Εορτάσθηκε και εφέτος η ιερά μνήμη του Αγίου Νικολάου, Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του Θαυματουργού, στο ομώνυμο Ναό – Εξωκκλήσιο (δίπλα στο Σπήλαιο του Δράκου), με τον Μεγάλο Εσπερινό μετ΄ Αρτοκλασίας την παραμονή και την Θεία Λειτουργία την Παρασκευή 6η Δεκεμβρίου 2019, που ετέλεσε ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Σωτηρίου, εφημέριος Κοιμήσεως της Θεοτόκου Αποσκέπου, πλήθος ευσεβών Καστοριέων τίμησε με την παρουσία του τις λατρευτικές εκδηλώσεις, την επιμέλεια του Ναού και της πανηγύρεως έχει επί σειρά ετών η κ. Θεοδότα Φωτιάδου.
Η θέση του Ναού επάνω στον βράχο με την πανοραμική θέα προς την λίμνη και τα απέναντι παραλίμνια χωριά, αποτελεί φάρο τηλαυγή της παρουσίας του παππού, του Άη Νικόλα, ο οποίος προστατεύει με την χάρη Του τους ψαράδες και τους διαπλέοντες την Ορεστιάδα λίμνη της Καστοριάς με τα περίφημα παραδοσιακά καράβια.
Ο Ναός του Πάτρωνος Αγίου υπήρξε η ασκητική Παλαίστρα του Μοναχού Αντωνίου, ο οποίος έζησε και αγωνίσθηκε μιμούμενος τον επώνυμο του Άγιο Αντώνιο, τον Καθηγητή της Ερήμου, σύμφωνα με τις επιταγές του μοναχικού βίου και του οποίου ο χώρος της εγκαταβιώσεως αποτέλεσε και τον χώρο της ταφής του σκηνώματός του, όπου βρισκόταν ένας κέραμος χαραγμένος με το όνομα Αντώνιος.
Ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου Φιλάρετος (από Καστορίας 1889-1899) γράφει το 1900 στο επίσημο δελτίο του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Εκκλησιαστική Αλήθεια»: «Παραπλεύρως του μονυδρίου της Μαυριωτίσσης περί τα 200 βήματα δυτικώς επί της αυτής παραλιμνίου παραλίας κείται έτερον σμικρότατον μονύδριον του εν αγίοις πατρός Νικολάου όπερ καθά εξωτερικώς δείκνυται, του παρόντος αιώνος υπάρχει κτίσμα, μηδεμιάς ετέρας υπαρχούσης πληροφορίας». Το σήμερα ευρισκόμενο οίκημα στο παρακείμενο Εξωκκλήσιο, ανακαινίσθηκε από ψαράδες, οι οποίοι εύρισκαν καταφύγιο σε αυτό, όταν ο καιρός δεν επέτρεπε να αγκυροβολήσουν στην βόρειο παραλία της πόλεως Καστοριάς.
Επίσης στον οικιστικό ιστό της πόλεως Καστοριάς υπάρχουν διάσπαρτοι δεκατέσσερεις Βυζαντινοί και Μεταβυζαντινοί Ναοί αφιερωμένοι στον Άγιο Νικόλαο, ως Παρεκκλήσια των Ενοριών Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Μητροπόλεως) και Αγίου Γεωργίου πόλεως Καστοριάς.
Σε καιρούς που δεν υπήρχε ο σημερινός παραλίμνιος δρόμος που διατρέχει όλη την χερσόνησο της Ορεστιάδος λίμνης της Καστοριάς τα περίφημα παραδοσιακά καράβια της ήταν το μεταφορικό μέσο των κατοίκων της στον καθημερινό βίο, με αυτά έφταναν έως τον Άγιο Νικόλαο και την παλαίφατο Ιερά Μονή Παναγίας της Μαυριωτίσσης (1082) για να προσκυνήσουν και να ανάψουν το κερί και τα κανδήλια εμπρός των ιερών εικόνων του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας Μητρός του Κυρίου μας.
Βασίλειος Στυλιάδης, θεολόγος
Πηγές – Βιβλιογραφία:
1. Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας, Βυζαντινή Ιερά Μονή Παναγίας Μαυριώτισσας Καστοριάς, Καστοριά 2004 (Επιμέλεια Π. Σχοινά – Ι. Θανασού), σ. 10. 2. -, Ημερολόγιον – Αγιολόγιον 2012, σ. 6. 3. Φιλαρέτου Μητροπολίτου Διδυμοτείχου, Περί των εν τη Επαρχία Καστορίας Ιερών Μονών, Εκκλησιαστική Αλήθεια, εβδομαδιαίον δελτίον εκδιδόμενον κατά Παρασκευήν, έτος Κ΄, εν Κωνσταντινουπόλει, 14 Ιουλίου 1900, αρ. 28, σ. 320. 4. Φωτογραφίες: Φωτογραφικό Αρχείο Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας, Α. Κεφαλάς.
