Θα θυμάμαι πάντα την Άνοιξη του 2008. Είχα επισκεφθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο όπου ο Παναγιότατος μού επεφύλαξε τιμή που οι συμπατριώτες γνωρίζετε. Το απόγευμα, μετά την τελετή, επισκεφθήκαμε την Χάλκη , όπου επρόκειτο να δειπνήσουμε στην Τράπεζα τής Μονής τής Αγίας Τριάδος
(9ου αι.), στον περίβολο της οποίας δεσπόζει και η περίφημη Θεολογική Σχολή τής Χάλκης.
Χοροστατούντος τού Οικουμενικού Πατριάρχου, κατά την Εκτενή («έτι δεόμεθα υπέρ κλπ») ακούω τον Διάκονο να λέει «Και υπέρ της ευλογημένης συντεχνίας των γουναράδων». Ανατρίχιασα!!! Λέω μέσα μου (ο αφελής) ίσως το κάνουν για να τιμήσουν την καταγωγή μου.
Κατά την έξοδο, πληροφορήθηκα, από τα πλέον αρμόδια χείλη, ότι όποτε παρίσταται Πατριάρχης σε Εσπερινό, ο Διάκονος επαναλαμβάνει την υπέρ των γουναράδων ευχή. Στην ερώτηση μου «γιατί;» εισέπραξα την αποστομωτική απάντηση «διότι αν δεν υπήρχε το Εσνάφιον των Γουναραίων στην Πόλη δεν θα υπήρχε Πατριαρχείο».
Έμεινα άφωνος. Απλώς υποσχέθηκα στον εαυτό μου επιστρέφοντας να μελετήσω όλες τις διαθέσιμες πηγές για να ξεστραβωθώ. Το έκανα. Και τώρα ξέρω πως όντως έτσι είναι !!!
Κατ’ αρχήν, από πού αρύουν την μεγάλη οικονομική και πολιτική ισχύ τους οι Καστοριανοί γουναράδες τής Πόλης ;
Δανείζομαι περιγραφές περιηγητών, από την εξαιρετική μονογραφία τού Αρχιμανδρίτη Δωσιθέου «Η εν Κωνσταντινουπόλει συντεχνία των Γουναράδων»:
γράφει ο Guillaume Antoine Olivier μέλος της Γαλλικής εμπορικής αποστολής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, το 1793 «….οι περισσότερες γυναίκες έχουν στις ντουλάπες τους δέκα και δώδεκα φουστάνια με γουναρικά. Μερικά από αυτά αξίζουν 15-20 χιλιάδες φράγκα». (Κυριάκου Σιμοπούλου, Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, τόμος Β,΄ 1995, σελ.568-569).
Συμπληρώνει ο Άγγλος χειρουργός William Wittman to 1798 «….Όλες οι γυναίκες (της Πόλης σ.σ.) ιδίως οι Ελληνίδες είναι πλούσια ντυμένες, ακόμα και οι γυναίκες των ψαράδων. Φορούν κομψά φουστάνια , μεταξωτά ή βελουδένια και γούνες πανάκριβες γαρνιρισμένες με ερμίνα» (αυτόθι σελ. 788).
Πολύ απλά, η κυρίαρχη μόδα, στις Οθωμανοκρατούμενες κοινωνίες, στην Πόλη και στην απέραντη επικράτεια της, ευνοούσε τα προϊόντα γούνας, τα οποία διακινούσαν, από Αρμενία έως Αυστρία, οι Καστοριανοί γουναράδες με τους συνεταίρους τής Πόλης. Με σκληρή δουλειά, αποκτούσαν αμύθητες περιουσίες.
Έτσι είχαν τη δυνατότητα να τροφοδοτούν την Υψηλή Πύλη με πανάκριβα γουναρικά, ακόμα και να δανείζουν ή να περισώζουν από χρεοκοπίες αξιωματούχους της Πύλης (πλείστα στοιχεία) γεγονός που τροφοδοτούσε την πολιτική ισχύ τής συντεχνίας, την οποία οι Οθωμανοί αποκαλούσαν «Μέγα Εσνάφιον των Γουναραίων».
Είναι λεπτομερώς καταγεγραμμένο, επίσης, ότι το Πατριαρχείο όφειλε στον Μανωλάκη Καστοριανό τεράστια ποσά, τόσο για πεσκέσια στους κρατούντες , όσο και για την εξόφληση δανείων από τους γνωστούς τοκογλύφους της εποχής, με τα εξουθενωτικά επιτόκια, πραγματική θηλιά στο λαιμό τού κάθε Πατριάρχη. Η γενναιοδωρία τού Μανωλάκη και άλλων, σε άλλες εποχές, Αρχιγουναραίων συνέβαλε στην απόσβεση δυσβάστακτων χρεών.
Υποθέτω πως δεν γνωρίζετε ότι τα Άγια Προσκυνήματα, κυρίως τού Παναγίου Τάφου, παρέμειναν στην κυριότητα τών Ορθοδόξων, χάρη στην πολιτική και οικονομική δύναμη του κυρ Μανωλάκη τού Καστοριανού ( υπήρξε εξόχως υψηλό το χρηματικό τίμημα), παρά την με καταχθόνια μέσα προσπάθεια των Λατίνων, υπό την προστασία τού Λουδοβίκου ΙΔ’ της Γαλλίας, να προσεταιριστούν τα προσκυνήματα.
Όντως πολλά λοιπόν οφείλει το Γένος και το Πατριαρχείο στο «Εσνάφιον των Γουναραίων», οι περισσότεροι των οποίων ήσαν Καστοριανής καταγωγής.
Εκτός όσων ανάφερα στην πρώτη ανάρτηση για τη προσφορά τους, σημειώνω εδώ :
1. ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
2. ΤΗΝ ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ
3. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ
4. ΣΧΟΛΕΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ
5. ΚΟΙΝΩΦΕΛΗ ΙΔΡΥΜΑΤΑ
6. ΤΗΝ ΕΝ ΠΑΤΜΩ ΜΕΓΑΛΗ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΣΧΟΛΗ
(μου την θύμισε ο φίλος μου Γιώργος Παράσχος).
7. ΝΑΟΥΣ, ΜΕΤΟΧΙΑ, ΜΟΝΕΣ
8. ΠΑΝΤΟΕΙΔΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΙΕΡΩΝ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑΤΩΝ
9. ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΩΝ, ΟΙΚΩΝ ΕΥΓΗΡΙΑΣ ΚΛΠ
10. ΓΕΝΝΑΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΟΤΑΝ ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ.
Οι Καστοριανοί γουναράδες, είτε της Πόλης είτε της Καστοριάς, μαζί με την Ελληνική Ναυτιλία , συνέβαλαν τα μέγιστα στην αναγέννηση της Ρωμιοσύνης.
Στα δικά μας χρόνια, το εισρέον στον κρατικό κορβανά συνάλλαγμα από το κλάδο τής Καστοριανής Γουνοποιϊας ήταν το υψηλότερο αμέσως μετά το Ναυτιλιακό. Και έως πρόσφατα (προ κρίσης) τρίτο μετά το Τουριστικό που εν τω μεταξύ αναπτύχθηκε ταχύτατα. Ο κλάδος αριθμούσε 4500 (χιλιάδες) βιοτεχνίες και οικοτεχνίες όπου απασχολούνταν 16000 (χιλιάδες) εργατοτεχνίτες. Κοντολογίς ο μεγαλύτερος βιομηχανικός κολοσσός της χώρας.
Μήπως είναι καιρός και το έρμο το Γένος να ρίξει καμιά ματιά κατά δω ;;;
10/4/2020 , Ν.Β.Δόικος
