενείου, κάτω από τα πλατάνια και τις καστανιές, το μεγάλο υπαίθριο μπαρ με τις ψάθινες πολυθρόνες και τα τραπεζάκια του στολισμένα με λουλούδια, οι κομψοί νέοι με ψαθάκι, σκληρό κολάρο, σκούρο σακάκι και άσπρο λινό παντελόνι, οι ωραίες κυρίες, σφιχτοδεμένες μες στους κορσέδες, με στενόμακρα φουστάνια και πελώρια καπέλα φορτωμένα ψεύτικα λουλούδια και πουλιά, ήταν οι οικογένειες, ήταν οι βοερές πολιτικές συζητήσεις, τέλος πάντων ο κόσμος των μεγάλων. Τα τραπεζάκια έπιαναν μεγάλη έκταση κι έφταναν ίσαμε την άκρη του Κήπου, που σχημάτιζε σαν ένα μπαλκόνι κι έβλεπε από κάτω του το Βόσπορο κι αντίκρυ την όχθη της Ασίας και το Σκούταρι. Δεξιά ξανοιγότανε ο ορίζοντας της Προποντίδας με τα Πριγκηπόνησα, μισοσβησμένα μες στην ελαφριά ομίχλη. Ήταν ένα πανόραμα που σου γέμιζε το μάτι κι οι ξένοι περιηγητές στεκόντανε και το θαύμαζαν με τις ώρες. Εκεί έπαιζε το καλοκαίρι ο υπαίθριος κινηματογράφος και, κάθε βράδυ, σαν ήτανε να αρχίσει, γινότανε ένα είδος ιεροτελεστίας!».
Γιώργος Θεοτοκάς, «Λεωνής», (1940), εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2004
«Τα Ωραία του Πέραν» αφηγούνται με την τέχνη τους δεκαπέντε Έλληνες εικαστικοί που συνδέονται βιωματικά και πνευματικά με την Κωνσταντινούπολη. Παρουσιάζουν τα έργα τους σε μια ομαδική έκθεση από τις 16/3 έως τις 13/4, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, με την υποστήριξη του Γενικού προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη.
Την επιμελείται η Ίρις Κρητικού κι όπως εξηγεί, η ιδέα της για την έκθεση γεννήθηκε «από την επιθυμία της απόπειρας έκφρασης αυτού που αισθανόμαστε όλοι όσοι ζήσαμε και αφουγκραστήκαμε σε χρόνο μονάκριβο αλλά δανεικό, για διαστήματα μεγαλύτερα ή μικρότερα αλλά πάντοτε φορτισμένα με ανεξίτηλες εικόνες και ανεξίτηλες βιωματικές εμπειρίες το μοναδικό αυτό κυριολεκτικό και μεταφορικό σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης της Κωνσταντινούπολης, με τη μεγαλειώδη αρχιτεκτονική και τη σκονισμένη από τους αιώνες ανθρώπινη μνήμη. Τα έργα της έκθεσης- ζωγραφική, φωτογραφία- συγγενεύουν μεταξύ τους με τον συνθηματικό και συμπυκνωμένο τρόπο που συγγενεύουν και οι γεωγραφικές και συναισθηματικές μνήμες όλων των ανεξάντλητων προορισμών».
Όσο για το τρυφερό λογοπαίγνιο του τίτλου της έκθεσης «Τα Ωραία του Πέραν» αποτελεί προφανή αναφορά στο δημοφιλές μελόδραμα του Τυμφρηστού «Η Ωραία του Πέραν» (1920) και στη βασισμένη σε αυτό και αντίστοιχα επιτυχημένη ομότιτλη ταινία του Ορέστη Λάσκου (1953) που γυρίστηκε στην Κωνσταντινούπολη.
Τα έργα «θα μας ταξιδέψουν στην πιο κοσμοπολίτικη γειτονιά της Πόλης, στο Πέραν, με την ελπίδα ότι η γειτονιά αυτή θα συνεχίσει να αποτελεί το σταυροδρόμι των πολιτισμών, όπως και άλλωστε το αποτελεί εδώ και χρόνια» σημειώνει στον κατάλογο της έκθεσης ο Ευάγγελος Σέκερης.
Στην έκθεση συμμετέχουν οι: Όλγα Αλεξοπούλου, Νίκος Βατόπουλος, Τάσος Βενετσανόπουλος, Ειρήνη Βογιατζή, Ανδρέας Γεωργιάδης, Κατερίνα Ζαχαροπούλου, Μηνάς Καμπιτάκης, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Ένη Κουκουλα, Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Γεύσω Παπαδάκη, Πάρις Πετρίδης, Κωνσταντίνος Πίτας, Βαγγέλης Πούλης, Βιργινία Φιλιππούση.
Η έκθεση «Τα Ωραία του Πέραν» θα παρουσιαστεί και το φθινόπωρο του 2018 στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, στην Αθήνα.
ΑΠΕ
