Καστοριά: Και συ υποψήφιος;

Αναμφισβήτητα, μια από τις πιο χρησιμοποιημένες φράσεις των ημερών,  λόγω των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών  είναι «Και συ υποψήφιος;»

 Ταυτόχρονα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι αστείες εικόνες και οι ευρηματικοί διάλογοι σατιρίζουν με ευφάνταστους τρόπους την φαινομενικά μεγάλη συμμετοχή των υποψηφίων για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Πέρα όμως από το κωμικό της υπόθεσης, πίσω από την σάτιρα και το γενικότερο «τσουβάλιασμα» των υποψηφίων,  υποβόσκει μια  συγκεκριμένη συμπεριφορά,  στάση  και αντίληψη για την πολιτική.  Πρόκειται για μια μορφή  πολιτικής συμπεριφοράς, που  ορίζεται ως πολιτική αλλοτρίωση και  εκδηλώνεται με την αδιαφορία, την αδρανοποίηση , την αποχή  και την παθητικοποίηση των πολιτών απέναντι στις εκλογικές διαδικασίες και την πολιτική.

«Όλοι είναι ίδιοι» , «το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το βόλεμα»,  «πάλι τίποτα δεν θα αλλάξει» , «δεν με ενδιαφέρει η πολιτική» ,  είναι οι πιο συχνές φράσεις που εκφράζουν  τη συμπεριφορά αυτή. Τα αίτια της πολιτικής αλλοτρίωσης είναι πολλά και σύνθετα.  Είναι οικονομικά , κοινωνικά  και πολιτικά. Είναι  όμως και αποτέλεσμα των  εμπειριών μας , από προηγούμενες κακές επιλογές μας  και  την ματαίωση των προσδοκιών μας.  Δεν είναι, επομένως, ο  αριθμός των υποψηφίων που αυξήθηκε,  είναι το γεγονός πως όλο και λιγότεροι ενδιαφέρονται για την πολιτική.

Για παράδειγμα στις εκλογές τους 2006, στο σύνολό τους οι  Καποδιστριακοί δήμοι  που σήμερα  βρίσκονται εντός του Δήμου  Καστοριάς ,  είχαν 22 υποψήφιους δημάρχους , δηλαδή 22 συνδυασμούς. Για το ίδιο εκλογικό σώμα σήμερα θα έχουμε τέσσερις με πέντε συνδυασμούς. Επίσης για τον τότε Δήμο Καστοριάς , που αφορούσε μόνο την πόλη της Καστοριάς , είχαμε τέσσερις συνδυασμούς με 117 υποψηφίους δημοτικούς συμβούλους. Σήμερα με πέντε συνδυασμούς , οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι θα είναι 135 και αυτό  θα συμβεί μόνο στην περίπτωση που και οι πέντε κατεβάσουν το μέγιστο αριθμό υποψηφίων που δικαιούται (27),  κάτι που δεν αναμένεται να συμβεί και μάλλον ο αριθμός θα είναι κοντά σ΄αυτόν του 2006, ίσως και μικρότερος.

Η κριτική  όμως για τον αριθμό των υποψηφίων και των συνδυασμών  αποτελεί ουσιαστικά μια έμμεση  κριτική στον ίδιο τον θεσμό  και τις αρχές της δημοκρατίας. Υπονοείται πως  πρέπει να υπάρχει κάποιος  περιορισμός στον αριθμό των  υποψηφίων,  προωθώντας ταυτόχρονα  την ιδέα πως μόνο  μια κλειστή ομάδα ανθρώπων, μια ελίτ θα πρέπει να συμμετέχει και να έχει λόγο στην πολιτική.  Αυτό ενισχύεται ακόμα περισσότερο από την κριτική που γίνεται και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά που οφείλουν να έχουν οι υποψήφιοι. Τα τελευταία  χρόνια,  λόγω και της μεγάλης  προβολής  των υποψηφίων στα μέσα και το διαδίκτυο, διαμορφώνονται σταδιακά κάποια χαρακτηριστικά που «ορίζουν» τον καλό υποψήφιο,  βάση της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας, της κοινωνικής του θέσης, των ακαδημαϊκών του τίτλων και της συνδικαλιστικής του δράσης.  Τα παραπάνω όμως , σε καμία περίπτωση δεν εξασφαλίζουν την εκλογή του, μπορεί να θέλουμε υποψηφίους με προσόντα, αλλά στην κάλπη  το εκλογικό σώμα  λειτουργεί με διαφορετικά κριτήρια,   ( Η εκλογική συμπεριφορά  των ψηφοφόρων αποτελεί από μόνη της ένα ξεχωριστό θέμα). Αποτελεί όμως μια παραδοξότητα όμως που δημιουργεί  αποκλεισμούς,  με αποτέλεσμα να υπο-αντιπροσωπεύονται στα ψηφοδέλτια ορισμένες κοινωνικές κατηγορίες, όπως οι  άνεργοι, οι  νοικοκυρές, οι  φοιτητές, οι  εργάτες, οι  μετανάστες. Νομοθετικά δεν υπάρχουν κοινωνικοί, οικονομικοί  και  πολιτισμικοί περιορισμοί. Αυτοί  όμως κατασκευάζονται ,όπως αναφέραμε ήδη, μέσα στην κοινωνία μέσω της διαμόρφωσης των αντιλήψεων για την  ποσότητα και την ποιότητα των υποψηφίων.  Στη συνέχεια όσοι  τελικά  συμμετέχουν,  ‘’πολτοποιούνται ‘’  και αντιμετωπίζονται ως ένα ενιαίο και συμπαγές σύνολο, χωρίς να αφήνεται χώρος για να προβληθεί η προσωπικότητά τους,  οι  απόψεις ,  και οι θέσεις τους.  Όλη αυτή η διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα να αφήνεται  ελεύθερο το  πολιτικό πεδίο σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων να κυριαρχεί, η  οποία  συνήθως έχει την εμπειρία, τα δίκτυα και την προβολή για να το πετύχει.  Δίνει χώρο στους  ‘’επαγγελματίες’’  και τους αριβίστες. 

Η τοπική αυτοδιοίκηση  όμως  χρειάζεται  και στελέχη  με γνώσεις , ικανότητες , όραμα  και διάθεση για προσφορά. Να  λειτουργεί  με επαγγελματισμό, αλλά όχι με επαγγελματίες. Χρειάζεται συλλογική συμμετοχή χωρίς αποκλεισμούς. Δεν  αφορά μόνο ένα  κλειστό «κλάμπ» ανθρώπων που συμμετέχουν τα μέλη του  μόνο. Μέσα από τον διάλογο, τον  πλουραλισμό ,την  πολυφωνία, τη διαφορετικότητα , τη διαφάνεια και κυρίως μέσα από τη μαζική συμμετοχή στις εκλογές, ασκώντας το δικαίωμα  τόσο του εκλέγειν  όσο και του εκλέγεσθαι , θα δώσουμε απάντηση στα φαινόμενα αυτά και προοπτική πως κάτι μπορεί να αλλάξει.  Και  επιτέλους,  ας μην έχουμε αυταπάτες, δεν πρόκειται να αναδυθεί κανένας μεσσίας μέσα από τη λίμνη για να  δώσει λύση στα προβλήματά μας, από τη μια στιγμή στην άλλη. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε και  την προσπάθεια αυτή θα την κάνω εγώ, εσύ, εμείς,. ‘Όλοι μας.

Xρήστος Μουρατίδης

Κοινωνιολόγος

Εφημερίδα ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ Αριθμ. Φύλου 2941