Ο Καστορίας κ. Σεραφείμ για τον μακαριστό Μητροπολίτη Φθιώτιδος κυρό Νικόλαο

Είναι γνώρισμα, λοιπόν, κάποιων θεοφιλών ψυχών να σέβονται και να τιμούν το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Και μάλιστα αυτή η ευγνωμοσύνη πολλές φορές μετουσιώνεται σε ευχαριστία και δοξολογία στον «εξ αυτής τεχθέντα Κύριον»2. Άλλωστε, όπου είναι ο Χριστός, εκεί είναι και η Παναγία, άρα και οι ύμνοι προς αυτήν γίνονται ευχαριστήριες ωδές που απευθύνονται κοινώς και αχωρίστως από την Παναγία στον Χριστό και από τον Χριστό εν συνεχεία διαβαίνουν στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η Παναγία για εμάς τους Ορθοδόξους είναι, όπως ορθότατα ψάλλει ο Άγιος Ανδρέας Επίσκοπος Κρήτης, «μετά Θεόν η Θεός, τα δευτερία της Τριάδος η έχουσα, αμέσως η δεχομένη των εκ Θεού δωρεών»3. Δεν έγινε μόνο σκεύος της χάριτος του Θεού, αλλά και θρόνος χερουβικός όπου ολόκληρος ο άπειρος Θεός Λόγος κατοίκησε στην άχραντη γαστέρα της και έγινε Άνθρωπος δια φιλανθρωπίαν, προκειμένου να σώσει το ανθρώπινο γένος. Έτσι, η Παναγία έχει μεγάλη παρρησία αφού βρίσκεται στα δεξιά του θρόνου της Θείας Μεγαλωσύνης και πρεσβεύει για τη σωτηρία του κόσμου.

Ο Υιός της, γράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, δεν λησμονεί ποτέ τα όσα Του προσέφερε η Παναγία μητέρα Του κατά τη βρεφική, νηπιακή και παιδική ηλικία. Θυμάται πάντοτε «τα θρέπτρα», δηλαδή τα τροφεία τα οποία Του προσέφερε κι από αιώνια ευγνωμοσύνη απέναντί της, για να εξοφλήσει το δάνειο, εκπληρώνει ό,τι Του ζητήσει εκείνη· γι’ αυτό η πρεσβεία της έχει μεγάλη ισχύ4. Έτσι, όποιος την πλησιάζει, γεμίζει από ουράνιες δωρεές και ευλογίες, γιατί απλούστατα η Θεοτόκος είναι «ο των ακενώτων θησαυρών ταμίας της διανομής ένεκεν επιτροπεύει»5, κατά την ωραιότατη έκφραση του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά. Δηλαδή η Παναγία επιστατεί, ως ταμίας που είναι των ακενώτων θησαυρών του Θεού, στη διανομή των χαρισμάτων. Αυτή προΐσταται στη ζωή των χριστιανών, στους αγώνες των μοναχών για την πνευματική τους ελευθερία από τα πάθη και τις αμαρτίες, αυτή σκουπίζει τα δάκρυα και τον ιδρώτα όλων των κληρικών της Εκκλησίας μας, αυτή συγχρόνως, σαν μάνα που είναι, προνοεί γι’ αυτούς και τους σκεπάζει με τον μανδύα των δραστικοτάτων ικεσιών της. Γι’ αυτό οι Άγιοι της Εκκλησίας μας αισθάνονταν την ανάγκη να καταφεύγουν καθημερινά σε αυτήν, ζητώντας χάρη και έλεος από τον Υιό και Θεό της, έχοντας ως χαρακτηριστικό γνώρισμα την θεοτοκοφιλία, δηλαδή την αγάπη στο πρόσωπο της Παναγίας. Όλοι γνωρίζουμε τον Άγιο Νεκτάριο, όλοι ζητούμε τη θαυματουργία του, αγνοούμε όμως τη θεοτοκοφιλία που τον χαρακτήριζε, καθώς και όλη την χορεία των Αγίων μας, ιδιαιτέρως των νεοφανών των ημερών μας.

Ένας τέτοιος θεοτοκόφιλος Επίσκοπος ήταν και ο μακαριστός Μητροπολίτης Φθιώτιδος κυρός Νικόλαος, ο οποίος ηρπάγη στην κυριολεξία από το επίγειο θυσιαστήριο, την ημέρα της μνήμης του θαυματουργού Αγίου Παντελεήμονος, στο ουράνιο θυσιαστήριο στο θρόνο του Εσφαγμένου Αρνίου.

Γεννημένος στο θεομητορικό νησί της Τήνου, ζυμώθηκε στην κυριολεξία στην αγκαλιά της Παναγίας. Αξιώθηκε να την διακονήσει ως Πρεσβύτερος αλλά και ως φτασμένος Ιεροκήρυκας του πανελληνίου αυτού προσκυνήματος και να βιώσει τη θεομητορική προστασία. Γι’ αυτό και στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών όπου συνέχισε τη διακονία του ως εφημέριος, διευθυντής του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας, υποδιευθυντής των υπηρεσιών της Αποστολικής Διακονίας και υπεύθυνος του θεολογικού οικοτροφείου, συνέχιζε να ζει με την παρουσία της Παναγίας, να αναφέρεται συχνά στο πάνσεπτο πρόσωπό της, να καταφεύγει στις δυσκολίες στη μεγάλη Μητέρα, όπως έλεγε, να γράφει και να κηρύττει τα μεγαλεία της. Άλλωστε, αυτό διδάχθηκε από την αγία μητέρα του, Μαρία, που κάθε μέρα δεν παρέλειπε να διαβάζει τον Παρακλητικό Κανόνα προς την Υπεραγία Θεοτόκο, όπως ακριβώς έκανε κι η ευλαβής μητέρα του μακαριστού Μητροπολίτου Χαλκίδος κυρού Νικολάου. Αλλά και από αυτόν τον μακαριστό Ιεράρχη ο οποίος τον εισήγαγε στην αγία Ιερωσύνη διδάχθηκε αυτήν την ευλάβεια και το σεβασμό στο πρόσωπο της Παναγίας.

Εν συνεχεία στη Λαμία, τόπο της διακονίας του από το 1996 επί μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Σεραφείμ, ο μακαριστός Νικόλαος ανέπτυξε ιδιαιτέρως αυτήν τη θεοτοκοφιλία, αλλά συγχρόνως και την αγιοφιλία. Με κέντρο τον Καθεδρικό Ναό της Μητροπόλεώς του, αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Υπεραγίας Θεοτόκου που του θύμιζε την Παναγία της Τήνου με τα πολλά καντήλια, όπως λέγει ένα δημοτικό μας τραγούδι, ο μακαριστός Ιεράρχης ασχολήθηκε επισταμένως με τις εορτές στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, καθιέρωσε την εορτή των Φθιωτών Αγίων, διδάσκοντας έργω και λόγω το ευλογημένο ποίμνιό του να αγαπά και να ευλαβείται την Παναγία και να τιμά τους Αγίους. Μου έλεγε σε μία πρόσφατη επίσκεψή μου στη Μητρόπολη του επ’ ευκαιρία της μνήμης του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά «και μόνο να μεταφέρουμε στο λαό μας την αγάπη και τον σεβασμό προς την Παναγία και τους Αγίους, όχι μόνο θα τους βοηθήσει στην διακονία τους στα δύσκολα χρόνια τα οποία ζούμε, αλλά και θα τους ενώσει με το σώμα του Χριστού που είναι η Εκκλησία του και θα τους πλουτίσει πνευματικά. Οι άνθρωποι χρειάζονται στηρίγματα και πρότυπα και τα αληθινά πρότυπα που δεν αλλάζουν ποτέ είναι η Παναγία και οι Άγιοι». Τον διέκρινε ακόμη, όχι μόνο η αγάπη προς την Μητέρα Εκκλησία, αλλά και η φιλοπατρία. Γι’ αυτό και συχνά επικοινωνούσε μαζί μου για να εκδηλώσει τα αισθήματα της αγάπης του στον ευαίσθητο χώρο της Μακεδονίας και στα όσα μειωτικά διαδραματίστηκαν πριν από λίγο καιρό.

Έτσι θέλησε ο Χριστός, έτσι θέλησε η Θεοτόκος Μαρία, στο φετινό εορτασμό της Κοιμήσεώς της ο μακαριστός Νικόλαος να βρίσκεται στον ουρανό και να κολυμπά στη δροσερή θάλασσα της αγάπης της Παναγίας, μαζί με τη μακαριστή μητέρα του Μαρία, που πριν από 6 μήνες έφυγε από τον κόσμο αυτό. Για το πρόσωπό του θα γράψουν πολλοί, θα θυμηθούν την καλοσύνη του χαρακτήρα του, τα έργα αγάπης με τα οποία στόλισε την Μητρόπολή του, τις ιερές ακολουθίες και την αγάπη στο ποίμνιό του. Εκείνο, όμως, που θα χαρακτηρίζει τον Μακαριστό Νικόλαο θα είναι η θεοτοκοφιλία και η αγιοφιλία.

Και βέβαια, οι σκέψεις αυτές ίσως να θεωρηθούν, από ορισμένους που θέλουν την Εκκλησία ως χώρο μόνο δημόσιων σχέσεων αγνοώντας τον θεραπευτικό της χαρακτήρα και την προετοιμασία των μελών της για τη Βασιλεία των Ουρανών, ως μωρία. Όμως, «τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη»6. Γιατί απλούστατα θέλουμε σήμερα τους Κληρικούς της Εκκλησίας μας να ικανοποιούν μόνο τις συναισθηματικές μας ανάγκες, να βρίσκονται σε κάποια ευχάριστα ή δυσάρεστα γεγονότα της ζωής μας, χωρίς όμως να μας μεταφέρουν την ζωογόνο Παράδοση, το γεγονός δηλαδή της σωτηρίας μας, ή ακόμη τον σεβασμό και την ευλάβεια που πρέπει να τρέφουμε στον Δομήτορα της πίστεώς μας Ιησού Χριστό, την τιμή στην Παναγία και στους Αγίους. Ξεχνούμε ότι ένας Επίσκοπος είναι φορέας αυτής της ευλογημένης Παραδόσεως. Πόσο συγκλονιστικά είναι τα λόγια του Αποστόλου Παύλου στον μαθητή του Τιμόθεο : «Ω, Τιμόθεε, την παρακαταθήκην φύλαξον εκτρεπόμενος τας βεβήλους κενοφωνίας και αντιθέσεις της ψευδωνύμου γνώσεως, ην τινές επαγγελλόμενοι περί την πίστιν ηστόχησαν»7.

Αυτός ήταν ο μακαριστός Νικόλαος. Ένας φορέας της Παραδόσεως την οποία μετέδωσε στο ποίμνιό του με όλο το έργο το οποίο επιτέλεσε στην επαρχία της Φθιώτιδος.

Αδελφέ μου αγαπητέ Νικόλαε,
ευλογημένο λουλούδι της Τήνου,
παιδί της Παναγίας,
άξιο ανάστημα του μακαριστού Μητροπολίτου Χαλκίδος κυρού Νικολάου,
άνθρωπε του Θεού σαν το συνώνυμό σου Άγιο Νικόλαο,
πιστέ θεράποντα των Μυστηρίων του Θεού, της αμωμήτου Πίστεώς μας και της ζωηφόρου Παραδόσεώς μας,
φίλε των Αγίων,

χαίρων και αγαλλόμενος, πορεύου στην αγκαλιά του Θεού. Θα μπορείς τώρα κι εσύ, μαζί με τον Απόστολο Παύλο, να επαναλαμβάνεις τους αθανάτους λόγους του, μετά από μία πολύκαρπη και καλλίκαρπη ποιμαντορία, «τον αγώνα τον καλόν ηγώνισμαι, τον δρόμον τετέλεκα, την πίστιν τετήρηκα»8.

Αιωνία σου η μνήμη, αδελφέ μου αγαπητέ!

1. Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης, Μαρία, η μητέρα του Θεού, Θεσσαλονίκη 1988, σελ. 12
2. Θεοτοκίον α’ ήχου
3. Θεοτοκάριον, ήχος πλ. α’ Κυριακή εσπέρας.
4. Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Ομιλία Γ’ εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου, ΕΠΕ 9,327
5. Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, Ομιλία ΛΖ’ εις την πάνσεπτον κοίμησιν της πανυπεράγνου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, ΕΠΕ 10,463
6. Α΄ Κορ. 1,27
7. Α’ Τιμ. 6,20-21
8. Β’ Τιμ. 4,7