Τενοντίτιδα στον ώμο (γράφει ο Νικόλαος Παγούνης)

«Η περίπτωση του υπερακανθίου ή Σύνδρομο επώδυνου τόξου»

Οι τενοντοπάθειες είναι ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο πρόβλημα στο ανθρώπινο  μυοσκελετικό σύστημα, με όλες τις συμβατικές συντηρητικές θεραπείες όπως η ανάπαυση, η κρυοθεραπεία και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, να αποσκοπούν στην ανακούφιση του πόνου του ασθενούς με παθητικό τρόπο, και όχι με την αντιμετώπιση της αιτίας που προκαλεί τον πόνο. Η μόνη θεραπεία που διαπιστώθηκε ότι δρα προληπτικά και ενισχύει τους εκφυλισμένους τένοντες του ανθρώπινου σώματος είναι η θεραπευτική άσκηση, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί τη βασική μορφή ενεργούς συντηρητικής θεραπείας.

Μια πολύ συχνή μορφή τενοντοπάθειας είναι η τενοντίτιδα στο ώμο, η οποία είναι αιτία πρόκλησης χρόνιου πόνου στην περιοχή του ώμου και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση και εξειδικευμένη θεραπεία, καθώς μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα του ασθενούς. Η πιο συχνή περίπτωση τενοντίτιδας στον ώμο είναι η τενοντίτιδα του υπερακανθίου, η οποία μάλιστα συνδέεται συχνά με το σύνδρομο πρόσκρουσης ώμου.

Ανατομία

Η ωμική ζώνη αποτελείται από τρία οστά, την ωμοπλάτη, την κλείδα και το βραχιόνιο οστό, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους αλλά και με τον κορμό του σώματος, μέσω της γληνοβραχιόνιας άρθρωσης, της ακρωμιοκλειδικής άρθρωσης, της στερνοκλειδικής άρθρωσης και της ωμοπλατοθωρακικής άρθρωσης. Η δυναμική κινητικότητα και η σταθεροποίηση της ωμικής ζώνης, πραγματοποιείται από του συνδέσμους και από τους μυς που την περιβάλλουν, καθώς επίσης και από τη συνδυασμένη λειτουργία των τεσσάρων αυτών αρθρώσεων προκειμένου να υπάρξει μια φυσιολογική κίνηση.

Λόγω όμως του πολύ υψηλού βαθμού κινητικότητας της άρθρωσης του ώμου, απαιτείται και ένας πολύ υψηλός βαθμός σταθερότητας, διότι η συγκεκριμένη άρθρωση είναι πολύ ευάλωτη σε τραυματισμούς και ειδικά όταν οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν δυναμικές καταστάσεις με το άνω άκρο να βρίσκεται άνω του επιπέδου της κεφαλής.

Συμπτώματα

Η τενοντίτιδα του υπερακανθίου (Supraspinatus), είναι το πιο κοινό φλεγμονώδες πρόβλημα που συναντάται γύρω από την άρθρωση του ώμου, και εμφανίζεται συνήθως σε άτομα ηλικίας 25-60 ετών. Ο υπερακάνθιος είναι ένα από τους πέντε συνολικά μύες που σχηματίζουν το λεγόμενο στροφικό πέταλο του ώμου (υπερακάνθιος-υπακάνθιος-υποπλάτιος-μείζων στρογγύλος-έλασσον στρογγύλος), και η κύρια ενέργειά του είναι η απαγωγή του ώμου (πλάγια άρση του βραχίονα) και η έσω-έξω στροφή του άνω άκρου, παρέχοντας επίσης δυναμική σταθεροποίηση στην κεφαλή του βραχιονίου οστού επί της ωμογλύνης.

Συνήθως, οι ασθενείς, που πάσχουν από τεντονοπάθεια  του υπερακανθίου αισθάνονται πόνο στον ώμο, αλλά και στην πρόσθια ή και στην πλάγια επιφάνεια του μπράτσου και μερικές φορές και στην οπίσθια και ο πόνος αυτός μπορεί μερικές φορές να επεκτείνεται μέχρι τον αγκώνα. Ο πόνος ξεκινάει, συνήθως σταδιακά και οι περισσότεροι ασθενείς δεν μπορούν να τον συνδέσουν με κάποια συγκεκριμένη κίνηση ή δραστηριότητα, και εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά ο πόνος γίνεται εντονότερος, και οι κινήσεις προοδευτικά περιορίζονται, με αποτέλεσμα την δυσκαμψία στον ώμο. Με το πέρασμα του χρόνου ο πόνος εμφανίζεται και σε ηρεμία (χωρίς ο ασθενής να κινήσει το χέρι) και σε πολλές περιπτώσεις, καθίσταται ιδιαιτέρως ενοχλητικός στον ύπνο με αποτέλεσμα ο ασθενής να χρειάζεται να υποβαστάζει το πάσχον μέλος σε μαξιλάρι.

Πού οφείλεται το σύνδρομο του επώδυνου τόξου

Τα αίτια της τενοντίτιδας του υπερακανθίου μπορεί να οφείλονται τόσο σε εξωγενείς, όσο και σε ενδογενείς παράγοντες. Συνήθως παρουσιάζεται σε άτομα:

• που εκτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις υψηλής έντασης με το χέρι ψηλά πχ. κολύμβηση, ρίψεις ακοντίου, ασκήσεις στο γυμναστήριο, αλλά και σε επαγγελματική δραστηριότητα όπως σε μπογιατζήδες, ηλεκτρολογικές εργασίες κλπ, διότι οι επαναλαμβανόμενες αυτές κινήσεις δημιουργούν επαναλαμβανόμενους μικροτραυματισμούς.
• με παλαιότερους τραυματισμό-ούς (μικρή ρήξη στο στροφικό πέταλο) που έχουν αντιμετωπιστεί πλημμελώς με ξεκούραση και χάπια, χωρίς να έχει γίνει προσπάθεια αποκατάστασης των τενόντων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να φθαρούν οι τένοντες και να γίνονται επιρρεπείς στον πόνο.
• που έχουν λανθασμένη στάση του σώματος για αρκετές ώρες της ημέρας (για παράδειγμα καθιστική εργασία).

Διάγνωση

Για να έχουμε μια σωστή διάγνωση, θα πρέπει να έχουμε ένα λεπτομερή ιστορικό του ασθενή, το οποίο θα μας δώσει εκείνες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για να διαπιστώσουμε τον μηχανισμό που προκάλεσε το πρόβλημα. Επίσης η κλινική αξιολόγηση θα μας δώσει σημαντικές πληροφορίες και αυτό γίνεται εφαρμόζοντας απλές δοκιμές οι οποίες όμως είναι επίπονες, διότι πρέπει να αναπαράγουμε τα συμπτώματα στο πάσχον χέρι, ώστε να έχουμε μία σωστή διάγνωση.

Οι δοκιμές τις οποίες εφαρμόζουμε για τη διάγνωση της τενοντίτιδας του υπερακανθίου είναι:

• 1^ηΔοκιμή: ζητάμε από τον ασθενή να πάει το χέρι πίσω από την πλάτη (κίνηση των γυναικών για να κουμπώσουν τον στηθόδεσμο) η οποία γίνεται με μειωμένο εύρος τροχιά και με πόνο.
• 2^ηΔοκιμή: ζητάμε από τον ασθενή να κρατήσει το πάσχον μέλος σε απαγωγή 90 μοιρών και να ασκήσουμε κάθετη δύναμη. Πάλι υπάρχει αδυναμία συγκράτησης του μέλλους και έντονος πόνος.
• 3^ηΔοκιμή: ζητάμε από τον ασθενή να κάνει ενεργητική απαγωγή η οποία συνήθως παρουσιάζει παθολογικό τόξο (πόνος) ανάμεσα στις 60-120 μοίρες.

 Θεραπευτικό πρόγραμμα άσκησης για την τενοντίτιδα του υπερακανθίου

Για να είναι πετυχημένο ένα θεραπευτικό πρόγραμμα της τενοντίτιδας του υπερακανθίου, θα πρέπει να εντοπιστούν τα πραγματικά αίτια που προκαλούν τον πόνο στην περιοχή του ώμου, και αυτό θα γίνει μέσω της κινητικής αξιολόγησης του ασκούμενου. Όλες οι τελευταίες έρευνες για τους χρόνιους μυοσκελετικούς πόνους  στην ωμική ζώνη, αποδεικνύουν ότι η θεραπευτική – συμπεριφορική – γνωσιακή θεραπεία αποδίδει καλύτερα αποτελέσματα από τις άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις και βοήθησε τους ασκούμενους με πόνο, να επιστρέψουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες χωρίς πόνο και με φυσιολογικό εύρος κίνησης στον τραυματισμένο ώμο. Γι’ αυτό το λόγο ένα θεραπευτικό πρόγραμμα για την τενοντίτιδα του υπαρακανθίου θα πρέπει να στοχεύει:

1. Στη επαναφορά του φυσιολογικού εύρους κίνησης της άρθρωσης του ώμου,
2. Στην επαναφορά του κινητικού ελέγχου της ωμοπλάτης, διότι η ωμοπλάτη έχει ζωτικό ρόλο στη σταθερότητα και στη σωστή κινητική λειτουργία των ώμων,
3. Στην αποκατάσταση και στην επούλωση των μυϊκών ινών μέσω της προοδευτικής επιβάρυνσης και των διατάσεων,
4. Στη μυϊκή επανεκπαίδευση και επαναφορά της μυϊκής ισορροπίας και της σωστής κινητικής λειτουργίας των μυών του αυχένα, της ωμοπλάτης, του θώρακα και των ώμων,
5. Στη βελτίωση της δύναμης των μυών του στροφικού πετάλου (Rotator cuff), κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία σε ένα επιτυχημένο πρόγραμμα αποκατάστασης τενοντίτιδας στον ώμο, διότι βοηθάει στην επαναφορά της πλήρους κίνησης του ώμου,
6. Στην εκπαίδευση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Κ.Ν.Σ), μέσω ειδικών ασκήσεων (motorcontrol re learning) διότι βοηθάει στην επαναφορά του κινητικού ελέγχου των μυών της περιοχής.

Τελειώνοντας θα πρέπει να τονίσουμε η σωστή και προγραμματισμένη εκτέλεση του εξειδικευμένου ασκησιολογίου είναι σημαντικό μέρος μιας θεραπείας, όχι μόνο γιατί μας απαλλάσσει από τον υπάρχων πόνο, αλλά και γιατί το σώμα μας μαθαίνει να κινείται σωστά και λειτουργικά, κάτι το οποίο δρα προληπτικά προστατεύοντας το σώμα μας από μελλοντικούς τραυματισμούς.

*O κ. Νικόλαος Παγούνης ζει και εργάζεται στην Καστοριά, είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στην Αθλητική Ψυχολογία & Κινησιολογία με εξειδίκευση στην Αναπτυξιακή Κινησιολογία, Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης & της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος. Περισσότερα στο  functionalmovement.gr