Ο Άγιος Ζαχαρίας Γράμμου αρχικά ήταν ένα μοναστήρι που αργότερα σε κοντινή απόσταση δημιουργήθηκε και ένας ομώνυμος οικισμός
Βρίσκεται δίπλα στα Ελληνοαλβανικά σύνορα, στον κεντρικό Γράμμο (υψόμετρο 1.200 μ.) και δίπλα στις αρχές του ποταμού Αλιάκμονα (Άνω Αλιάκμονας). Απέχει 30 χλμ. δυτικά από το Νεστόριο.
Η ιστορία της Μονής
Το μοναστήρι ιδρύθηκε περίπου στα τέλη του 16ου αιώνα. Μετά την καταστροφή του Λινοτοπίου το 1769, μετά τα “Ορλωφικά”, από τους Τουρκοαλβανούς εγκαταστάθηκε εκεί μουσουλμανικός πληθυσμός που μετέτρεψε την εκκλησία σε τζαμί. Αργότερα ο ναός μετατράπηκε σε έναν αχυρώνα. Μετά την ενσωμάτωση και αυτής της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1913 έγιναν προσπάθειες συντήρησης και ανακατασκευής της. Σήμερα έχει απομείνει μόνο το κτίσμα του ναού σε κακή κατάσταση. Διακρίνονται όμως τα ίχνη των κελιών και ο νάρθηκας είναι μισοερειπωμένος.
Εσωτερικός διάκοσμος
Εσωτερικά ο σταυροειδής με τρούλο ναός ήταν κατάγραφος με τοιχογραφίες που πιστοποιούν την αξία των καλλιτεχνών και τις αναζητήσεις της μεταβυζαντινής τέχνης. Η ζωγραφική είναι του 17ου αιώνα, όπως επιβεβαιώνεται από μια επιγραφή που υπάρχει στη νότια πλευρά, πάνω από το παράθυρο.
“ΔΕΗĊΙĊ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕ….ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΧΟΑ” 1671
Το 1990 ο ναός ανακηρύχθηκε πολιτιστικό μνημείο.
Φωτό από το αφιέρωμα του cyberotsarka.gr
