Ιδρύθηκε το 1926!
Είναι η πρώτη φορά που η «Συναγωγή των Καστοριανών Εβραίων» της Νέας Υόρκης άνοιξε για συντοπίτη μας μη Εβραίο, τονΑντώνη Παπαδαμιανό, πρόεδρο του Κέντρου Σπουδών Εβραϊκής Κληρονομιάς Καστοριάς.
Η Συναγωγή ιδρύθηκε το 1926 και συνέβαλε τα μέγιστα στο καλωσόρισμα και την αποκατάσταση των Καστοριανών Εβραίων που μετανάστευαν στην Αμερική και ιδιαίτερα στη Νέα Υόρκη.
Συντελεστής της μεγάλης δραστηριότητάς της ήταν πάντα η μεγάλη βοήθεια και συμπαράσταση από τον Bocko Mayio, πλούσιο γαμπρό της Καστοριάς, ο οποίος είχε στη δούλεψή του πάνω από 700-750 άτομα, την εποχή εκείνη, δηλαδή τη δεκαετία του 1920.
Του Bocko Mayio ήταν και το μοναδικό ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ-ντοκουμέντο που σώζεται, και το γύρισε κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Καστοριά το 1936.
Στη «Συναγωγή των Καστοριανών Εβραίων» στη Νέα Υόρκη υπάρχουν πάρα πολλές αφιερώσεις γι’ αυτόν και την οικογένειά του, όπως και μια υδατογραφία του Senior Sacco, ο οποίος ήταν από τους μεγαλύτερους δωρητές στην Καστοριά τον 19ο αιώνα.
Τα θρησκευτικά αντικείμενα της Συναγωγής είναι αμύθητου αξίας και σεβασμού.
Ο πρόεδρος της Συναγωγής Dr. J. S. Kohen (Koen) τιμώντας ιδιαίτερα την πατρίδα των γονιών του επέτρεψε, για πρώτη φορά, να φωτογραφηθούν από τον κ. Παπαδαμιανό πολύτιμα ιερά αντικείμενα και σκεύη. Δέχθηκε επίσης για πρώτη φορά να μιλήσει για όσα του ιστορούσαν οι γονείς του και οι παππούδες του για την προπολεμική Καστοριά.
Μάλιστα σκέφτεται ο ίδιος να έρθει να προσκυνήσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, συνοδευόμενος από την κόρη του, καθώς θέλει να της δείξει, όπως είπε, σε τι ευλογημένο και όμορφο τόπο γεννήθηκαν οι γονείς του. Πολύ συγκινημένος, εμπιστεύθηκε στον Αντώνη Παπαδαμιανό πολλές ιστορίες που μας είναι παντελώς άγνωστες στην Καστοριά.
Η Συναγωγή ίσως του χρόνου πουληθεί και κλείσει για πάντα.
