Υπάρχει αντισημιτισμός στην Ελλάδα; Πολλοί θα βιαστούν να το αρνηθούν, άλλοι θα κουνήσουν αδιάφορα το κεφάλι, ελάχιστοι θα προετοιμαστούν προσεκτικά προτού δώσουν την απάντησή τους. Αν εμπιστευτούμε, πάντως (κι έχουμε κάθε λόγο να το κάνουμε), την Ξένια Κουναλάκη και το μικρό πλην άκρως πυκνό και περιεκτικό βιβλίο της «Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, το μεγαλύτερο πρόβλημα με τον ελληνικό αντισημιτισμό είναι ότι δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός, ότι έχει την ικανότητα να κρύβεται στις λεπτομέρειες και να περνά ανεπαισθήτως στην καθημερινότητά μας.
Πόσο είμαστε σε θέση να συνειδητοποιήσουμε πως η εκπαίδευση και η Εκκλησία, με τη μονομέρεια της χριστιανικής διδασκαλίας στο σχολείο (μακριά από κάθε έννοια και πρακτική θρησκειολογίας), συμβάλλουν τα μάλα στην απομόνωση και την απομάκρυνση των μη χριστιανών μαθητών, που με συνοπτικές διαδικασίες μπορεί να χαρακτηριστούν (και να απορριφθούν ως) Εβραίοι; Και τι συμβαίνει, για να μετακινηθούμε και σε ένα άλλο πεδίο, με τους πολιτικούς, που σπεύδουν να εκδηλώσουν το αντιεβραϊκό τους μένος ενώ κατά τα άλλα δηλώνουν ανερυθρίαστα (και δίχως τον παραμικρό έλεγχο των λεγομένων τους) την πίστη τούς στη δημοκρατία;
Κι ας σκεφτούμε, για να συνεχίσουμε προς την ίδια κατεύθυνση, τους ανθρώπους που συναντάμε κάθε μέρα τριγύρω μας (στο μετρό, στον δρόμο, στο λεωφορείο ή σε ταξί). Πώς και με πόση άνεση ονομάζουν τους πάντες Εβραίους ή συγκεντρώνουν όλα τα κακά του κόσμου (είτε έχουν σχέση με τη δική τους πραγματικότητα είτε όχι) για να τα φορτώσουν στις πλάτες των Εβραίων. Κι αν κοιτάξουμε τον Τύπο, η κατάσταση δεν θα αποδειχθεί πολύ καλύτερη ή περισσότερο ενθαρρυντική. Πόσες εφημερίδες και περιοδικά, αλλά και τηλεοπτικά κανάλια ή ραδιόφωνα αφιερώνουν τον χώρο και τον χρόνο τους στη μαρτυρική ιστορία του Ολοκαυτώματος, στις διακρίσεις εις βάρος των Εβραίων σε διεθνές επίπεδο ή στις ευθύνες των Ελλήνων για την αντιμετώπιση του εβραϊσμού κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου;
Τα ζητήματα με τον ελληνικό αντισημιτισμό δεν έχουν αρχή και τέλος, αλλά η Κουναλακη έχει δίκιο να επιμένει σε αυτό που θίξαμε προεισαγωγικά: ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα (και σίγουρα όχι μόνο σε αυτήν) είναι υπόγειος και εισβάλλει στον δημόσιο βίο από την πίσω πόρτα χωρίς φανφάρες και τυμπανοκρουσίες όπως γινόταν την εποχή του ναζισμού. Και αυτό ακριβώς είναι που τον κάνει περισσότερο επικίνδυνο και απείρως πιο σκοτεινό. Και αρκεί εν προκειμένω να πάει ο νους μας στις σιωπηλές εκλογικές επιδόσεις της Χρυσής Αυγής (ουδείς θέλει να τις συζητήσει και να τις παραδεχτεί ανοιχτά) και στις νοοτροπίες που μπορεί να αποδεσμεύσει και καθιερώσει (αν δεν τις έχει ήδη καθιερώσει και επιβάλει) μια τέτοια άνοδος – πολλώ δε μάλλον που η άνοδος της Ακροδεξιάς είναι αλματώδης και σε ένα ανησυχητικά μεγάλο κομμάτι της Ευρώπης.
*Η Ξένια Κουναλακη είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Η Καθημερινά» (υπεύθυνη διεθνών ειδήσεων και αρθρογράφος) και το βιβλίο της αποτυπώνει ομιλία της στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών, που διοργάνωσε η Περιφέρεια Ηπείρου σε συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων.
Βιβλιοκριτική, του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου
ΑΠΕ
