«Επιστήμη Και Τέχνη Μέσα Απ’ Το Μικροσκόπιο»
«Το χαμόγελο, την ελπίδα και τη δύναμη για να συνεχίσεις τα βρίσκεις παντού… Παρατηρώντας στο μικροσκόπιο τον ιστό, ανακάλυψα πως κάποιες φορές ξαφνικά ο σχηματισμός των κυττάρων αλλάζει διάταξη αποκαλύπτοντας εικόνες και παραστάσεις που πραγματικά τις θαυμάζεις, λες και βλέπεις έναν ζωγραφικό πίνακα. Η ομορφιά άλλωστε βρίσκεται μέσα μας, είναι διάχυτη αν και όλοι προσπαθούμε να δείχνουμε το αντίθετο».
Λίγες ώρες πριν την επίσημη παρουσίαση από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία της αναμνηστικής σειράς γραμματοσήμων «Επιστήμη και Τέχνη μέσα από το μικροσκόπιο», η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιστολογίας Εμβρυολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Δ.Π.Θ., Μαρία Λαμπροπούλου μιλάει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Εξηγεί πως η μαγεία της τέχνης μπορεί να κρύβεται παντού, ακόμη και μέσα στις μικροσκοπικές εικόνες που περνούν καθημερινά από τα μάτια της δημιουργώντας ασύλληπτα σχήματα και παραστάσεις, μεταλλάσσοντας την ψυχρή ιατρική επιστήμη σε τέχνη.
«Ένας καθηγητής μου είπε ότι αυτό πρέπει να το αντιληφθεί ένα προετοιμασμένο μυαλό. Ίσως είχα την ευαισθησία μέσα μου και το αντιλήφθηκα. Το χρησιμοποιώ ως διδακτικό μέσο, γιατί βλέποντας αυτή την ωραία εικόνα ο φοιτητής είναι πιο ενθουσιασμένος από το να δει μια απλή και αχανή ιστολογική εικόνα που δεν μπορεί να κατανοήσει.
Ωστόσο δεν το βλέπουν όλοι οι φοιτητές αν δεν τους το υποδείξω. Δηλαδή μπορεί να δείξω την ίδια εικόνα που εγώ έχω δει και θαυμάσει και στα 200 άτομα που θα περάσουν απ’ το εργαστήριο και μόνο ένας να μου πει ότι το είδε ή και κανένας», σημειώνει η κ. Λαμπροπούλου.
Χαρακτηρίζει τους παθολογοανατόμους «αφανείς ήρωες» γιατί η πλειονότητα των ανθρώπων δεν γνωρίζει τι κάνουν και ποια είναι η δουλειά τους. «Επειδή δεν ερχόμαστε σε άμεση επαφή με τον ασθενή, αυτός δεν γνωρίζει τι είναι ο παθολογοανατόμος, του οποίου το έργο είναι πολύ σημαντικό. Εκτός του ότι βάζει την τελική διάγνωση σε όλες τις ασθένειες, είναι εκείνος που παραλαμβάνει την οποιαδήποτε βιοψία και έχει τη δυνατότητα, μέσω της επιστήμης του, να δώσει κατευθύνσεις, χρησιμοποιώντας κάποιες μοριακές μεθόδους, στον ογκολόγο αργότερα, που είναι ο θεράπων ιατρός, ούτως ώστε να κάνει τη θεραπεία.
Σκέφτηκα λοιπόν μέσω της φωτογράφησης του τελικού σταδίου της βιοψίας να προβάλω τη δουλειά μας, να δείξω κατ’ αρχήν ότι περνάει από χέρια και μυαλά και δεν είναι μία ανάλυση ενός μηχανήματος, αλλά και να δείξω στους φοιτητές αρχικά και στη συνέχεια μέσω των εκθέσεων των φωτογραφιών σε όλους τι είναι αυτό που θαυμάζω στο μικροσκόπιο και πόσο όμορφοι είμαστε μέσα μας».
Αναφορικά με την αποψινή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα του Νομαρχείου Αλεξανδρούπολης, για την παρουσίαση για πρώτη φορά της αποτύπωσης σε γραμματόσημο κυττάρων που σχηματίζουν εικόνες και παραστάσεις αντίστοιχης ομορφιάς με αυτή που συναντά κανείς σε πίνακες ζωγραφικής, η κ. Λαμπροπούλου λέει ότι είναι η επισφράγιση όλης αυτής της προσπάθειας. «Έκανα τη σκέψη όταν τακτοποιούσα τα γραμματόσημα της κόρης μου και το πρότεινα στα ΕΛΤΑ στις 20 Σεπτεμβρίου του 2016.
Από την πρώτη στιγμή τη βρήκαν πρωτοποριακή και μου απάντησαν ότι θα την εντάξουν σε μια μελλοντική έκδοση. Στην 82η ΔΕΘ, όπου εκπροσώπησα το Δ.Π.Θ. στο περίπτερό του, η διοίκηση των ΕΛΤΑ είχε την ευκαιρία να δει ζωντανά πια τη δουλειά, τι είναι αυτό που βλέπουν στον πίνακα, ότι όντως είναι μέσα από το πλακίδιο, μέσα από μία βιοψία και ακολούθησε η επίσημη ανακοίνωση έκδοσης των γραμματοσήμων στις 19 Μαρτίου του 2018».
Όσον αφορά στις πέντε απεικονίσεις που επελέγησαν από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, αυτές είναι: «Τα Λουλούδια», «Η Πεταλούδα», «Η Καρδιά», «Το Στεφάνι» και το «Ελάφι». Η κ. Λαμπροπούλου περιγράφει το οπτικό πεδίο και γραμματόσημο πλέον της αναμνηστικής σειράς, «Τα Λουλούδια».
«Στη συγκεκριμένη βιοψία βλέπουμε το βλεννογόνο του παχέος εντέρου και μπορούμε να διακρίνουμε τους εντερικούς αδένες. Έχουμε χρησιμοποιήσει χρώση PAS, η οποία βάφει μόνο τα κύτταρα που εκκρίνουν βλέννηΕγώ βλέποντάς το αυτό μου θύμισε πολλά λουλούδια μαζεμένα και θέλησα ν’ απομονώσω ένα πλάνο. Αυτό το πεδίο είναι το γραμματόσημο».
Η πρόεδρος του Δ.Σ. των Ελληνικών Ταχυδρομείων, Ευφροσύνη Σταυράκη παρουσιάζοντας τη σειρά γραμματοσήμων που κυκλοφορεί από σήμερα αναφερόμενη στο έργο των ΕΛΤΑ σημείωσε πως συμβάλλουν «όχι μόνο στην εξυπηρέτηση του πολίτη αλλά και στον πολιτισμό, μέσα από τα γραμματόσημα και τις εκδόσεις, αλλά και στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης». Χαρακτήρισε πολύ σημαντική την εν λόγω έκδοση η οποία καταδεικνύει το «πόσο αμαθείς αλήθεια είμαστε. Που να πάει το μυαλό μας ότι από ένα πλακίδιο μπορεί να γεννηθεί ένα μεγάλο έργο τέχνης. Αν δεν ήταν αυτές οι απεικονισμένες εικόνες της κ. Λαμπροπούλου, ιδέα δεν θα είχαμε για το που μπορεί να φτάσει το θαύμα της φύσης.
Κι εδώ βρίσκει αντίκρισμα η φράση Αν παράγουν οι άνθρωποι τα θαύματα της ίδιας της φύσης, τα αναδεικνύουμε δηλαδή, τα φανερώνουμε; Αυτό ακριβώς πράττουν σήμερα τα ΕΛΤΑ, ως γνήσιοι οπαδοί και λάτρεις της επιστημονικής και πολιτιστικής αξίας. Οι εκπληκτικοί πίνακες της επιστήμονος σήμερα περνούν στην ιστορία μέσα από πέντε γραμματόσημα…».
Υπογράμμισε ότι είναι «ασύλληπτη πραγματικά εικόνα, δύο πλακίδια τοποθετημένα σ’ ένα μικροσκόπιο συλλαμβάνουν τις διαδοχικές κινήσεις των κυττάρων, ακόμα κι εκείνων που πάσχουν. Δηλαδή και η ασθένεια γίνεται τέχνη, ίσως και αισιοδοξία…
Είναι ν’ ανατριχιάζει κανείς και με τη διαδικασία και με το αποτέλεσμα και παράλληλα να διερωτάται. Μα είναι δυνατόν; Είναι να δοξάσει το θαύμα του μέγα σύμπαντος και αποδεικνύει ότι και οι μικρόκοσμοι, μεγάλοι είναι. Σα ν’ αλλάζουν τα μεγέθη μέσα από ένα αιώνιο κύκλο που η αξία μένει πάντα σταθερή. Η ζωή. Αυτή έρχεται να μας θυμίσει σήμερα η κ. Λαμπροπούλου.
Το θαύμα της ζωής που είναι σε συνεχή ροή… Είναι ίσως απ’ τις σπάνιες εκείνες φορές που η επιστήμη φλερτάρει την τέχνη και το αντίστροφο κι εδώ πια το αιώνιο ερώτημα η τέχνη μιμείται τη ζωή ή η ζωή την τέχνη απαντάται ως εξής : Και η τέχνη μιμείται τη ζωή αλλά και η ζωή την τέχνη», κατέληξε η κ. Σταυράκη.
Τέλος η πρόεδρος του Δ.Σ. των ΕΛΤΑ, ευχαρίστησε την ΠΑΜΘ και την Ιατρική Σχολή του ΔΠΘ για τη συνεργασία, τη συνδιοργάνωση και τη στήριξη της εκδήλωσης, όλους τους συνεργάτες στα ΕΛΤΑ, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο των ΕΛΤΑ, Ιωάννη Ζαρολιάγκη «που κινεί όλη αυτή τη δυνατή ομάδα των Ελληνικών Ταχυδρομείων», τη Διεύθυνση φιλοτελισμού και την καλλιτέχνη Μαρίνα Λασιθιωτάκη «που μέσα από τα μάτια της επιστήμονος είδε και φιλοτέχνησε τα πέντε γραμματόσημα».
Από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου, Δημήτρης Πέτροβιτς έκανε λόγο για «ιδιαίτερη τιμή που τα ΕΛΤΑ επέλεξαν αυτή την περιοχή», για το σημαντικό έργο που επιτελείται στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Έβρου «ένα έργο που πολλές φορές έχει ένα διακριτό σημείο κι ένα διακριτό αποτέλεσμα.
Αυτό το διακριτό αποτέλεσμα είναι ότι μπορεί να βλέπουμε το ίδιο πράγμα, κάποιοι όμως βλέπουν τη διαφορά… Εμείς ως Περιφέρεια στεκόμαστε πάντα αρωγοί σ’ αυτό που πραγματικά έχει τη διάκριση για να κάνει τη διάκριση σ’ αυτή την περιοχή που έχει πλούσιο έμψυχο δυναμικό που έχει πραγματικά ωφέλιμο φορτίο αυτό που χρειάζεται σήμερα η κοινωνία για να στείλει ένα διαφορετικό μήνυμα που λέει ακόμη ότι ο Έβρος είναι μια περιοχή που παράγει σ’ όλα τα επίπεδα».
ΑΠΕ
