ΚαστοριάΠρόσωπα

Ο κορυφαίος Καστοριανός γλύπτης Ανδρέας Παπαχρίστος (βίντεο)

 

Γεννήθηκε στη Λιθιά της Καστοριάς το 1937.

Η μακεδονική γη, πλούσια σε πολιτισμό και ιστορία, τροφοδότησε με τις ρίζες της την ύπαρξή του. Έμεινε πάντοτε δεμένος με τη γη των προγόνων του η οποία τον καθοδήγησε στη θεώρηση της ζωής και του κόσμου. Μία θεώρηση προεχόντως Ελληνική και κατ’ επέκταση πανανθρώπινη.

Ήταν ένδεκα χρονών παιδί όταν η δίνη του εμφυλίου σπαραγμού τον οδήγησε στην Ουγγαρία.

Στην ταινία πορτραίτο “Ο γλύπτης Ανδρέας Παπαχρίστος – Η ζωή και το έργο του”, που γυρίστηκε στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία το 1958, ο ίδιος αφηγείται τα ακόλουθα: “…Όταν έφθασα στην Ουγγαρία μικρό παιδί και άκουσα τη γλώσσα, φοβήθηκα πολύ γιατί μου θύμισε τα Τουρκικά. Η σκέψη οτι οι συνθήκες που επικρατούσαν στον άγνωστο αυτό τόπο μπορούσαν να με κάνω να ξεχάσω οτι είμαι Έλληνας, μου δημιούργησε έναν πρωτόγνωρο τρόμο. Περνώντας τον πρώτο δύσκολο καιρό της προσαρμογής στον ξένο τόπο, με τρομερές δυσκολίες στην κατανόηση και τη χρήση της γλώσσας, μια ιδέα άρχισε να ριζώνει μέσα μου. Θα γινόμουν γλύπτης. Νόμιζα οτι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν όλοι γλύπτες, έτσι δε θα ξεχνούσα ποτέ την καταγωγή μου…”

Ανενδοίαστα λοιπόν για τον προορισμό του, σε ηλικία 16 ετών, σπουδάζει στη Δευτεροβάθμια Σχολή Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, με δασκάλους το ζωγράφο Λάζλο Μίσκοτς και το γλύπη Γιόζεφ Σομόγκυ (1953-1957).

Συνεχίζει τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βουδαπέστης, με δάσκαλο τον γλύπτη Σάντορ Μίκους (1957-1962).

Η όποια δύναμη του ταλέντου του αρχίζει να αναγνωρίζεται από το 1962, όταν εκλέγεται μέλος του Ιδρύματος Τέχνης της Ουγγαρίας. Την δεκαετία 1962-1972 είναι μέλος του “Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών” ενώ το 1968 γίνεται δεκτός στην Ένωση Ούγγρων Καλλιτεχνών.

Η αξία της δημιουργίας αρχίζει να φαίνεται γύρω στα 1965, όταν έπαψε να μοιράζεται την καλλιτεχνική του στέγη με άλλους συναδέλφους και έμεινε μόνος.

Την ίδια εποχή, συμμετείχε με αρκετά έργα του σε πολλές εκθέσεις που οργάνωσε το “Εργαστήριο Νέων Καλλιτεχνών” όσο και σε άλλες, σε εθνικό επίπεδο.

 

Τα γλυπτά του παρουσιάστηκαν το 1965 στη Σουηδία, το 1966 στην Γιουγκοσλαβία και το 1969 στην Μπιεννάλε Νέων στο Παρίσι. Η Μπιεννάλε, ιστορούσε παρελθόν 12 ετών αλλά με δυναμική η οποία την καταξίωσε μέσα στα χρόνια.

Εγκωμιαστικά και όχι απλώς κολακευτικά ήταν τα σχόλια και οι κριτικές που συγκέντρωσε η συμμετοχή του στην Μπιεννάλε και οι οποίες συνέδεσαν το πρόσωπό του με την παρουσία της Ελλάδας. (Η εφημερίδα Monde έγγραψε οτι “…η Ελλάδα πάλι μας αποζημιώνει με έναν σημαντικό γλύπτη που θα καλύψει το κενό που άφησε δύο χρόνια πρίν, ο χαμός του γλύπτη Γεράσιμου Σκλάβου…”).

Το 1966 τιμήθηκε με το Βραβείο Νέων Καλλιτεχνών, στη Βουδαπέστη, για τη μικρογλυπτική του. Το 1967 πήρε το Β’ Βραβείο Γλυπτικής σε εθνικό διαγωνισμό και την ίδια χρονιά επίσης βραβεύτηκε για τα σχέδιά του από το “Εργαστήρι Νέων Καλλιτεχνών”.

Το 1968 τιμήθηκε με το βραβείο “Μουνκάτσυ” το οποίο θεωρείται και η μεγαλύτερη διάκριση που μπορεί να απονεμηθεί σε ξένο και το 1969 με ένα ακόμη βραβείο από το “Έργαστήρι Νέων Καλλιτεχνών” για τα μικρά έργα του.

Από το 1971 είναι έντονη η παρουσία του στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Ευρώπης, ενώ από το 1982 είναι μόνιμα εγκατεστημένος στην Ελλάδα όπου η διοργάνωση και ολοκλήρωση ατομικών του εκθέσεων προϋποθέτει επίπονη και δημιουργική δουλειά.

Αναφέρεται η μεγάλη αναδρομική του έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας σε συνεργασία με τα Υπουργεία Πολιτισμού Ελλάδας – Ουγγαρίας το 1989.

Η ατομική του έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη – Vigaro το 1991 στη Βουδαπέστη.

Η παρουσίαση της δουλειάς του σε μπρούντζο στην γκαλερί Titanium στην Αθήνα το 1992.

Τέλος μνημονεύεται η μεγάλη αναδρομική του έκθεση, με τίτλο “Γλυπτική του Ανδρέα Παπαχρίστου 1969-1990” στο παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης το 1993, στα πλαίσια των 28ων Δημητρίων που τελούν υπό την αιγίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ

1937  Γεννήθηκε στη Λιθιά, ένα χωριό κοντά στην Καστοριά
1948 Έχασε τους γονείς του στον εμφύλιο και βρέθηκε στην Ουγγαρία
1953-57 Σπουδές στην Επαγγελματική Δευτεροβάθμια Σχολή Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, με δασκάλους το ζωγράφο Λάζλο Μίσκοτς και το γλύπτη Γιόζεφ Σόμογκυ
1957-62 Σπουδές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ουγγαρίας, με δάσκαλο το γλύπτη Σάντορ Μίρκους
1962-72 Μέλος του Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών
1962 Έγινε μέλος του Ιδρύματος Τέχνης της Δημοκρατίας του Ουγγρικού λαού
1968 Μέλος της Ένωσης Ούγγρων Καλλιτεχνών
1971-78 Έντονη καλλιτεχνική δραστηριοποίηση – πολλές δημόσιες παρουσιάσεις του έργου του
1979 Επισκέφτηκε την Ελλάδα
1982 Παντρεύτηκε την Ισιδώρα Πασαλίδου.
Μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, οργάνωση ατελιέ
1989 Οργάνωση τιμητικής έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών, συνεργασία Υπουργείων Πολιτισμού Ελλάδας – Ουγγαρίας
1993 Μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας

ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

1972 Γκαλερί Στούντιο, Βουδαπέστη
1975 Πολιτιστική Στέγη, Κίσκουνχαλας (με τον Κάρολι Κλίμο)
1977 Πολιτιστική Στέγη, Τάτα
1981 Κήπος Γλυπτικής στην οδό Βας, Βουδαπέστη.
Γκαλερί της Παροικίας Καλλιτεχνών, Σέντεντρε
1983 Πολιτιστική Στέγη, Κίσκουνχαλας
1989 Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα
1991 National Gallery – Vigado Budapest
1992 Γκαλερί Titanium, Αθήνα
1993 Αναδρομική Έκθεση, Δημοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκ

 

ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

1965 Απαρχή της μόνιμης συμμετοχής του στις ετήσιες εκθέσεις του Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών στο Μουσείο Έρνστ της Βουδαπέστης
1968 9η Έκθεση Καλών Τεχνών, Μέγαρο Εκθέσεων, Βουδαπέστη
1969 Συμμετοχή στην 6η Bienalle Παρισιού
1970 Ουγγρικό Κολλέγιο, Βιέννη
1971 Σαλόνι του Δήμου Πέστης, Εθνική Πινακοθήκη Ουγγαρίας, Βουδαπέστη.
“Νέα Έργα”, Μέγαρο Εκθέσεων, Βουδαπέστη
1973 “Καλοκαίρι του Σέντεντρε”, Πολιτιστικό Κέντρο Γιόζεφ Αττίλα, Σέντεντρε
1974 “Τα πέντε χρόνια της Παροικίας των Καλλιτεχνών του Σέντεντρε”, Γκαλερί της Παροικίας των Καλλιτεχνών, Σέντεντρε
1976 “Η Τέχνη του Σέντεντρε”, Εθνική Πινακοθήκη Ουγγαρίας, Βουδαπέστη
1977 “Πρόσωπα και Πεπρωμένα”, Γκαλερί Χάτβανι, Χάτβαν
1978 Μουσείο Βακ Μπόττιαν, Γκαλερί της Ελληνικής Εκκλησίας, Βακ.
Σαλόνι του Δήμου Πέστης, Μουσείο Φέρεντσυ Κάρολυ, Σέντεντρε
1980 “Η Ουγγρική Τέχνη τα τελευταία 35 χρόνια”, Πύργος Λάμπεργκ, Μορ
1983 Έκθεση στον Κήπο της Λέσχης των Αξιωματικών, Μπαλατονκέν

 

ΒΡΑΒΕΙΑ

1966 Βραβείο Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών
1967 Βραβείο Εθνικού Διαγωνισμού Λένιν
1968 Βραβείο Μούνκασυ
1969 Βραβείο Εργαστηρίου Νέων Καλλιτεχνών

 

ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

1989 Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα
1991 Εθνική Πινακοθήκη, Βουδαπέστη
1992 Γκαλερί Titanium, Αθήνα
1993 Δημοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκη 

 papachristos-andreas.com

3 Comments

  1. Εύγε στο FOUIT που επανέφερε τον καταξιωμένο, διεθνούς φήμης γλύπτη Ανδρέα Παπαχρήστου από την Λιθιά. Η προηγούμενη δημοτική αρχή (Αύγουστος του 2014) είχε πάρει την απόφαση να τον τιμήσει με την ονομασία της κεντρικής πλατείας της Λιθιάς σε πλατεία Ανδρέα Παπαχρήστπυ. Έκτοτε πέρασαν σχεδόν 5 χρόνια. Έκκληση στην παρούσα δημοτική αρχή, στο αξιότιμο δήμαρχο κύριο Αγγελή, τον κύριο αντιδήμαρχο πολιτισμού και στον Πρόεδρο του Δ.Δ Λιθιάς να προβεί σε μια σεμνή και απέριττη εκδήλωση τιμής, για ένα σπουδαίο Καστοριανό, ένα σπουδαίο Έλληνα που τίμησε και τιμά την πατρίδα του διεθνώς.

  2. Από πληροφορίες που έχω, θα παραχωρούσε μια συλλογή 400 έργων που είχε στην Ουγγαρία άξιας 2 δισ δρχ. σε τιμές δεκαετίας 1990, με την δέσμευση της τοπικής αυτοδιοικησης να δημιουργήσει αίθουσα για να τα εκθέσει σε μόνιμη βάση. Δεν γνωρίζω που σκάλωσε η δωρεά του. Πάντως το μεγαλύτερο δώρο για την Λιθιά για την Καστοριά για την Ελλάδα είναι η μεγάλη παρακαταθήκη του ονόματος για τις μελλοντικές γενιές. Διεθνώς τον γνωρίζουν ως διακεκριμένο γλυπτή από την Λιθιά Καστοριάς. Τι μεγαλύτερη δωρεά.

Back to top button