Τέλος εποχής μετά από 35 χρόνια επιχειρηματικού βίου
του Λεωνίδα Θ. Πουλιόπουλου
Φωτο: Το πρώτο επταμελές Δ.Σ. της Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε. κατά την υπογραφή του καταστατικού ίδρυσης τον Μάιο του 1982
Η ιστορία πολλές φορές όταν επαναλαμβάνετε αρνητικά είναι κάτι δυσάρεστο. Ο Κ. Μάρξ είπε κάποτε ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και την δεύτερη σαν φάρσα. Ανεξάρτητα από την αποδοχή ή μη των διαπιστώσεων αυτών εμείς τις αναφέρουμε για να συνδέσουμε τις ρήσεις αυτές με την δική μας επανάληψη των ιστορικών γεγονότων. Δηλαδή όπως χρεοκόπησαν κάποτε οι συνεταιρισμοί παραγωγής γουναρικών τώρα επαναλαμβάνετε το ίδιο σκηνικό με την εταιρεία των γουναράδων Ε.ΔΗ.ΚΑ.α.ε.
Η ιστορική καταγραφή σημαντικών γεγονότων, όπως η αρχή και το τέλος της Ε.ΔΗ.ΚΑ.α.ε., δεν έχει σαν στόχο να καταγράψει μόνο γεγονότα ενέργειες συμπεριφορές κλπ., αλλά έχει σκοπό να επισημάνει λάθη, παραλείψεις σκοπιμότητες, να κάνει ακόμη και κριτική, όχι κυρίως στα πρόσωπα αλλά σε συμπεριφορές, πρακτικές και νοοτροπίες, που έβλαψαν εκών άκων, το κοινωνικό σύνολο, έτσι ώστε οι επόμενες γενεές, που έχουν δίψα και όρεξη να διαβάσουν να μάθουν και να διδαχθούν από τις εμπειρίες του παρελθόντος, να γίνουν καλύτεροι, αποδοτικότεροι, αποτελεσματικότεροι, ικανότεροι και σοφότεροι. Με αυτό το βασικό σκεπτικό, την λογική και όχι μόνο, θεώρησα σκόπιμο, ανάγκη και υποχρέωση να αναφερθώ, στο σύντομο αυτό άρθρο, όσο πιο αμερόληπτα και αντικειμενικά γίνεται και μπορώ, σ’ ένα πολύ μικρό μέρος της ιστορίας του κλάδου.
Η Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε. ξεκίνησε να ιδρύεται επίσημα από τον Σύνδεσμο Γουνοποιών Καστοριάς επί προεδρίας του Οικονομολόγου-Γουνοποιού, Αθανασίου Βενέτη. Οι πρώτες εγγραφές για την υπό ίδρυση εταιρία ξεκίνησαν από το 1981 με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς.
Ήταν 27 Απριλίου 1982 όταν συγκλήθηκε από την προσωρινή επιτροπή του Σ.Γ.Κ. η ιδρυτική συνέλευση για την δημιουργία της Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε., στην αίθουσα του τότε πνευματικού κέντρου Καστοριάς. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη και οι αντιπαραθέσεις έντονες. Κάποιο μέλος της προσωρινής Διοίκησης(εκλιπών πρόσφατα) κατηγορεί τους επικεφαλής της προσωρινής διοίκησης για ολιγωρία. Η προσωρινή διοίκηση ζητά να παραταθεί η θητεία της δια βοής. Το σώμα αντιδρά και η προσωρινή επιτροπή αποτελούμενη από γνωστά μέλη του τότε Δ.Σ. του Σ.Γ.Κ., δηλώνει ότι δεν θέτει υποψηφιότητα. Εκλέγεται πρόεδρος της Γ.Σ. και θέτουν υποψηφιότητα 8 νέα μέλη για να εκλεγεί προσωρινά το πρώτο επταμελές Δ.Σ. της Ε.ΔΗ.ΚΑ.α.ε. με πρώτο πρόεδρο τον Κώστα Βουρνέλη προκειμένου να την ιδρύσουν επίσημα με το καταστατικό της.
Η ίδρυση γίνεται με συμβολαιογραφική πράξη, σε λίγες μέρες, στο συμβολαιογραφείο του κ. Τέζια, με τα εικονιζόμενα στην συνημμένη φωτογραφία μέλη, που μερικά από αυτά δεν ζουν πλέον.
Στις 14 Δεκεμβρίου 1982, γίνονται ξανά εκλογές για να εκλεγεί πλέον το ενδεκαμελές Δ.Σ. αφού το επταμελές ήταν προσωρινό για εξάμηνη θητεία, μέχρι που να ιδρυθεί η εταιρεία. Την προεδρεία αναλαμβάνει και πάλι ο κ. Βουρνέλης.
Η πρώτη συμμετοχή της στην έκθεση Φρανκφούρτης. (Άνοιξη 1983).
Το 1983 ήταν το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και ο μόνος φορέας που είχε συμβούλιο προσκείμενο στην κυβέρνηση ήταν αυτό της Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε., έτσι επόμενο και λογικό ήταν ο ΕΟΜΜΕΧ(ως φορέας των ΜΜ Επιχειρήσεων), να δώσει τυπικά την εκθεσιακή εκπροσώπηση του κλάδου της γούνας, στην νεοσυσταθείσα εταιρία στην οποία συμμετείχε και ο ΕΟΜΜΕΧ.
Έτσι λοιπόν Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς και Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε. συνεργάζονται, για να εκπροσωπηθεί η Ελληνική γουνοποιία σε κοινό περίπτερο του ΕΟΜΜΕΧ. Αρνητική εμπειρία, αφού όσοι πήγαν στην Έκθεση ως μέλη των δύο οργανώσεων και είχαν δικά τους παλτά προς πώληση έστω και ανώνυμα, προσπαθούσαν να προωθήσουν τα δικά τους εμπορεύματα.
Η ίδρυση πρατηρίου βοηθητικών Υλικών.
Το καλοκαίρι του 1983 βρίσκει την εταιρεία στα νέα της γραφεία, στη Γράμμου 181, όπου νοικιάζει έναν μεγάλο χώρο για γραφεία και κατάστημα πώλησης βοηθητικών υλικών . Το πρατήριο δούλεψε καλά και έφθασε να κάνει αξιόλογους τζίρους κρατώντας για πολλά χρόνια την εταιρεία όρθια.
Την ίδια χρονιά γίνεται και η αγορά του κτιρίου στην Φούρκα από την ΕΤΒΑ. Το κτίριο, που ήταν πριν βυρσοδεψείο, ετοιμάζεται από τη Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε. σε χρόνο ρεκόρ, προκειμένου να είναι έτοιμο την άνοιξη του ’84 για να φιλοξενήσει την 9η Διεθνή Έκθεση Γούνας Καστοριάς.
- Η Διεθνής Έκθεση Γούνας Καστοριάς
Είναι η πρώτη έκθεση γούνας που γίνεται σε ιδιόκτητες , πολυτελείς για την εποχή εκείνη και για τα δεδομένα της Καστοριά εγκαταστάσεις, ενός φορέα γούνας, γέννημα και θρέμμα του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς, στο οποίο όμως ο Σ.Γ.Κ. κακώς δεν συμμετείχε.
Φυσικά την εποχή εκείνη η γούνα βρισκόταν στις δόξες της και πάρα πολύ λίγοι θα μπορούσαν να αντιληφθούν, το τι επρόκειτο να συμβεί στο μέλλον. Η διεθνής έκθεση Καστοριάς συνέχισε να γίνεται στο κτίριο της Ε.ΔΗ.ΚΑ.α.ε.(στην Φούρκα πρώην βυρσοδεψείο) για 6-7 χρόνια περίπου, μέχρις ότου να αποπερατώνονταν τότε, το νέο Εκθετήριο Δημοπρατήριο Γούνας, που κατασκευάσθηκε στη Χλόη και ήταν έτοιμο στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Εκείνη τη χρονιά(1984), μετά το φιάσκο της συμμετοχής στην έκθεση Φρανκφούρτης την προηγούμενη χρονιά(1983), η διοίκηση της Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε. και κυρίως με επιμονή του προέδρου της, η εταιρία έλαβε μέρος στην έκθεση Φρανκφούρτης μόνο με δείγματα, χωρίς να έχει δυνατότητα να κάνει απ’ ευθείας πωλήσεις. Αρνητική κι’ αυτή η εμπειρία η οποία δεν επαναλήφθηκε.
1985 και μετά
Η εταιρεία συνεχίζει να συμμετέχει στην έκθεση Φρανκφούρτης όπως και στην Καστοριά με εμπορεύματα των μετόχων και απευθείας πωλήσεις για λογαριασμό των μετόχων της.
Δυστυχώς η συμμετοχή στην έκθεση Φρανκφούρτης για την εταιρία όχι μόνο δεν είχε κέρδη, αλλά δεν κάλυπτε ούτε τα έξοδα της, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει ο λογική ΄΄ πονάει χέρι κόψει χέρι ΄΄ και να μην συμμετέχει πλέον στην έκθεση Φρανκφούρτης, η οποία αργότερα σταμάτησε την λειτουργία της λόγω της κρίσης στον κλάδο.
Το 1994 ξεκινά η λειτουργία του Εκθετηρίου Δημοπρατηρίου Καστοριάς( Ε.ΔΗ.ΚΑ.) στην Χλόη (Φουντουκλή), μετά από διοικητική αντιπαράθεση και παραιτήσεις για το εάν θα λειτουργήσει με επώνυμα περίπτερα ή το σύστημα των ΚΩΔΙΚΩΝ. Λόγω της προσέλευσης ρώσων αγοραστών υπάρχει οργασμός πωλήσεων με αποτέλεσμα η Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε. να γνωρίσει μεγάλη άνθηση κυρίως όμως προς όφελος των εκθετών – γουνοποιών και όχι πρωτίστως δικό της.
Το 2002 λόγω κάμψης των πωλήσεων και αύξησης των λεγόμενων ‘’ καπέλων ΄΄ γίνεται προσπάθεια από την εταιρεία μέσω της δημιουργίας του <<EDIKA – travel>>, να πραγματοποιηθούν απευθείας πτήσεις Μόσχα – Καστοριά, γεγονός που ξεκίνησε το 2003. Μετά από 5 επιτυχημένες πτήσεις κάποιοι φρόντισαν να τις σαμποτάρουν, καθότι νόμιζαν ότι έτσι θα ωφελούσαν τον εαυτόν τους και τους πάτρωνες τους. Το πρόσκαιρο και προσωρινό κέρδος ήταν σε βάρος του μακροπρόθεσμου κέρδους που φέρνει η ομόνοια, η συνεργασία, η ψύχραιμη και νηφάλια σκέψη.
Επειδή όμως το γινάτι βγάζει μάτι, η αντιπαράθεση αυτή μας οδήγησε στην σημερινή κατάσταση όπου ο κλάδος είναι διχασμένος, τραυματισμένος και συρρικνωμένος.
Μεγάλοι χαμένοι οι πολλοί (εργαζόμενοι και βιοτέχνες) και χωρίς κέρδος οι λίγοι, καθότι οι επιπτώσεις αυτής της νοοτροπίας βαραίνουν τον τόπο και τις επόμενες γενιές, δηλαδή τα παιδιά μας. Ο κλάδος της γούνας παρήγαγε πολύ χρήμα και δημιουργήθηκαν μεγάλες περιουσίες, οι οποίες δυστυχώς χάθηκαν σε σπατάλες, χλιδή και μη παραγωγικές επενδύσεις.
Στην συνέχεια το Εκθετήριο Γούνας, οι εκθεσιακοί χώροι γούνας των επιχειρήσεων της Καστοριάς και κατ’ επέκταση όλος ο κλάδος και η κοινωνία, δέχονται ένα άλλο μεγάλο χτύπημα με την λειτουργία μεγάλου εκθεσιακού κέντρου στην Χαλκιδική, από συνεργάτες τους, οι οποίοι ανδρώθηκαν στην Καστοριά, από ένα ιδιόμορφο σύστημα, που όλοι βολεύονταν αλλά λίγοι κέρδιζαν. Ένα ιδιότυπο σύστημα των λεγόμενων ‘’ πακέτων’’ ένεκα του οποίου ‘’ αιμορραγούσαν ’’ οι γουνοποιοί δεν ωφελούνταν τα κρατικά ταμεία, δηλαδή η κοινωνία, αλλά κερδοσκοπούσαν κάποιοι μεσάζοντες.
Σήμερα η Ε.ΔΗ.ΚΑ. α.ε., ακόμη και να μην χρωστούσε, δεν θα είχε καμία προοπτική αφού έχασε όσα στρατηγικά πλεονεκτήματα είχε και επιπλέον την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία της, που δύσκολα μέχρι αδύνατον να την ανακτήσει με τις παρούσες συνθήκες και νοοτροπίες που υπάρχουν. Η συνεργατική-κοινοπρακτική ή συνεταιριστική αυτή δομή έμελε να είχε την ίδια τύχη όπως είχαν και οι τρεις προηγηθέντες συνεταιρισμοί παραγωγής γουναρικών που χρεοκόπησαν.
Ευτυχώς για τον τόπο μας υπάρχει ένα αντίστοιχο φωτεινό παράδειγμα συλλογικής – συνεργατικής δράσης (Γ.Ε.Ο.Κ.α.ε.) που αν και πέρασε κοντά από την κόκκινη ζώνη της χρεοκοπίας, μπόρεσε και ανέκαμψε αποδεικνύοντας έτσι ότι, η ισχύς υπάρχει εν τη ενώσει, και όχι με τον διχασμό και την διχόνοια. Και το ποιο βασικό ότι το ατομικό συμφέρον περνά μέσα από το συλλογικό.
Το ερώτημα που γενάτε εδώ είναι. ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ; Οι άνθρωποι(νοοτροπία, κουλτούρα, το αρχέγονο σύνδρομο της διχόνοιας κλπ.) ή η έλλειψη ισχυρών θεσμών; Αυτό δεν είναι εύκολο να απαντηθεί τώρα σε ένα σύντομο άρθρο, ούτε σχεδόν μονολεκτικά. Ίσως σε κάποιο άλλο άρθρο να έχουμε την δυνατότητα να εντρυφήσουμε στα αίτια αυτής μας της κακοδαιμονίας.
Ευτυχώς όμως υπάρχουν και κινήσεις των φορέων της γούνας που μας κάνουν να αισιοδοξούμε, όπως αυτή του Σ.Γ.Κ.(Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς), που με τις προσπάθειες που κάνει μέσω του νέου Εκθεσιακού του Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας κρατάει την τοπική οικονομία της γούνας σε ένα επίπεδο, που με μια άλλη διεθνή συγκυρία μπορεί πάλι να ανακάμψει.
Ας ελπίσουμε ότι τα παθήματα να έγιναν μαθήματα και να επικρατήσει συνεργασία, υγιής ανταγωνισμός και όχι ιδιοτέλεια και υπονόμευση. Όλες οι επιχειρήσεις μικρές και μεγάλες αν θέλουν να επιβιώσουν το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον συνάμα με την δική τους αυτόνομη δραστηριότητα πρέπει να δημιουργήσουν μεγάλους συλλογικούς φορείς ή δίκτυα, που θα χαράσσουν στρατηγική και θα επηρεάζουν την λήψη αποφάσεων. Δυστυχώς όμως τόσο η Καστοριά όσο και η Σιάτιστα τόσο σε επίπεδο εργοδοσίας όσο και εργαζομένων δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν ισχυρά θεσμικά όργανα, που να επηρεάζουν τα πολιτικά κέντρα, έτσι ώστε να δημιουργούν στρατηγικές ανάπτυξης και όχι συρρίκνωσης του κλάδου.
Στην προσπάθεια αυτή έχουν μερίδιο ευθύνης όλοι και κυρίως οι φορείς του κλάδου, τα επιμελητήρια, πολιτικοί της κεντρικής, περιφερειακής και τοπικής σκηνής, ίσως ακόμη και η ακαδημαϊκή κοινότητα. Ευτυχώς που στα δύσκολα λειτουργεί το ένστικτο της επιβίωσης και οι δύο σύνδεσμοι γουνοποιών προσπαθούν να μονιάσουν, για να αντιμετωπίσουν από κοινού τον επερχόμενο κίνδυνο.
Ευχόμαστε δε, στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, να αναδειχθούν εκπρόσωποι ικανοί και νέοι όχι μόνο σε ηλικία αλλά σε ιδέες, νοοτροπίες και ηγετικές ικανότητες. Η δημοκρατία περνά κρίση και εάν δεν αλλάξει άρδην τον τρόπο λειτουργίας των θεσμών της, θα μας καταβροχθίσουν φίλοι και εχθροί. Η δημοκρατία χρειάζεται ριζική ανασυγκρότηση: για να μην φεύγουν οι ικανοί και δημιουργικοί στο εξωτερικό, για να μην ασχολούνται οι ικανοί και δημιουργικοί μόνο με τον ιδιωτικό τομέα, για να μην υπερφαλαγγίζονται οι ικανοί και έντιμοι που απασχολούνται στο δημόσιο ή στα κοινά, από τους επιτήδειους, τους καιροσκόπους, τα λαμόγια κλπ., που ελίσσονται και μεταλλάσσονται επιβιώνοντας σε όλες τις καταστάσεις.
Ο Λεωνίδας Θ. Πουλιόπουλος είναι Οικονομολόγος, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας, προϊστάμενος του Ερευνητικού Τομέα Τεχνολογίας Γούνας και δέρματος του Κέντρου Τεχνολογικής Έρευνας (ΚΤΕ) Δυτικής Μακεδονίας, με σημαντικό συγγραφικό έργο και αρθρογραφία σχετικά με τον κλάδο της Γούνας και όχι μόνο.
