Την αφορμή για το άρθρο και τον τίτλο αυτού, μου την έδωσε ένας συνονόματος συμμαθητής μου, κάτοικος Γερμανίας, με αιρετικές αλλά πολύ ‘’προφητικές’’ απόψεις σε πολλά θέματα και με μια φιλοσοφημένη στάση απέναντι στην επιδημία. Έτσι λοιπόν φιλοσοφώντας κι’ εγώ με την σειρά μου κατέγραψα τις απόψεις μου, για να τις μοιρασθώ, αφενός με αυτούς που θα διαβάσουν το άρθρο, κάνοντάς τους παρέα τις δύσκολές αλλά γεμάτες εμπειρία ώρες που περνάμε, αφετέρου με τον ιστορικό του μέλλοντος που θα θελήσει να αντλήσει πληροφορίες και σε πηγές και απόψεις μη ειδικών στα υγειονομικά θέματα.
Το να εκφράσει ή να διατυπώσει κανείς την γνώμη για την ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ (The day after) είναι παρακινδυνευμένο, αφού οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και απρόβλεπτες. Αυτό όμως που μπορεί να κάνει κανείς είναι να διατυπώσει γενικεύσεις, αοριστίες ή να θέσει ερωτήματα, έτσι ώστε να είναι σε όλα μέσα. Το WORDING στα αγγλικά, που είναι στην Ευρώπη τον τελευταίο καιρό λίγο της μόδας, είναι μια πολύ καλή έκφραση που αποδίδει και αποτυπώνει την πραγματικότητα. Τώρα που μας βρήκε αυτό το πρόβλημα-πλήγμα, ως δια μαγείας τα άλλα προβλήματα λες και δεν υπάρχουν ή λύθηκαν. Δεν υπάρχει πλέον οικονομική κρίση, δεν υπάρχει το μεταναστευτικό, δεν μας απειλεί ο Ερντογάν και γενικά τα σημαντικά προβλήματα έγιναν ασήμαντα. Εμείς ως χώρα, τώρα που γράφονται αυτές οι σκέψεις, λέγεται ότι είμαστε σε μια φάση αρχική και ζούμε με την ελπίδα ότι θα συμβεί κάτι σαν ΘΑΥΜΑ και η εξέλιξη του ιού δεν θα είναι απότομη, εκθετική ή γεωμετρική, αλλά ομαλότερη, έτσι ώστε να μπορέσει να αντέξει το υγειονομικό μας σύστημα.
Η επόμενη μέρα θα είναι δύσκολη και πρωτόγνωρη όσο αφορά την οικονομία την πολιτική και όχι μόνο. Θα υπάρξουν πολιτικές και θεσμικές ανακατατάξεις ανάλογα με το πόσο γρήγορα θα αντιμετωπισθεί η πανδημία. (Ήδη η κυβέρνηση του Κοσσόβου έπεσε, και το Βιετνάμ απαγόρευσε την εξαγωγή σιτηρών κ.λπ). Εάν βρεθεί το εμβόλιο γρήγορα, οι συνέπειες θα είναι μικρότερες αν και σημαντικές ίσως και συγκλονιστικές. Τότε φυσικά θα ξεκινήσει μια άλλη συζήτηση από τους αντιπολιτευόμενους, αντιφρονούντες ή αντιρρησίες, από τους οποίους θα ακούσουμε απίστευτα πράγματα και όμως αληθινά. Φαντάζομαι το πρώτο που θα κάνουν είναι να υπολογίσουν ή να συγκρίνουν το οικονομικό ή ανθρώπινο κόστος, εάν ακολουθούσε η κυβέρνηση άλλη στρατηγική ή πολιτική, απέναντι σε έναν ΟΧΙ και τόσο φονικό ιό, όσο άλλοι ιοί, που μας ήταν ποιο οικείοι και γνώριμοι. Καθότι οι άλλες γνωστές κορωνο-ιώσεις, για τις οποίες υπάρχουν εμβόλια, προκάλεσαν πολύ περισσότερους θανάτους απ’ ότι προκάλεσε μέχρι σήμερα ο COVID – 19 ή Sars-CoV-2. Αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι μόνο η Γερμανία πριν δύο χρόνια είχε 25.000 νεκρούς από τις άλλες γνωστές ιώσεις (γρίπες). (Τώρα που γράφεται αυτό το άρθρο παγκοσμίως έχουμε περίπου 20.000 θανάτους από τον COVID – 19).
Όσο για τις οικονομικές θεωρίες, εάν δεν τιναχθούν οι περισσότερες στο αέρα, σίγουρα θα δεχθούν αμφισβητήσεις αναθεωρήσεις και δύσκολα θα υπάρξει τουλάχιστον αυτή την στιγμή ειδικός επιστήμονας που θα ρίσκαρε να κάνει ασφαλείς προβλέψεις. Φυσικά ο αντικειμενικός απολογισμός θα αργήσει πολύ να γίνει, διότι η συνέπειες θα είναι μακροχρόνιες και δύσκολα υπολογίσιμες. Αυτό όμως δεν θα εμποδίσει τον κάθε πολιτικό να οχυρωθεί πίσω από τις ιδεοληψίες του και να προσπαθήσει υποκειμενικά, ίσως χωρίς ίχνος αντικειμενικότητας, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, ανάλογα με τα συμφέροντά του και τις πολιτικές επιδιώξεις του. Ο κόσμος φυσικά θα ακολουθήσει το WORDING των ΜΜΕ και ίσως αντιδράσει όπως έκαναν και στο παρελθόν άλλες κοινωνίες, καθότι όπως είπε ο Θουκυδίδης: Είναι στη βαθύτερη φύση των ανθρώπινων όντων να δρουν στο μέλλον όπως έδρασαν και στο παρελθόν. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει ο κίνδυνος να έχουμε πολιτικούς ανίκανους ή επικίνδυνους, όπως επεσήμανε ο Μεγάλος μας Ιστορικός, μετά τον αττικό λοιμό κατά την διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου.
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ θα είναι σίγουρα διαφορετική. Επιχειρήσεις θα χρεοκοπήσουν, η ανεργία θα αυξηθεί, οι μεγαλουπόλεις θα δεχθούν τα μεγαλύτερα πλήγματα, ο παραγωγικός ιστός, οι παραγωγικοί κλάδοι, οι παραγωγικές αλυσίδες, η αλυσίδα τροφοδοσίας κ.λπ. θα δεχθούν μεγάλα και πρωτόγνωρα πλήγματα. Δεν θα έρθει όμως η συντέλεια του κόσμου. Η ζωή θα συνεχιστεί όπως γίνεται χιλιάδες χρόνια τώρα, απλώς ελπίζουμε ότι ο άνθρωπος θα συνετιστεί και θα σέβεται περισσότερο την φύση, το περιβάλλον, τους συνανθρώπους του και δεν θα είναι τόσο άπληστος και αλλάζων. Ας ελπίσουμε ότι και οι ηγέτες που θα προκύψουν από την ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ, θα είναι ενάρετοι περισσότερο σεμνοί κα ταπεινοί, λιγότερο αλαζόνες, προβάλλοντας ΟΧΙ το ΕΓΩ αλλά το ΕΜΕΙΣ. Ίσως αυτά να ακούγονται λίγο εξωπραγματικά και ονειροπόλα αλλά η ιστορία μας έχει διδάξει ότι τέτοιο είδους ‘’ Θεομηνίες ’’, συνετίζουν τον ΙΟ- ΑΝΘΡΩΠΟ που μολύνει τον πλανήτη, προκειμένου να βαδίσει τον δρόμο της Αρετής κατά τον Ηράκλειο μύθο.
Συνεχίζοντας τις σκέψεις μου επιτρέψτε μου να κάνω μια υπόθεση εργασίας. Έστω ότι μετά την κρίση δούμε ότι οι ΗΠΑ σαν οικονομία επομένως και σαν κράτος και υπερδύναμη να συρρικνώνετε ενώ η Κίνα αντιθέτως όχι μόνο να βγαίνει αλώβητη αλλά να αναπτύσσεται και να γίνεται πρώτη οικονομική και στρατιωτική δύναμη. Τότε αμέσως θα δημιουργηθεί μια αντίληψη και ιδεολογία ότι ο αμερικανικός καπιταλισμός και δημοκρατία χρεοκόπησε και χρειαζόμαστε ένα άλλο μοντέλο διακυβέρνησης τύπου Κίνας. Αυτό είναι ένα υποθετικό παράδειγμα από τα δεκάδες ή εκατοντάδες που θα μπορούσε να αναφέρει κανείς για την ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ. Τέτοιες υποθέσεις εργασίας θα μπορούσαν να διατυπωθούν και θα διατυπωθούν σίγουρα από πολλούς ανθρώπους, όπως π.χ. ότι: Να σταματήσουν οι έρευνες για υδρογονάνθρακες καθότι προς το παρών θα είναι ασύμφορες λόγω της κατρακύλας των τιμών και πολλές άλλες τέτοιες υποθέσεις, ων ουκ έστιν αριθμός.
Δηλαδή αυτό που δεν μπόρεσε ο ‘’ανθρώπινος ΙΟΣ’’ με τις διάφορες αλλαγές, διεκδικήσεις, κινήματα, επαναστάσεις κ.λπ. να πετύχει, μπορεί να επιτευχθεί (βάσει της υπόθεσης εργασίας) από την ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ του Σύμπαντος, το αόρατο χέρι, την Θεά Τύχη ή την ‘’Θεομηνία’’, μέσω μιας πανδημίας, δηλαδή ενός άλλου ΙΟΥ. Επάνω σ’ αυτό φυσικά θα μπορούσαν να διατυπωθούν δεκάδες άλλες διαφορετικές απόψεις, αλλά σε ένα τόσο σύντομο άρθρο εμείς δεν μπορούμε ν’ αναφερθούμε εκτενέστερα.
Ας αναλογισθούμε πόσα χρόνια ή αιώνες πολεμούσαν οι ευρωπαϊκοί λαοί μεταξύ τους και χρειάσθηκε να γίνει ένα καταστροφικότατος και γενοκτόνος 2ος Π. Πόλεμος έτσι ώστε να συμφιλιωθούν οι λαοί της Ευρώπης. Και τώρα έρχεται ένας άλλος πόλεμος με αόρατο εχθρό, να πλήξει ένα σύστημα, το οποίο έφερε ευημερία δημοκρατία, πλούτο κ.λπ., αγαθά, τα οποία όμως δεν θεωρούνται για την συμπαντική λογική και τον συμπαντικό νου ως αμόλυντα, άφθορα, άχραντα από την εξελεγκτική διαδικασία η τον λεγόμενο ‘’κύκλο ζωής προϊόντος’’. Επομένως εάν θεωρήσουμε ότι και τα κοινωνικο-οικονομικά συστήματα συμπεριφέρονται ως προϊόντα, τότε και αυτά υπόκεινται στην φθορά και στον κύκλο ζωής, όπως όλα τα πράγματα στη φύση, ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑΚΑ.
Από την άλλη μεριά του Ατλαντικού βλέπουμε την Ενωμένη Ευρώπη να κλονίζεται. Το πρώτο ρήγμα ήρθε με το μεταναστευτικό, όταν η Ελλάδα αφέθηκε μόνη της να φυλάξει ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ, μετά ήρθε το Brexit και πρόσφατα η ανάρτηση της κινέζικης σημαίας σε επαρχία της Ιταλίας, που θεώρησε ότι αφέθηκε χωρίς βοήθεια στην τύχη της με το χτύπημα το Κορωνοϊού. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι θα μείνουμε ως Ευρώπη αρραγείς και μετά την ΚΟΡΟ-ΚΡΙΣΗ, διότι διαφορετικά θα γίνουμε εύκολη λεία των άλλων υπερδυνάμεων ακόμη και μικρότερων περιφερειακών που ακόμη και σήμερα που πολεμάμε το κοινό αόρατο εχθρό αυτοί τον ΧΑΒΑ τους.
Συμπέρασμα: Ένα ερώτημα που σύντομα θα μας απασχολήσει είναι αυτό που διατυπώνεται ήδη από κάποιους αρθρογράφους στο εξωτερικό, δηλαδή εάν το πυροσβεστικό έργο είναι καταστροφικότερο από την φωτιά. Η πανδημία, μετά που θα περάσει, θα μας κάνει να αναθεωρήσουμε, απόψεις, αντιλήψεις, ιδεολογίες, συστήματα διακυβέρνησης, θεσμούς και ένα σωρό απρόβλεπτα πράγματα, τα οποία ελπίζουμε να είναι για το καλό των πολλών και όχι των ολίγων. Και επειδή όπως φαίνετε τέτοιες πανδημίες θα προσβάλουν κυρίως πυκνοκατοικημένες περιοχές (πόλεις τέρατα), καιρός είναι να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της πατρίδας μας και να ξαναγυρίσουμε στη φύση και στα εγκαταλειμμένα χωριά της υπαίθρου, προκειμένου να μην πεινάσουμε. Διότι οι μνήμες της πείνας κατά την γερμανική κατοχή που χτύπησε κυρίως τα αστικά κέντρα δεν είναι καθόλου απίθανο να μην επαναληφθούν.
ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΠΙΣΤΗ.
- Η Κορώνα είναι χωριό του Δήμου Παιονίας της περιφερειακής ενότητας Κιλκίς.
- Κορώνα < μεσαιωνική ελληνική κορόνα < ιταλική corona < λατινική corona < αρχαία ελληνική κορώνη (αντιδάνειο), με ωμέγα όπως στα αρχαία ελληνικά.
- Τα λεξιλόγιο που χρησιμοποιούμαι για να δώσουμε έμφαση σε κάτι, να κάνουμε προπαγάνδα, να επηρεάσουμε, να χειραγωγήσουμε και γενικά να γίνουμε προκλητικοί για τις δικές μας σκοπιμότητες κ.λπ. (π.χ. Αντί να πεις κάποιον ότι αυτά που λέει είναι η μισή αλήθεια τον αποκαλείς ψεύτη).
Λεωνίδας θ. Πουλιόπουλος: Οικονομολόγος, Δρ. του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Τέως Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας και νυν Πανεπιστημίου, με συγγραφικό έργο και αρθρογραφία σχετικά με τον κλάδο της γούνας, την τοπική ιστορία, ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά, κ.λπ.
