«Διήλθωμεν δια πυρός και ύδατος» ή αλλιώς «Περάσαμε μέσα από φωτιά και νερό». Πέντε λέξεις που τιτλοδοτούν τη ζωή τους και φιλοξενούνται στο έμβλημα της Μοίρας τους, της 383ης Μοίρας Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης (383ΜΕΕΑ) που εδρεύει στην περιοχή του Αεροδρομίου «Μακεδονία» στη Θεσσαλονίκη.
«Το έμβλημα, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Μοίρας, συμβολίζει την μάχη μεταξύ καλού και κακού ενώ παράλληλα δεσπόζει η επικράτηση του νερού (μπλε αετός) ενάντια στις καταστροφικές τάσεις της φωτιάς (κόκκινος δράκος). Η φράση περιέχεται στα τελευταία λόγια του Άγιου Κοσμά του Αιτωλού προς τους Τούρκους δημίους του.
Κύρια αποστολή των ανθρώπων της 383 ΜΕΕΑ και των αεροσκαφών τύπου CL-415, τα γνωστά μας «καναντέρ» είναι η αεροπυρόσβαση, μια ιδιαίτερα απαιτητική αποστολή, ωστόσο, όποτε χρειαστεί, αναλαμβάνουν και αποστολές έρευνας και διάσωσης. Όλοι λίγο πολύ έχουμε δει να πετά πάνω από το κεφάλι μας κάποιο «καναντέρ», αυτό το τόσο χαρακτηριστικό αεροσκάφος με τα κίτρινα και κόκκινα χρώματα. Η ιπτάμενη παρουσία του γεννά ανησυχία μα και ελπίδα. Ανησυχία γιατί οι πτήσεις τους συνδέονται με την εκδήλωση κάποιας πυρκαγιάς (εκτός κι αν πρόκειται για εκπαιδευτικές-δοκιμαστικές πτήσεις) και ελπίδα γιατί όλοι γνωρίζουμε πως η συμβολή τους στην κατάσβεση πυρκαγιών και στη διάσωση ζωών είναι καθοριστική.
Ως δημοσιογράφοι του ΑΠΕ-ΜΠΕ είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε τους ανθρώπους αυτούς στο χώρο τους, εν ώρα εκπαιδευτικών πτήσεων και να ζήσουμε μαζί τους την ένταση, την ομαδικότητα, τη σημασία του καλού συντονισμού και συγχρονισμού των ενεργειών και βεβαίως τη χαρά που γεννά η επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος…
Οικοδεσπότες και ξεναγοί μας στην επίσκεψη αυτή είναι ο ένατος κατά σειρά διοικητής της Μοίρας, Επισμηναγός (Ι) Νικόλαος Τζιούκαλιας, ο διοικητής της 113 Πτέρυγας Μάχης, Σμήναρχος (Ι) Αθανάσιος Σέξτος και ο Σμηναγός Ιπτάμενος (Ι) Αθανάσιος Μακαρώνης.
«Είναι η δουλειά μας, η καθημερινότητά μας, η αγάπη μας..»
Ναι, σήμερα τα καταφέραμε. Δεν έχει κληθεί η Μοίρα σε αποστολή κατάσβεσης, έχει γυρίσει και από το Ισραήλ… Όλα επιτέλους κούμπωσαν ώστε να πραγματοποιηθεί απρόσκοπτα η επίσκεψη και ξενάγησή μας στο χώρο της 383 ΜΕΕΑ. Είμαστε στην 113 Πτέρυγα Μάχης, στην Αεροπορική Βάση Μίκρας. Φυσάει ένας γλυκός νοτιάς την ώρα που περνάμε την πύλη. Το ρολόι δείχνει λίγο μετά τις 7μμ. Ο Θερμαϊκός έχει αρχίσει να χρυσίζει. Μας υποδέχεται ο διοικητής της 113 Πτέρυγας Μάχης, Σμήναρχος (Ι) Αθανάσιος Σέξτος. Στο βάθος διακρίνονται στη σειρά τρία αεροσκάφη CL-415, τα «καναντέρ». Στο κτίριο της 383 Μοίρας Ειδικών Επιχειρήσεων & Αεροπυρόσβεσης υπάρχει έντονη κινητικότητα. Οι ιπτάμενοι έχουν ντυθεί και είναι έτοιμοι για πτήσεις. Πόσο περήφανος νιώθεις όταν τους βλέπεις! Χαμογελαστοί οι νεαρότεροι, ήπια ήρεμοι οι λίγο πιο έμπειροι. Μας καλοδέχονται και δείχνουν χαρούμενοι που δύο από τα τρία CL-415 θα πετάξουν σήμερα. Ξεκινούν! Στο κατόπι τους κι εμείς για να γνωρίσουμε καλύτερα τους ίδιους και την αποστολή τους.
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπερηφανευόμαστε για αυτό που κάνουμε. Μπορεί να ακούγεται ίσως κλισέ, αλλά είναι η δουλειά μας, η καθημερινότητά μας, η αγάπη μας. Κοιτάμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε», μας λέει ο Σμηναγός Ιπτάμενος (Ι) Αθανάσιος Μακαρώνης, χειριστής στην 383 ΜΕΕΑ με καθήκοντα κυβερνήτη.
Ο χρόνος κυλά και θέλουμε να μάθουμε όσο γίνεται περισσότερα πράγματα. Πως διαχειρίζονται την εικόνα τη δύσκολη, αυτή που συναντούν από ψηλά; ρωτάμε. «Κασκαντέρ δεν είμαστε σίγουρα. Είμαστε επαγγελματίες, προετοιμασμένοι για όλα. Δυστυχώς η αποστολή έχει κάποιους κινδύνους που δεν μπορούμε να τους προβλέψουμε. Οι κυριότερες φάσεις είναι η υδροληψία και η ρίψη στις οποίες έχουμε χαμηλές ταχύτητες και το κλίμα είναι αρκετά δυναμικό. Ειδικά σε μια φωτιά, υπάρχει το μικροκλίμα. Μπορεί να έχει αντίθετους ανέμους, να δώσει περίεργες κλίσεις. Γι αυτό προσπαθούμε να είμαστε όσο πιο καλά προετοιμασμένοι γίνεται», περιγράφει με ψύχραιμο βλέμμα ο πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας. Αυτό δένει απόλυτα με την περιγραφή που μας έκανε λίγα λεπτά νωρίτερα ο διοικητής της Μοίρας, ο Επισμηναγός (Ι) Νικόλαος Τζιούκαλιας, δείχνοντάς μας την «κοιλιά» του «καναντέρ» και εξηγώντας μας πώς γίνεται η υδροληψία και πώς το CL-415 «ρουφάει» σε δευτερόλεπτα το νερό στα «σωθικά» του αλλά και ποια κύματα είναι επικίνδυνα.
Ζητάμε από τον διοικητή να μας περιγράψει μια τυπική – αν υπάρχει τέτοια – ημέρα του πληρώματος. «Για τον μέσο ιπτάμενο, η μέρα ξεκινάει γύρω στις 5 το πρωί. Έρχεται εδώ να επιθεωρήσει την κατάσταση του αεροσκάφους, να εκτελέσει την πρωινή ενημέρωση, ώστε, με το πρώτο φως της ημέρας να είναι έτοιμος για απογείωση μέσα σε 20 λεπτά. Αν τεθεί αίτημα, ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθεί από τη Χαλκιδική μέχρι τη Ρόδο και την Κρήτη. Μπορεί με κανονική λειτουργία να πετά επί 3,5 ώρες. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ιπτάμενος έρχεται εδώ με μια βαλίτσα στο χέρι αφού δεν ξέρει αν θα γυρίσει σπίτι του σήμερα, αύριο ή μεθαύριο…». Μετά από αυτή την ενημέρωση έγινε κατανοητό γιατί κάποιος μέσα στη μοίρα έδινε εντολή στους ιπτάμενους να ετοιμάσουν και τη βαλίτσα για το αεροσκάφος. «Μας έχει τύχει να πάμε σε μια περιοχή και να χρειαστεί να μείνουμε πολλές ημέρες βοηθώντας στην κατάσβεση πυρκαγιάς, ή να κάνουμε (και) συντήρηση αεροσκαφών, όπως έγινε σε μια αποστολή κατάσβεσης στο Ισραήλ», σημειώνει ο διοικητής.
Δεν χωρά συναίσθημα…
Υπάρχει χώρος για συναίσθημα όταν συμμετέχετε σε κάποια αποστολή, ρωτάμε τον Σμηναγό (Ι) κ. Μακαρώνη. «Δυστυχώς είναι πολύ λυπηρό, ειδικά όταν βλέπεις κάτω να υπάρχει κόσμος που κινδυνεύει και σπίτια να καίγονται… Εμείς όμως είμαστε επαγγελματίες. Αυτό που λέμε και συζητάμε μεταξύ μας είναι ότι εκείνη τη στιγμή πρέπει να είμαστε αυστηροί και ψύχραιμοι. Να μην υπάρχει συναίσθημα. Από τη στιγμή που πετάμε, κάνουμε αυστηρά τη δουλειά μας ώστε να είμαστε κι εμείς ασφαλείς αλλά και να βοηθήσουμε τον κόσμο αποτελεσματικά. Πρέπει να ξεκινήσουμε και να τελειώσουμε την αποστολή μας με ασφάλεια», μας λέει.
Τον ρωτάμε να μας πει τι θυμάται πιο έντονα από τα χρόνια του στο πιλοτήριο. «Στη Θάσο! Υπήρχαν κι άλλα αεροσκάφη, αρκετός καπνός, ένταση στον ασύρματο με πολλές φωνές. Οι φωνές των πυροσβεστών από κάτω έβγαζαν μεγάλο άγχος και αγωνία. Αυτό κράτησε αρκετές ημέρες. Τελικά τα καταφέραμε, σβήσαμε τη φωτιά. Όλα πήγαν καλά. Ωστόσο εκείνη η αποστολή θα μου μείνει αξέχαστη».
Νύχτωσε! Ένα από τα δύο «καναντέρ» που είχαν νωρίτερα απογειωθεί επιστρέφει. Οι κινητήρες του καλύπτουν κάθε ήχο, κάθε κουβέντα καθώς προσγειώνεται. Ο διοικητής κ.Τζιούκαλιας δηλώνει περήφανος που βρίσκεται στο τιμόνι αυτής της Μοίρας, «για τους ανθρώπους της, για το υψηλό επίπεδο κατάρτισης πιλότων και τεχνικών, για το νοιάξιμο του ενός προς τον άλλο, για το ότι όλοι εδώ είμαστε μια οικογένεια».
Σημαντικοί σταθμοί
Ολοκληρώνοντας το ρεπορτάζ επιχειρούμε ένα σύντομο ταξίδι πίσω στο χρόνο ώστε να γνωρίσουμε καλύτερα την 383 Μοίρα Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης και κάποιους από τους σημαντικούς σταθμούς που σημάδεψαν τα χρόνια της ύπαρξής της. Ξεναγός μας και σ΄ αυτό το ταξίδι στο χρόνο ο διοικητής της Μοίρας, ο Επισμηναγός (Ι) Νικόλαος Τζιούκαλιας. Όπως μας λέει, ο θεμέλιος λίθος για τη δημιουργία της Μοίρας μπήκε το 1999, με την παραλαβή του πρώτου στην Ελλάδα αεροσκάφους τύπου CL-415 και την ένταξή του στη δύναμη της 335 Μ.Τ.Μ. που εδρεύει στην Ελευσίνα. Ακολούθησε λίγα χρόνια αργότερα (το 2003) η δημιουργία της 383 Μ.Ε.Ε.Α. με έδρα αρχικά την Ελευσίνα και η μετεγκατάστασή της το 2006 στην Θεσσαλονίκη. Εντός ελληνικών συνόρων, σημαντικοί σταθμοί στη μέχρι τώρα δράση της Μοίρας αποτελούν σύμφωνα με τον διοικητή της τα έτη: 2007, 2012 και 2016 κατά τα οποία πραγματοποιήθηκαν μεγάλης κλίμακας επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης. Το 2007 τέτοιες επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης υλοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, το 2012 σε Άγιο Όρος, Χίο και Ρόδο και το 2016 σε Δερβενοχώρια, Μαρμαρά, Ρόδο και Θάσο.
Ιδιαίτερα σημαντική και πολυβραβευμένη είναι η παρουσία της 383 Μ.Ε.Ε.Α. και στο εξωτερικό και μάλιστα από τη χρονιά εκκίνησης, το 1999 που η χώρα παρέλαβε το πρώτο αεροσκάφος τύπου CL-415. Εκείνο το αεροσκάφος μετείχε στην κατάσβεση της πυρκαγιάς των διυλιστηρίων TURPAS στη Νικομήδεια της Τουρκίας.
Το έτος 2000 και το 2001 υπήρξε συμμετοχή σε επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης στην Κύπρο και το 2002 σε Κύπρο και Αλβανία. Το 2003 υπήρξε αντίστοιχη συμμετοχή με δύο αεροσκάφη σε επιχειρήσεις στη νότια Γαλλία και το 2004, πάλι με δύο αεροσκάφη, στην Πορτογαλία. Το 2006 στην Κύπρο, το 2007 σε Σκόπια και Αλβανία, το 2009 στην Αλβανία, το 2010 (μήνα Δεκέμβριο) στο Ισραήλ, το 2016 σε Κύπρο, Αλβανία και Ισραήλ, το 2017 στην Αλβανία και το 2019 (Μάιο και Ιούνιο) στο Ισραήλ.
Η πιο δύσκολη προσωπική στιγμή
Ζητάμε από τον διοικητή της Μοίρας να μας μιλήσει για την πιο δύσκολη στιγμή που βίωσε προσωπικά εκτελώντας το καθήκον του. Δίχως να το σκεφτεί λέει πως ήταν η συντριβή του «καναντέρ» στα Στύρα Ευβοίας, στις 23 Ιουλίου του 2007, που είχε ως αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο οι δύο χειριστές του: ο κυβερνήτης, σμηναγός Δημήτρης Στοϊλίδης, 34 ετών, πατέρας δύο παιδιών και ο συγκυβερνήτης υποσμηναγός Ιωάννης Χατζούδης, 27 ετών.
Επικρατεί μικρή παύση που προδίδει τη συναισθηματική φόρτιση του διοικητή… Η ψυχραιμία κυριαρχεί για να επισημάνει: «Αυτές ήταν οι πρώτες και οι μοναδικές για την 383 Μ.Ε.Ε.Α. απώλειες ανθρώπινης ζωής την ώρα του καθήκοντος. Είχαμε και άλλα τρία ατυχήματα (σε θαλάσσιο χώρο κατά τη διάρκεια της υδροληψίας) σε δύο από τα οποία χάσαμε τα αεροσκάφη αλλά ευτυχώς δεν θρηνήσαμε ανθρώπινες ζωές, ενώ στο τρίτο σώσαμε και το αεροσκάφος».
Εμείς να κλείσουμε με την ευχή: Για τους ανθρώπους και τα αεροσκάφη της 383Μ.Ε.Ε.Α. αυτές να είναι και οι τελευταίες απώλειες.
ΑΠΕ
