Αν κάνοντας βόλτα σε κάποιο πολυσύχναστο μέρος της Θεσσαλονίκης, πέσετε πάνω σε μια παρέα με ποδηλάτες οι οποίοι δεν φοράνε στενά κολάν και τα γνώριμα κράνη, ή έστω μια απλή αθλητική ή μια συνηθισμένη καθημερινή ενδυμασία, αλλά η εικόνα τους είναι «χτισμένη» με ρούχα εποχής του ΄50, όπως κάποιο κοστούμι, γιλέκο ή τιράντες και η κεφαλή τους προστατεύεται από τραγιάσκα ή καβουράκι, μην ψάξετε τριγύρω για κάμερες, συνεργεία και σκηνοθέτη.
Το πιθανότερο είναι ότι δεν πέσατε πάνω στα γυρίσματα κάποιας ταινίας αλλά ότι συναντήσατε τους Κλασικούς Ποδηλάτες, μια εφταμελή ανδροπαρέα Θεσσαλονικέων, που, έτσι τους αρέσει να κάνουν την ποδηλατάδα τους, κουβαλώντας μαζί τον αέρα μιας άλλης εποχής. Τόσο απλά μα και τόσο ασυνήθιστα!
Ας τους γνωρίσουμε: Στέλιος Κουγιουμτζής ( πολεμική αεροπορία), Απόστολος Μηντέλης (στρατιωτικός γιατρός), Νίκος Μικρούλης (συνταξιούχος), Γρηγόρης Χατζόπουλος, ιδιοκτήτης Κουρείου), Νίκος Τιμαμόπουλος (ιδιοκτήτης ποδηλατάδικου, Στέργιος Πανουργιάς (επιχειρηματίας) και Γιάννης Τσούκαλης (ιδιωτικός υπάλληλος).
Ωστόσο, δεν είναι η ένδυση που κάνει αυτή την παρέα να διαφέρει από τους σύγχρονους ποδηλάτες. Το βασικό στοιχείο, το οποίο μάλιστα αποτελεί κυρίαρχο γνώρισμά τους, είναι τα ίδια τα ποδήλατα που χρησιμοποιούν. Δεν πρόκειται για αγωνιστικά ή άλλου τύπου σύγχρονα δίτροχα αλλά για ποδήλατα «ώριμα», ηλικιωμένα, πολύ μεγαλύτερα σε ηλικία από τους ίδιους τους αναβάτες τους, ποδήλατα με έντονη προσωπικότητα, ποδήλατα με κάποια μικρή ή μεγάλη ? ιστορία!
Ουσιαστικά πρόκειται για μια «παρέα» αποτελούμενη από? κλασικά ποδήλατα, τα οποία έχουν βρει κάποιους μερακλήδες για να τα συντηρούν και να τα κυκλοφορούν. Σε τούτη λοιπόν την παρέα υπάρχουν ορισμένες σεβάσμιες και σπάνιες ?ποδηλατικές προσωπικότητες». Τα πιο σπάνια της ομάδας είναι δύο στρατιωτικά ποδήλατα μάρκας BSA (Birmingham Small Arms), όπως αναφέρει μιλώντας στο περιοδικό ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, ένα από τα μέλη της παρέας, ο Στέλιος Κουγιουμτζής.
Εξηγεί ότι ανήκουν στη γενιά των πρώτων σπαστών ποδηλάτων που κατασκευάστηκαν ποτέ και είχαν σχετικά μικρό μέγεθος ώστε να μεταφέρονται εύκολα σε άλματα με αλεξίπτωτο από αεροσκάφη. Χρησιμοποιήθηκαν από Βρετανούς στρατιώτες και τους συμμάχους τους στις αποβάσεις στη Νορμανδία (D-Day) και στη μάχη του Arnhen.
Αλλά σπάνια ποδήλατα της συλλογής είναι δύο Εγγλέζικα, κατασκευασμένα από την εταιρεία Raleigh. Όλοι οι συλλέκτες του είδους προσπαθούν να αποκτήσουν ένα τέτοιο ποδήλατοσημειώνει έτερο μέλος της παρέας, ο Γιάννης Τσούκαλης. Το ένα είναι ποδήλατο πίστας του 1921 στο οποίο έχει γίνει πλήρης και πιστή αναπαλαίωση. Στην εποχή του ήταν ένα από τα ακριβότερα μοντέλα της εταιρείας, διακοσμημένο με φύλλα χρυσού. Το δεύτερο είναι ποδήλατο αντρικό του 1916. Σύμφωνα με τον κ. Τσούκαλη, το συγκεκριμένο ποδήλατο έκανε τις πρώτες βόλτες του στο τελείωμα της belle epoque και στην αρχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι από καθαρό ατσάλι και προοριζόταν για αναβάτες με ύψος πάνω από 1,90μ. Είναι στην αρχική του κατάσταση. Διαθέτει μπροστά φανάρι κεριού και πίσω φαναράκι ασετιλίνης.
Το παλαιότερο ποδήλατο της ομάδας είναι ένα γαλλικό HERCULE του 1900. Είναι σε αρκετά καλή κατάσταση. Φέρει ξύλινα στεφάνια και φαναράκι πετρελαίου. Ανήκει στον Στέργιο Πανουργιά.
Μια άλλη ξεχωριστή «προσωπικότητα» της ποδηλατοπαρέας είναι ένα Βρετανικής προέλευσης (Hercules) ποδήλατο εργασίας, κατασκευασμένο το 1955. Αυτό ήταν το ποδήλατο ενός πλανόδιου μπαρμπέρη. Ήταν το κινητό μαγαζί του καθώς κουβαλούσε στην πίσω σχάρα του ένα ξύλινο κασελάκι με όλα τα σύνεργα του μπαρμπέρη… Το κασελάκι με όλα τα σύνεργα ανήκει στον κουρέα της παρέας, Γρηγόρη Χατζόπουλο.
Σπάνιο κομμάτι αποτελεί ένα Humber, Βρετανικής προέλευσης. Κύριο χαρακτηριστικό των Humber είναι το διπλό μπροστινό πιρούνι. Σήμα κατατεθέν της εταιρείας. Ανήκει στον Απόστολο Μηντέλη.
Με τον αέρα της σταθερότητας υπογραμμίζει την παρουσία του στη συλλογή ένα άλλο σπάνιο ποδήλατο, ένα κοκκινωπό τρίκυκλο (Gresham Flyer) του 1950, με χώρα προέλευσης τη Μ.Βρετανία. Πέρα από το ότι διαθέτει τρεις ρόδες, ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι τα ελαστικά του δεν έχουν αέρα. Είναι από καουτσούκ. Ανήκει στον Νίκο Μικρούλη.
Στην παρέα και ένα συλλεκτικό τσόπερ (Raleigh Chopper) toy 1975 και χώρα προέλευσης τη Μ.Βρετανία. Το πίσω ελαστικό του είναι 20 ιντσών και το μπροστά 16 ιντσών. Οι κάτοχοι τέτοιων ποδηλάτων έχουν δημιουργήσει clubs σε όλο τον κόσμο. Υπάρχουν τέτοια ποδήλατα με 3 και με 5 ταχύτητες. Ανήκει στον Νίκο Τιμαμόπουλο.
Αυτά κι άλλα πολλά ανήκουν σε αυτή την εκλεκτή ποδηλατοπαρέα που αριθμεί περίπου 80 σπάνια ποδήλατα, στην πλειοψηφία τους λειτουργικά. Όλα τους περιποιημένα και καλογυαλισμένα. Με καθρεφτάκια όχι για ιθαγενείς αλλά για λάτρεις του ωραίου και με φαναράκια ή φώτα που χρησιμοποιούν από παραδοσιακά λαμπάκια και δυναμό μέχρι και κεριά ή ασετιλίνη και όχι led και μπαταρίες λιθίου, καδμίου ή κάποιες αλκαλικές
Τα περισσότερα ποδήλατα που διαθέτουμε είναι ποδήλατα εργασίας ή διπλοσκέλετα ( με τον διπλό οριζόντιο σωλήνα) όπως είναι γνωστά στην Ελλάδα, σημειώνει στο ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ ο Γιάννης Τσούκαλης και εξηγεί: Τα ποδήλατα αυτά δεν ήταν τόσο εξαπλωμένα στην βόρεια Ευρώπη, ήταν όμως αγαπητά στον φτωχό νότο γιατί έπαιζαν το ρόλο του αυτοκινήτου ή και του φορτηγού. Ο κόσμος τα αγόραζε όχι για αναψυχή αλλά για τις βασικές ανάγκες μεταφοράς του. Μετά τον πόλεμο και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ήταν τα ποδήλατα του μόχθου. Τα χρησιμοποιούσαν για τις δουλειές τους γαλατάδες , κουρείς, σιδεράδες, μανάβηδες και πολλοί άλλοι. Μέχρι να διαδοθεί το αυτοκίνητο, αποτελούσαν και μεταφορικό μέσο όλης της οικογένειας.
Πρόσφατα, η παρέα των ποδηλάτων εκτέθηκε στο γυάλινο περίπτερο που βρίσκεται στο παραλιακό πλακόστρωτο της Θεσσαλονίκης, δίπλα στο ξενοδοχείο «Μακεδονία Παλάς». Επισκεπτόμενοι το περίπτερο για να γνωρίσουμε και να φωτογραφίσουμε κάποια από τα κλασικά μοντέλα με την απίστευτη φωτογένεια, γίναμε αυτήκοοι μάρτυρες νοσταλγικών αναφορών από διερχόμενους, κυρίως από κάποιους μιας μέσης και λίγο μεγαλύτερης ηλικίας. Οι περισσότεροι έβλεπαν στα ποδήλατα της έκθεσης κάτι από το παρελθόν τους, από τα παιδικά ή έστω τα νεανικά τους χρόνια. «Το βλέπετε αυτό, είναι σαν το ποδήλατο του παππού σας. Με ένα τέτοιο κυκλοφορούσε πάντα! Νομίζω πως είναι ακόμη στο χωριό. Όταν πάμε θα το ψάξω» έλεγε δίπλα μου ένας πατέρας γύρω στα 50, στα δυο του αγόρια την ώρα που θαύμαζαν τα σπάνια μοντέλα
Για την ιστορία…
Για όσους αγαπούν την ιστορία να αναφέρουμε ότι φέτος συμπληρώνονται 200+1 χρόνια από την εφεύρεση του πρώτου ποδηλάτου. Τόπος «γέννησης» του δίτροχου οχήματος θεωρείται η Βόρεια Ευρώπη. Το ποδήλατο δεν αποτελεί εφεύρεση ενός προσώπου αλλά συλλογική, με τον επόμενο να βελτιώνει αυτό που δημιούργησε ο προηγούμενος. Πάντως, τη γνωστή σε όλους μας κλασική μορφή με τις δύο ίδιες ρόδες με μεταλλικές ακτίνες και μια αλυσίδα που μεταδίδει την κίνηση από το πεντάλ στην πίσω ρόδα, την πήρε το 1885. Στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη του 1800.
Α ναι, η ποδηλασία ήταν άθλημα στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 και μάλιστα η Ελλάδα πήρε ένα χρυσό με τον Αριστείδη (Αρη) Κωνσταντινίδη.
Του ΜΠΑΜΠΗ ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗ
AΠΕ
