Το ανέλπιστο εύρημα στην Ολυμπία, με την εγχάρακτη γραφή από 13 στίχους της ραψωδίας ξ της Οδύσσειας έδωσε χαρά και υπερηφάνεια στους αρχαιολόγους.
Σκεπασμένη κάτω από αρχαίο λιθοσωρό η πήλινη χαραγμένη πλάκα βρέθηκε όταν οι αρχαιολόγοι ολοκλήρωναν το τριετές πρόγραμμα επιφανειακής – γεωαρχαιολογικής έρευνας στην περιοχή γύρω από το ιερό της Ολυμπίας. Αφού την καθάρισαν από τα άλατα και τις επικαθίσεις αιώνων διαπίστωσαν ότι διασώζει 13 στίχους από τη ραψωδία ξ της Οδύσσειας (ο Οδυσσέας μιλά με τον πιστό του χοιροβοσκό Εύμαιο).
Η είδηση δημοσιοποιήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού, μετά τον καθαρισμό της πλάκας στα εργαστήρια συντήρησης της Ολυμπίας και την προκαταρκτική χρονολόγηση του ευρήματος, πιθανώς πριν από τον 3ο αι.μ.Χ. Σύμφωνα με τη διατύπωση του υπουργείου Πολιτισμού «εφόσον αυτή η προκαταρκτική χρονολόγηση επιβεβαιωθεί κατά τη συστηματική μελέτη της επιγραφής που έχει ήδη αρχίσει, τότε η πήλινη πλάκα θα διασώζει ίσως το παλαιότερο σωζόμενο γραπτό απόσπασμα των Ομηρικών Επών που έχει έρθει στο φως και αποτελεί πέραν της μοναδικότητάς της, ένα σπουδαίο αρχαιολογικό, επιγραφικό, φιλολογικό και ιστορικό τεκμήριο».
Το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων επικοινώνησε με τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη και με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας Ερωφίλη Κόλια υπό τη διεύθυνση της οποίας διεξήχθη το ερευνητικό πρόγραμμα «Ο πολυδιάστατος χώρος της Ολυμπίας» σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και τρία γερμανικά Πανεπιστήμια.
Ακολουθούν οι δηλώσεις τους στο ΑΠΕ/ΜΠΕ
Ερωφίλη Κόλια, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας
«Πρόκειται για ένα αναπάντεχο εύρημα δεν περιμέναμε σε επιφανειακή έρευνα να βρούμε επιγραφή. Στην αρχή όταν πρωτοαντικρύσαμε την πλάκα ήταν καλυμμένη από άλατα και επικαθίσεις από την έκθεση στις καιρικές συνθήκες, από τη βλάστηση κ.ά. Δεν αντιληφθήκαμε εξ αρχής γιατί ακριβώς επρόκειτο. Και, βεβαίως, όταν καταλάβαμε ότι είναι επιγραφή δεν περιμέναμε ότι είναι απόσπασμα από την Οδύσσεια. Καθαρίστηκε στα εργαστήρια συντήρησης, η επιγραφή είναι σε καλή κατάσταση, μπορούμε να πούμε ότι έχει χαραχτεί, ενώ ήταν ακόμα νωπός ο πηλός. Δεν είμαι σε θέση ακόμα να σας δώσω ερμηνεία γιατί είναι «περίεργο» το εύρημα και μοναδικό.
Το πρόγραμμα τελείωσε, συνεχίζουμε με τη μελέτη και τη δημοσίευση των ευρημάτων. Το αποτέλεσμα ότι ταυτίστηκε, πρόσφατα, με τμήμα της ραψωδίας ξ της Οδύσσειας, και μια πρώτη χρονολόγηση πιθανολογείται τον 2ο αιώνα μ. Χ. είναι πολύ σημαντικό, αλλά, με την επικείμενη συστηματική έρευνα περιμένουμε να φανεί αν πρόκειται για το παλαιότερο γνωστό απόσπασμα της ραψωδίας ξ του ομηρικού έπους. Θέλω να τονίσω ότι με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και τους συναδέλφους από τα τρία γερμανικά Πανεπιστήμια έχουμε μια άριστη συνεργασία στην Ολυμπία στο πλαίσιο αυτής της έρευνας και γενικότερα».
Μαρία Βλαζάκη, γενική γραμματέας υπουργείου Πολιτισμού
«Το εύρημα είναι πολύ σημαντικό και μας κάνει περήφανους για άλλη μια φορά, για το τι κρύβει η ελληνική γη κι ειδικά αυτή η γη της Ολυμπίας κι ό,τι ακόμα είναι νάρθει στο φως στο μέλλον. Αλλά πάντα με προσοχή. Την πήλινη πλάκα της Ολυμπίας την είχαν εντοπίσει από πέρυσι οι αρχαιολόγοι και τώρα που προχώρησαν τη μελέτη, ενημέρωσαν σε πρώτη φάση το κοινό. Περιμένουμε το επιστημονικό υλικό για δημοσίευση.
Δεν έχουν ολοκληρωθεί όλες οι μελέτες για να βεβαιώσουμε τη χρονολόγηση της η οποία αν είναι πριν τον 3ο μ.Χ.- τον 2ο μ.Χ όπως λένε οι μελετητές της, τότε θα είναι το παλιότερο στοιχείο που έχουμε με τη χάραξη της Οδύσσειας. Η πιο παλιά μαρτυρία, απ’ όσο γνωρίζω είναι σε πάπυρο του 3ου μ. Χ. αιώνα.
Είναι βέβαιο πως με υπομονή, επιμονή, χωρίς βιασύνες και με μια άριστη συνεργασία, όπως σ΄αυτή την περίπτωση του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, των τριών γερμανικών πανεπιστημίων υπό την διεύθυνση της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας Ερωφίλης Κόλια, η έρευνα φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα».
