Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του «ΔΗΜΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ» και της «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.» για την υλοποίηση του έργου «Αναβάθμιση του δικτύου οδοφωτισμού του Δήμου Καστοριάς, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας»
(ή πως η έλλειψη ενημέρωσης οδηγεί σε λανθασμένες κρίσεις και δεσμευτικές αποφάσεις)
Την Τρίτη 16/4/2019 λήφθηκε απόφαση Σύναψης Προγραμματικής του παραπάνω τίτλου με 20 ψήφους υπέρ και 1 παρών. Θα αναρωτιέται κανείς τι συμβαίνει; Γιατί οι ΕΝ ΔΗΜΟ δεν υπερψήφισαν την απόφαση και ψήφισε παρών; Δεν είναι ευαισθητοποιημένοι οι ΕΝ ΔΗΜΟ σε θέματα Περιβάλλοντος και Ενέργειας; Διαφωνούν με έργα Αναβάθμισης του δικτύου οδοφωτισμού; κλπ.
Για να δούμε λοιπόν τι έχουμε:
- Στην Πρόσκληση της Παρασκευής 12/4/2019 ενώ υπήρχε τακτικό θέμα με τον παραπάνω τίτλο, δεν υπήρχε εισήγηση στο φάκελό του ούτε κοινοποιήθηκε στους Δημοτικούς Συμβούλους.
- Αυτό συνεχίζεται μέχρι και την Τρίτη, ενώ η μη ύπαρξη εισήγησης (αυτής και πολλών άλλων) σχολιάστηκε τόσο από το site μας, όσο και από άλλα ενημερωτικά site.
- Την Τρίτη γύρω στις 3:30 μ.μ., ενώ η συνεδρίαση ήταν για τις 6:00 μ.μ., έρχεται με email Σχέδιο Προγραμματικής, η οποία περιέχει τόσα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία, που ακόμα και πιθανή εισήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών δεν θα ήταν αρκετή, αλλά θα έπρεπε να παραβρίσκονταν στη συνεδρίαση και τα αρμόδια στελέχη των υπηρεσιών του δήμου για να απαντήσουν στις ερωτήσεις των Συμβούλων
- Αντιθέτως στο δημοτικό συμβούλιο παραβρέθηκαν δύο στελέχη της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΑΕ, που μας είπε πόσο «καλό» είναι για τον δήμο το έργο
- Σε ερώτηση δε, αν συμφωνούν οι υπηρεσίες, πήραμε τη διαβεβαίωση ότι συμφωνούν και μάλιστα στελέχη της θα συμμετέχουν στην Τεχνική Επιτροπή, η οποία θα διασφαλίζει τα συμφέροντα του δήμου. Αραγε ποιές είναι οι αρμοδιότητες αυτής της επιτροπής; Πόσο μπορούν να εισακουστούν στα όργανα του δήμου και ειδικότερα στο Δημοτικό Συμβούλιο; Συμφωνούν, εν πάση περιπτώσει στους όρους της εν λόγω Προγραμματικής Σύμβασης ή χρησιμοποιούνται και αυτοί όπως όλο το Δημοτικό Συμβούλιο;
Ας εξετάσουμε λοιπόν το έργο και το όφελος του δήμου, των πολιτών ή κάποιων άλλων:
- Το έργο αφορά την Αναβάθμιση του δικτύου οδοφωτισμού της πόλης (στο σύνολό της). Φυσικά συμφωνούμε με την κατασκευή τέτοιου είδους έργων τα οποία μόνο οφέλη (Περιβαλλοντικά, Ενεργειακά, Οικονομικά) αποφέρουν και επικροτούμε τέτοιου είδους ενέργειες. Όμως αυτό το έργο θα γίνει με εκχώρηση του οικονομικού οφέλους του και μάλιστα για 12 έτη (ή τρεις θητείες), με την υποχρέωση να το συντηρεί για αυτά τα έτη. Δηλαδή ο Ιδιώτης Ανάδοχος, που θα προκύψει από το διαγωνισμό της ΕΓΝΑΤΙΑΣ Α.Ε., θα πληρώνεται από το δήμο από τη μειωμένη δαπάνη ρεύματος του οδοφωτισμού, ή από τμήμα αυτής ανάλογα με την έκπτωση που θα δοθεί. Συγκεκριμένα, το κόστος της επένδυσης εκτιμάται στα 1.968.500,00 € (με ΦΠΑ), ενώ η εκτιμώμενη μείωση της δαπάνης ρεύματος στα 3.507.427,27€. Η δαπάνη της λειτουργίας εκτιμάται στα 1.520.965,00 σύμφωνα με τα λεγόμενα της εκπροσώπου της ΕΓΝΑΤΙΑΣ, ποσά όμως τα οποία δεν διευκρινίζεται από πού προκύπτουν. Μπορεί κάποιος να πει ωστόσο ότι αν δεν έχουμε άλλες λύσεις καλή είναι και αυτή! Γεννιούνται όμως ερωτήματα όπως: θα μπορεί ο δήμος να τροποποιεί (μειώνει) τα τέλη φωτισμού, ή εάν είναι μικρή η έκπτωση του αναδόχου θα είναι υποχρεωμένος να τα έχει στο ίδιο ύψος για τα επόμενα 12 χρόνια;
Ας δούμε τι άλλα στοιχεία έχουμε για το έργο:
- Την Πέμπτη 11/4/2019, μια μέρα πριν την πρόσκληση, αναρτήθηκε στο ΚΗΜΔΗΣ (ΑΔΑΜ: 19AWRD004780454) η ανάθεση της Αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης του Δημοτικού φωτισμού Καστοριάς. Η αντίστοιχη Σύμβαση δεν έχει ακόμα (19/4/2019) αναρτηθεί στο ΚΗΜΔΗΣ. Οπότε η Τεχνική Υπηρεσία ούτε τη Σύμβαση έχει, ούτε θα έχει δώσει εντολή για την καταμέτρηση των φωτιστικών σωμάτων, ούτε θα έχει την καταμέτρηση (αριθμός, είδος φωτιστικών) και έτσι δεν θα μπορεί να εκτιμήσει το συνολικό κόστος (μελέτες, φωτιστικά, λογισμικό κλπ), ούτε να εισηγηθεί Τεχνικά Χαρακτηριστικά του έργου. Επίσης, λόγω της μη, κατά τα παραπάνω, κοστολόγησης του έργου, η Οικονομική Υπηρεσία δεν θα έχει επεξεργαστεί τα οικονομικά στοιχεία ή τυχόν άλλα σενάρια (π.χ. ένταξη σε Χρηματοδοτικά Προγράμματα, δανειοδότηση από ΤΠΔ και αποπληρωμή από τη μείωση της δαπάνης), ώστε να ενημερώσει το Δ.Σ. για τα εναλλακτικά σενάρια και μέχρι ποιου σημείου (έκπτωση αναδόχου – επιτόκιο δανεισμού) συμφέρει το ένα ή το άλλο σενάριο.
- Άραγε που βρέθηκαν αυτά τα στοιχεία; (3.440 φωτιστικά της Προγραμματικής), πόσο ακριβή είναι; Είναι πράγματι ορθό το κόστος της Προγραμματικής και η εκτίμηση εξοικονόμησης; Είναι ορθή η οικονομική ανάλυση του έργου με παραχώρηση; Είναι λογικό το χρονικό διάστημα των 12 ετών (τριών δημοτικών θητειών) για την αποπληρωμή της επένδυσης; Σε αυτό το χρονικό διάστημα θα μπορεί ο δήμος να τροποποιεί (π.χ. μειώνει) τα ανταποδοτικά τέλη ή θα πρέπει να τα κρατάει σταθερά για να αποπληρώνει τον ανάδοχο ιδιώτη;
- Στο εγκεκριμένο Επιχειρησιακό Στρατηγικό Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΕΣΣΒΑΑ) πόλης Καστοριάς, έχει προταθεί έργο Ενεργειακής Αναβάθμισης Δικτύων ΦΟΠ Καστοριάς ποσού 1.630.000,00 € που αφορά την επιλέξιμη περιοχή (ιστορικό – εμπορικό κέντρο). Το έργο της Προγραμματικής αναφέρεται σε όλη την πόλη. Άραγε αν η σύμβαση με τον ανάδοχο συναφθεί πριν την πρόσκληση υποβολής πρότασης στο ΠΕΠ, θα πούμε στην Περιφέρεια «ευχαριστούμε δεν θα πάρουμε, εμείς το δώσαμε το έργο με εκχώρηση»; Την μείωση της δαπάνης που θα παίρναμε από αυτό το έργο (με Εθνική – Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση), και θα μπορούσαμε να την επιστρέψουμε στους πολίτες, είτε σαν μείωση των ανταποδοτικών τελών είτε υπό τη μορφή πρόσθετων έργων, υπηρεσιών κλπ, θα τη δώσουμε στον ιδιώτη ανάδοχο; Πως θα μας χαρακτήριζαν η Περιφέρεια και οι πολίτες;
- Τέτοιου είδους έργα εξυπηρετούν τους στόχους (Περιβαλλοντικούς, Ενεργειακούς, Οικονομικούς) της Ευρώπης, μπορούν να υλοποιηθούν εύκολα, να αποδώσουν άμεσα στους πολίτες και να αναδείξουν το ρόλο των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (π.χ. με ενημέρωση των πολιτών στους λογαριασμούς ΔΕΗ «ότι η μείωση των ανταποδοτικών επιτεύχθηκε από την υλοποίηση του συγχρηματοδοτούμενου έργου»). Πόσο εφικτό θεωρείται, έπειτα από εισήγηση δημοτικών αρχών, να μπουν και άλλα τέτοια έργα στο ΠΕΠ και σε εκτός ΒΑΑ περιοχές (π.χ. περιοχές Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ) των Λιμνών ή και σε ολόκληρη την Περιφέρεια); Μήπως θα έπρεπε να κινηθούμε στην κατεύθυνση υλοποίησης τέτοιων έργων από Εθνικές και Κοινοτικές Χρηματοδοτήσεις δίνοντας όλη την μείωση της δαπάνης στους πολίτες; Η θα πρέπει να συνεχίσουμε σε έργα με εκχώρηση δίνοντάς την στους ιδιώτες αναδόχους;
Εκτός από αυτά υπάρχουν και άλλα:
- Στην Προγραμματική Σύμβαση δεν προβλέπεται ο Δήμος να εγκρίνει κάθε σημαντικό στάδιο της διαδικασίας (Σύνταξη Τευχών Δημοπράτησης, Αξιολόγηση Προσφορών, Σύναψη Σύμβασης, Παράδοση Εργου κλπ) και όλα αυτά δίνονται στην ΕΓΝΑΤΙΑ Α.Ε.
- Ο διαγωνισμός θα γίνει με κριτήριο την Οικονομικότερη ή την Συμφερότερη Προσφορά (σχέση Ποιότητας – Τιμής) και αν γίνει με τη 2η με τι συντελεστές βαρύτητας;
- Η αξιολόγηση (σε περίπτωση συμφερότερης (σχέση ποιότητας-τιμής) προσφοράς) θα είναι αντικειμενική και προς όφελος του έργου ή εις βάρος του;
Τέλος:
- Ο Δήμαρχος κατάλαβε τι εισηγήθηκε ή πάνω στην αγωνία του, για το καλό του Δήμου, εισήγαγε «άρον-άρον» στο Δ.Σ. ότι του έστειλαν;
- Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κατάλαβαν τι ψήφισαν; Έχουν αντιληφθεί την ευθύνη της ψήφου τους, ότι αυτή δεσμεύει το δήμο και επηρεάζει τους πολίτες;
- Είναι Οικονομικά, Τεχνικά, Ηθικά Ορθό και προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος (Δήμου – Πολιτών), να εισαχθεί εσπευσμένα, με εισήγηση Δημάρχου και χωρίς την επεξεργασία, τη σύμφωνη γνώμη και την υποστήριξη των αρμόδιων υπηρεσιών (Οικονομική, Τεχνική), τέτοιο θέμα, στο τελευταίο Δημοτικό Συμβούλιο, ένα μήνα πριν τις εκλογές και 4μιση μήνες πριν την ανάληψη της νέας διοίκησης;
- Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι που ψήφισαν την απόφαση και “κατεβαίνουν” στις Εκλογές είτε σαν Επικεφαλείς Συνδυασμών (Υποψήφιοι Δήμαρχοι) είτε σαν υποψήφιοι Σύμβουλοι, σέβονται τον εαυτό τους και την “Κάθοδό” τους στις Εκλογές;
- Οι απόντες από το Δ.Σ. δημοτικοί Σύμβουλοι που “κατεβαίνουν” στις Εκλογές, δεν έχουν καμία ευθύνη αν δεν ζητήσουν την ακύρωση της απόφασης; Θα έπρεπε να είναι στο ΔΣ για την συζήτηση ενός τόσο σημαντικού θέματος;
- Η απόφαση αυτή αφορά μόνο τους νυν Δημοτικούς Συμβούλους ή μήπως αφορά και όλους τους Συνδυασμούς που συμμετέχουν στις Δημοτικές Εκλογές αλλά και όλους τους Πολίτες;
- Έχει μήπως έννομο συμφέρον οποιοσδήποτε να προσφύγει κατά της απόφασης αυτής;
- Οι πολίτες που διαβάσουν αυτό το δημοσίευμα τι γνώμη θα σχηματίσουν για τους τοπικούς “άρχοντες” τους; Έχουν αντιληφθεί ότι ουσιαστικά με την εκχώρηση αυτή υποκλέπτεται η μείωση των δημοτικών τελών και αυτή αποδίδεται στον ιδιώτη ανάδοχο;
¨Έχουμε τέλος εναλλακτικές προτάσεις σε αυτή την παραχώρηση;
Μια πρόταση είναι να χρησιμοποιηθεί η χρηματοδότηση από το ΕΣΒΑΑ για τη μισή τουλάχιστον έκταση της πόλης και μάλιστα με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Αυτό θα έχει όφελος γιατί όλη η έκπτωση θα επιστρέψει στους δημότες.
Μια άλλη εναλλακτική είναι να εισηγηθεί ο δήμος την ένταξη αντίστοιχων έργων και σε περιοχές εκτός σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης που θα έχει ως αποτέλεσμα την επέκταση του έργου σε όλη την επικράτεια του Δήμου και θα γίνει πρότυπο και για άλλους δήμους. Μια Τρίτη εναλλακτική επίσης είναι η εξέταση δανειοδότησης από το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων (ΤΠΔ) και την αποπληρωμή του από τμήμα της μειωμένης δαπάνης.
Ας περάσουμε όμως σε κάτι πιο χειροπιαστό για να γίνει κατανοητό. Ας δούμε πως μπορεί να αξιολογούνται τέτοια έργα και το όφελος τόσο για τον δήμο όσο και για τον εργολήπτη .
Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε πως αξιολογούνται γενικά οι συμβάσεις εκχώρησης με κριτήριο την συμφερότερη προσφορά σε σχέση ποιότητας-τιμής και η επεξήγηση του τι βλέπουμε σε ένα φύλλο του excel.
 |
| Πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση |
Ας δούμε τώρα δυο σενάρια στα οποία διαγωνίζονται τρεις ενδιαφερόμενοι και τα πόσα που κερδίζουν οι ίδιοι, αλλά και πόσα χρήματα μένουν τελικά στο δήμο:
 |
| Πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση |
Ας δούμε τώρα κι ένα δεύτερο σενάριο
 |
| Πατήστε πάνω στην εικόνα για μεγέθυνση |
Διαπιστώνουμε ότι αν το κριτήριο ήταν η οικονομικότερη προσφορά ο δήμος θα κέρδιζε πολύ περισσότερα και στα δυο σενάρια (συγκρίνετε τα πράσινα και τα κόκκινα κελιά).
Ο υπολογισμός και οι μεταβλητές
Μπορείτε να κάνετε αν θέλετε τα δικά σας σενάρια παρακάτω και να διαπιστώσετε παίζοντας πως σε κάθε περίπτωση δεν συμφέρει τον δήμο. Απλά ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο: docs.google.com/spreadsheets/d/
Για να καταλάβετε λίγο τον τρόπο υπολογισμού και τις τιμές που δέχονται οι μεταβλητές στο excell ας πάρουμε σαν βάση αυτά:
Επίσης ακούστε τα ηχογραφημένα πρακτικά μετά το 33′ για να έχετε μια εικόνα του συζητήθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο:
