Εκδόθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το βιβλίο “Η αντίπερα όχθη”, αφιερωμένο στη μνήμη του Καθηγητή Γιώργου Χ. Χουρμουζιάδη, το οποίο είναι μια συλλογή μελετών από λαμπρούς επιστήμονες, σε θέματα προϊστορίας.
Διαβάστεε το βιβλίο: Χουρμουζιάδης – Τόμος
Από το κείμενο “Το Ταξίδι” του Κώστα Κωτσάκη:
…οι ανασκαφικές του δραστηριότητες, κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Πανεπιστήμιο, στο Δισπηλιό της Καστοριάς, στο οποίο αφιερώθηκε αδιάλειπτα τα τελευταία 20 χρόνια της ζωής του (Χουρμουζιάδης 1996; Χουρμουζιάδης 2002). Η σχέση κάθε ανασκαφέα με την ανασκαφή του είναι μια σχέση ψυχής εξαιρετικά βαθιά, ένα παράθυρο, μέσα από το οποίο ρίχνει μια ματιά στο παρελθόν, για να του θυμίζει ανακουφιστικά ότι η ζωή αφήνει πίσω της υλικά σημάδια και μια φευγαλέα αίσθηση αθανασίας ή έστω συνέχειας.
Πιστεύω ότι το Δισπηλιό ήταν η ανασκαφή που αγάπησε περισσότερο από κάθε άλλη, και στην οποία μπόρεσε να υλοποιήσει πολλά από όσα ονειρεύτηκε ή είδε στην επαφή του με αυτά τα υλικά σημάδια, που τόση σημασία είχαν για τη σκέψη του. Το Δισπηλιό τού ανταπέδωσε αυτή την αγάπη, προσφέροντας σημάδια του παρελθόντος –αρχαιολογικά ευρήματα- που χαρίζονται μόνο σε ελάχιστες, ευτυχείς περιπτώσεις. Ο ίδιος, μαζί με τους άξιους συνεργάτες του, ανταπέδωσε αυτή τη σπάνια εύνοια των θεών της αρχαιολογίας, με την αναπαράσταση του αρχαιολογικού χώρου, στην οποία υλοποίησε το όραμά του για τη συνολική απεικόνιση της υλικής διάστασης της νεολιθικής κοινωνίας· κατάφερε να μιλήσει με «Λόγια από χώμα», όπως λέει ο τίτλος ενός από τα βιβλία του (Χουρμουζιάδης 1999), και πηγαίνοντας ένα βήμα πέρα από τη μουσειακή έκθεση έκανε το Δισπηλιό της Καστοριάς γνωστό σε όλη την Ελλάδα και πέρα από αυτήν.
Στις σελίδες 107 έως 124 η μελέτη της Γεωργίας Στρατούλη για την Αυγή “‘Ετούτοι… του νερού’ και ‘εκείνοι… του βουνού’: η δυναμική τόπων και η διαπραγμάτευση κοινωνικών χώρων στη Νεολιθική της Καστοριάς
Περίληψη: Το ενδιαφέρον της παρούσας συμβολής εστιάζεται στην ανίχνευση στο αρχαιολογικό υλικό των τρόπων διαχείρισης και διαπραγμάτευσης του διακοινοτικού χώρου κατά τη Νεολιθική, από κοινότητες που αξιοποιούσαν διαφορετικά περιβάλλοντα οικιστικής και άλλης δραστηριότητας, με διαφοροποιημένες παραγωγικές δυνατότητες σε πεδία ζωτικής σημασίας για επιμέρους νοικοκυριά, αλλά και το κοινωνικό σύνολο, όπως η πρόσκτηση πρώτων υλών για την παραγωγή ζωτικής σημασίας εργαλείων για την υλοποίηση των αναγκαίων κατασκευών στον οικιστικό χώρο, ή για την επεξεργασία της τροφής και το μαγείρεμα.
Για την προώθηση της συζήτησης αξιοποιήθηκαν κυρίως ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των κυρίαρχων συνόλων λιθοτεχνίας από το νεολιθικό Δισπηλιό στις όχθες της λίμνης Ορεστίδος, συγκεκριμένα τα λίθινα εργαλεία σερπεντινίτη με κόψη, και τα τριβεία και οι τριπτήρες από τον σύγχρονο του Δισπηλιού και κατεξοχήν αγροτικό νεολιθικό οικισμό της Αυγής, σε λοφώδες ανάγλυφο με πλούσιο υπέδαφος σε αργιλικά ιζήματα στην ενδοχώρα της λίμνης.
Η σύντομη αυτή συζήτηση ανέδειξε ως κορυφαία στρατηγική πρακτική των νεολιθικών κοινοτήτων, που στόχευε στην ενίσχυση των στρατηγικών επιβίωσής τους, τη διάδραση και αλληλεπίδρασή τους μέσω της ενεργοποίησης διακοινοτικών δικτύων ανταλλαγών και επικοινωνίας.
