Καθιέρωση Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος από τον Δήμο Καστοριάς
2019 Διεθνής ημέρα μνήμης στα Ηνωμένα Έθνη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος
Του Αντώνη Παπαδαμιανού
ΑΜΕΡΙΚΗ: “Όπως και κάθε χρόνο πραγματοποιήθηκε η Διεθνής ημέρα μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος από τον οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών. Ο Γ. Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κ. Αντώνιο Γκουτερες και πολλοί επίσημοι, όπως και πολλά άτομα που διεσώθησαν από το έγκλημα του ολοκαυτώματος, μίλησαν για την σημασία της ιστορικής μνήμης άλλα και την αλληλεγγύη που πρέπει να έχουν οι άνθρωποι για να μην ξανασυμβούν ποτέ πια τέτοια επαίσχυντα γεγονότα.
Βεβαίως, προσωπικά παρευρίσκομαι για τρίτη φορά σε αυτές τις εκδηλώσεις των Ηνωμένων Εθνών και εξιστόρησα και πάλι τα θλιβερά γεγονότα που συνέβησαν στην πόλη μας τον Μάρτιο του 1944 εναντίων της Εβραϊκής κοινότητος της Καστοριάς, όπως επίσης και την σφαγή της Κλεισούρας, η οποία έγινε δέκα μέρες αργότερα. Αυτά τα γεγονότα όπως και τα ονόματα των εγκληματιών που τα διέπραξαν καταγράφτηκαν στο βιβλίο Human rights after Hitler (Τα ανθρώπινα δικαιώματα μετά τον Χίτλερ).
Συνέπεσε βέβαια η σημερινή αναγνώριση της μνήμης της Εβραϊκής Κοινότητος Καστοριάς απο τον Δήμο μας με την Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Κατέθεσα έγγραφη τρισέλιδη αίτηση στις 14 Δεκεμβρίου, 2018 για την αναγνώριση συγγεκριμένης ημέρας αφιερωμένη στην μνήμη τις χαμένης Εβραικής κοινότητος (πρωτοκολημένη την ίδια ημέρα), ως πρόεδρος του Κέντρου Σπουδών Εβραϊκής Κληρονομιάς Καστοριάς (Center of Studies of Jewish Herritage of Kastoria), ο οποίος είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Σκοπός του κέντρου είναι η διάσωση της ιστορικής μνήμης της Εβραϊκής Κοινότητος Καστοριάς και φυσικά η επιμόρφωση των νέων ανθρώπων μακριά από την μισαλλοδοξία, την προκατάληψη και την πολιτική των άκρων από όπου και αν προέρχεται, όπως και μαθήματα που πρέπει να παίρνουμε για να μην υπάρχει καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η συντήρηση όμως της μνήμης της χαμένης Εβραϊκής Κοινότητος φυσικά έχει κατά πολύ να κάνει και με το ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε από την οικογένεια Ρούσσο Trezoros πριν τέσσερα χρόνια. Εντυπωσίασε με την αναφορά του στα γεγονότα, όπου προβλήθηκε, σε Ευρώπη, Αυστραλία και Αμερική. Με τον τρόπο αυτό παραπλήσια γίνεται μόνιμα και σταθερά μία μεγάλη προβολή της πόλης μας στο εξωτερικό.
Χαίρομαι που σήμερα η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου καθιέρωσε την Ημέρα Μνήμης στην Καστοριά. Είναι κάτι το οποίο το οφείλουμε στην ιστορική μνήμη της κοινότητος από το θεσμικό όργανο της τοπικής αυτοδιοίκησης, έστω και μετά από 75 χρόνια. Οι όποιοι αντιδήμαρχοι πολιτισμού που υπηρέτησαν τον δήμο διαχρονικά, θα έπρεπε να είναι πολύ πιο ευαίσθητοι σε θέματα ιστορικής μνήμης, ιδιαίτερα όπως αυτή του Ολοκαυτώματος της Καστοριάς. Ας ελπίσουμε ότι θα πράξουν το καθήκον τους από εδώ και πέρα, όπως τα κατάφερε και η προσωπική πρωτοβουλία μερικών φίλων. Βεβαίως ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην διαχρονική συμμετοχή, προσφορά, οργάνωση, φιλοξενία και ξεναγήσεις επισκεπτών που συνδέονται με την Εβραϊκή ιστορία της Καστοριάς από Αμερική, Ευρώπη και Αυστραλία, την κ. Σουλτάνα Ζορπίδου. Επίσης, ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσοι τίμησαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια τις επετείους μνήμης της Εβραϊκής Κοινότητος και εύχομαι όπως το μνημόσυνο συνεχίζει να τιμά τους δολοφονημένους συμπολίτες μας.
Προσωπικά, ως άτομο αλλά και ως Πρόεδρος του Κέντρου Σπουδών Εβραϊκής Κληρονομιάς της Καστοριάς, μαζί με το Διοικητικό Συμβούλιο και τα μέλη του οργανισμού θα είμαστε δίπλα στις δραστηριότητες του Δήμου για την συντήρηση της ιστορίας και την πρόοδο της Καστοριάς.
Ας είναι λοιπόν ελαφρύ το χώμα που σκεπάζει τους μάρτυρες του Ολοκαυτώματος της Εβραϊκής μας Κοινότητος. Αιωνία τους η Μνήμη και ευχόμαστε από καρδιάς ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!
Μετά τιμής,
Αντώνης Παπαδαμιανός”
Το αίτημα του κ. Αντώνη Παπαδαμιανού για την επίσημη καθιέρωση «Ημέρας μνήμης της χαμένης Καστοριανής Εβραϊκής Κοινότητας» προς τον Δήμο Καστοριάς το οποίο έγινε αποδεκτό κατά το χθεσινό συμβούλιο και ορίστηκε να εορτάζεται στα τέλη Μαρτίου κάθε έτους
Προς το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καστοριάς
ΑΙΤΗΜΑ
Θέμα: Καθιέρωση «Ημέρας μνήμης της χαμένης Καστοριανής Εβραϊκής Κοινότητας» με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καστοριάς.
Αξιότιμε κ. Δήμαρχε,
Αξιότιμοι κ.κ. Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Με την παρούσα επιστολή θα ήθελα να Σας παρακαλέσω αλλά και να αιτηθώ αναφορικά με ένα ζήτημα, το οποίο σχετίζεται με την ιστορία της πόλης μας, διότι η ιστορική αναγκαιότητα της Καστοριάς επιτάσσει το σεβασμό στην μνήμη της χαμένης Καστοριανής Εβραϊκής Κοινότητας.
Η ιστορική μνήμη μιας πόλεως, μιας πόλεως που διαχρονικά αποτέλεσε παράδειγμα αλληλεγγύης στη διαφορετικότητα των ανθρώπων, πρέπει και σήμερα να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση.
Πριν μερικά χρόνια έγινε ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για τη χαμένη Εβραϊκή Κοινότητα Καστοριάς, το «ΤΡΕΖΟΡΟΣ», το οποίο παρουσίασε το δράμα και την κατάληξη της κοινότητας καθώς από χίλιους περίπου συλληφθέντες επέζησαν τελικά μόνο οι τριάντα δύο.
Από τα ανήλικα παιδιά (περίπου τριακόσια εβδομήντα) δεν επέζησε κανένα. Το ντοκιμαντέρ αυτό παρουσιάστηκε σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ ιστορικού περιεχομένου στην Αυστραλία, στην Ευρώπη και στην Αμερική. Τον τελευταίο χρόνο παρουσιάστηκε σε πάνω από τριάντα δύο περιφέρειες και σε περίπου ογδόντα πόλεις της Αμερικής. Από τον περασμένο Μάρτιο, η δημόσια τηλεόραση της Αμερικής το παρουσίασε παναμερικανικά περισσότερες από δεκαπέντε φορές και εκδηλώθηκε μεγάλη συγκίνηση από τον κόσμο.
Επίσης, έδειξαν τεράστιο ενδιαφέρον για το ντοκιμαντέρ αυτό προσωπικότητες διεθνούς κύρους όπως ο ομοσπονδιακός πρόεδρος της Δημοκρατίας της Γερμανίας κ. Στανμάϊερ και ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς.
Μάλιστα, στα Ηνωμένα Έθνη συζητήθηκε το ολοκαύτωμα της χαμένης Εβραϊκής Κοινότητας της Καστοριάς για δυο συνεχόμενες χρονιές (2017 και 2018) κατά την ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Εθνών. Τα γεγονότα της χαμένης Εβραϊκής Κοινότητας της Καστοριάς και της σφαγής της Κλειρούρας (που έγινε δέκα ημέρες μετά την 24-04-1944, δηλαδή την 05-04-1944), αναφέρονται στο βιβλίο «Τα ανθρώπινα δικαιώματα μετά τον Χίτλερ». Είναι η πρώτη φορά που διατίθεται το βιβλίο αυτό από έναν τόσο μεγάλο Οργανισμό.
Επίσης, παρουσιάστηκε και συζητήθηκε και αρχειοθετήθηκε το συγκεκριμένο ιστορικό ντοκιμαντέρ στο Μουσείο Γενοκτονίας και Ολοκαυτωμάτων στην Ουάσινγκτον, πρωτεύουσα των ΗΠΑ.
Φυσικά, το ντοκιμαντέρ αυτό εντυπωσίασε το κοινό της Καστοριάς όταν την 20η Απριλίου 2018 παρουσιάστηκε στο Αμφιθέατρο του ΤΕΙ Καστοριάς υπό την παρουσία περισσοτέρων από πεντακόσιους παρευρισκομένους.
Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό της Ελληνικής ανωτερότητας και των συναισθημάτων μας να τιμούμε τους νεκρούς, ιδιαιτέρως όταν αυτοί είναι μια ολόκληρη κοινότητα ανθρώπων, οι οποίοι δολοφονήθηκαν από εγκληματίες που βιομηχανοποίησαν το έγκλημα για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία.
Η Καστοριά ήταν ανάμεσα στις δεκάδες πόλεις της Ελλάδας όπου άνθησαν και αναπτύχθηκαν συγκροτημένα και καλά Εβραϊκές Κοινότητες, αλλά δυστυχώς δεν διασώθηκε τίποτα από τα Εβραϊκά Μνημεία του χθες. Το χειρότερο βέβαια είναι ότι η απουσία της Κοινότητας πέρασε στη συλλογική λήθη. Οι Καστοριανοί Εβραίοι είναι άγνωστοι στους νεώτερους συμπολίτες μας.
Το ελάχιστο που οφείλουμε και μπορούμε να κάνουμε προς τιμή και διατήρηση της ιεράς αυτής μνήμης όλων εκείνων των αθώων ψυχών και συμπολιτών μας, που έγιναν στάχτη στα στρατόπεδα της Πολωνίας, είναι να τους αναγνωρίσουμε μια ημέρα μνήμης.
Όσοι από εμάς διαβάσαμε το βιβλίο της Καστοριανής Εβραίας Μπέρρυς Ναχμία «Κραυγή στο αύριο» και τις άσχημες και πικρές εμπειρίες της, όπως και των υπολοίπων Εβραίων Καστοριανών της Κοινότητας, συγκλονιστήκαμε από τις αφηγήσεις.
Ως μέρος της τοπικής ιστορίας μας, είναι αναγκαίο να γίνει γνωστή και να διαδοθεί η ιστορία της χαμένης Εβραϊκής Κοινότητας της Καστοριάς που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας της. Τα τελευταία δε τέσσερα χρόνια με πρωτοβουλία προσωπική και φίλων τιμούμε την μνήμη αυτής της χαμένης Εβραϊκής Κοινότητας της Καστοριάς.
Σε όλα τα παραπάνω έδωσαν το παρόν Πρόξενοι και Διπλωμάτες των Ευρωπαϊκών Κρατών, εκπρόσωποι του Δήμου μας, εκπρόσωποι διαφόρων συλλόγων και οργανισμών της τοπικής κοινωνίας μας, φίλοι των εκλιπόντων που διαμένουν στην Αμερική αλλά και σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Η παρουσία όλων αυτών αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για τη μνήμη των εκλιπόντων αλλά και για την ίδια την πόλη μας.
Μετά την τόσο μεγάλη προβολή της Καστοριάς διεθνώς και μάλιστα χωρίς καμία απολύτως οικονομική ή άλλου είδους επιβάρυνση του Δήμου μας, θα ήθελα να παρακαλέσω το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Καστοριάς, όπως με απόφασή του καθιερώσει μια ημέρα και συγκεκριμένη την 24η Μαρτίου (ημέρα αναχωρήσεως της Εβραϊκής Κοινότητας από την Καστοριά) ή σε κάθε περίπτωση μια κοντινή ημερολογιακά ημέρα ως «Ημέρα μνήμης της χαμένης Καστοριανής Εβραϊκής Κοινότητας».
Τους ανήκει το δικαίωμα στην μνήμη και στην ιστορία.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την συνδρομή μας και διατελώ με τιμή.
Καστοριά, 11-12-2018
Αντώνιος Χαρ. Παπαδαμιανός
Κοινοποιούμενη προς
1.Τον κύριο Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.
2.Το Γραφείου του κυρίου Πρωθυπουργού της Ελληνικής Δημοκρατίας.
3.Τον Γενικό Γραμματέα Ηνωμένων Εθνών.
4.Τον Πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
5.Το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
6.Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
7.Το Υφυπουργείο Μακεδονίας και Θράκης.
- Την Πρεσβεία του Ισραήλ.
9.Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος.
10.Την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
- Το Μνημείο Ολοκαυτώματος Yad Vashem, Ισραήλ.
