Τα κάτω άκρα είναι ένα ζωτικής σημασίας βιομηχανικό στοιχείο του ανθρώπινου σώματος κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων και των μετακινήσεων του, και κυρίως αυτών που απαιτούν δύναμη και αντοχή.
Το σύμπλεγμα των μυών του γαστροκνημίου είναι μία ομάδα μυών η οποία αποτελείται από τον γαστροκνήμιο, τον πελματιαίο και τον πελματικό μυ, οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο μυϊκό κομμάτι στο πίσω μέρος του ποδιού και το οποίο αναφέρεται ως calf muscle. Αυτοί η ομάδα μυών φτάνει μέχρι τον αστράγαλο, εισέρχεται στο οστό της φτέρνας και είναι υπεύθυνη πρωτίστως για την πελματιαία κάμψη της άρθρωσης του αστραγάλου και για την κάμψη στην άρθρωση του γόνατος. Επίσης αυτή η ομάδα μυών παρέχει την δύναμη προώθησης για τη μετακίνηση του ανθρώπινου σώματος και παρόλο που εκτείνεται σε δύο αρθρώσεις (γόνατο & αστράγαλο) δεν μπορεί να ασκήσει μέγιστη ισχύ και στις δύο αυτές αρθρώσεις ταυτόχρονα. Δηλαδή όταν το γόνατο κάμπτεται, ο γαστροκνήμιος δεν μπορεί να παράγει μέγιστη ισχύ στην άρθρωση του αστραγάλου και αντίστροφα.
Ένας μικρός μυς ο οποίος βρίσκεται σε παρόμοια θέση με το σύμπλεγμα των μυών του γαστροκνημίου (calf muscle) και του αχίλλειου τένοντα, είναι ο πελματιαίος μυς (plantaris muscle). Ο συγκεκριμένος μυς βρίσκεται στο επιμέρους τμήμα του calf muscle και η κύρια λειτουργία του είναι η κάμψη του γονάτου σε συνδυασμό με το γαστροκνήμιο μυ, και η πελματιαία κάμψη του αστραγάλου. Είναι ενδιαφέρον ότι περίπου το 10% έως 20% του πληθυσμού γεννιέται χωρίς τον plantaris Muscle, ενώ η μη ύπαρξη του δεν επηρεάζει την κινητικότητα των κάτω άκρων ούτε μακροπρόθεσμα ούτε βραχυπρόθεσμα.
Παρόλο όμως που ο plantaris muscle δεν επηρεάζει τη λειτουργικότητα των κάτω άκρων, οι τραυματισμοί του που ονομάζονται “tennis leg”, καθώς πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από αυτόν τον τραυματισμό εκτελούν δραστηριότητες που περιέχουν πίεση των ποδιών προς τα εμπρός όπως συμβαίνει με τους αθλητές του τένις, ταλαιπωρούν πολλούς ασκούμενους χωρίς να μπορούν αυτοί να βρουν την αιτία προέλευσης τους.
Τα συμπτώματα που προκαλούνται από έναν τραυματισμό στον plantari muscle, περιλαμβάνουν:
- Ξαφνικό πόνο στο πίσω μέρος του γαστροκνημίου
- Πόνο στο πίσω μέρος του γονάτου
- Πόνο και αδυναμία όταν προσπαθούμε να σταθούμε στις μύτες των ποδιών
- Πρήξιμο το οποίο δεν είναι εμφανές στο πίσω μέρος του γαστροκνημίου
- Οίδημα και μώλωπες στο πίσω μέρος του ποδιού
- Κράμπες και μυϊκούς σπασμούς στους οπίσθιους μυς του ποδιού
- Αίσθηση σφιξίματος στο οπίσθιο μέρος του ποδιού
Το “Tennis leg” είναι ένας όρος ο οποίος προσδιορίζει το συγκεκριμένο τραυματισμό, λόγω της επικράτησής του στο συγκεκριμένο άθλημα. Παρόλα αυτά είναι ένας τραυματισμός που μπορεί να συμβεί σε μια ποικιλία αθλημάτων ή άλλων δραστηριοτήτων. Το ” Tennis leg ” είναι ένας συνηθισμένος τραυματισμός, ο οποίος συνήθως εμφανίζεται σε μεσήλικα άτομα, και προκαλείται κατά την έκταση του γόνατος με την αναγκαστική ραχιαία κάμψη του αστραγάλου, αλλά είναι δύσκολο να διαγνωσθεί διότι η κλινική εικόνα κλινικής του συγκεκριμένου τραυματισμού μοιάζει με πολλές άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Οι σφιχτοί μύες, η μυϊκή ανισορροπία και η μυϊκή αστάθεια, η κακή φυσική κατάσταση και παλαιότεροι τραυματισμοί είναι μερικές από τις αιτίες οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν το “Tennis leg”.
Θεραπευτική άσκηση & αντιμετώπιση
Η θεραπεία του συγκεκριμένου τραυματισμού είναι σχεδόν πάντα μη χειρουργική, και μέσω της θεραπευτικής άσκησης και ανάλογα με τη σοβαρότητα της βλάβης, η αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει μεταξύ λίγων ημερών και έξι εβδομάδων.
Μόλις ο οξύς πόνος και το οίδημα υποχωρήσει (μετά από 1 έως 2 ημέρες), τότε μπορούμε να ξεκινήσουμε τη διαδικασία αποκατάστασης η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει 3 φάσεις:
Στη 1η φάση (εβδομάδα 1-2), ο ασκούμενος θα πρέπει να εκτελεί ασκήσεις βελτίωσης της κινητικότητας της άρθρωσης του γονάτου και της ποδοκνημικής και σε εμβέλεια κίνησης που δεν προκαλείται πόνος. Επίσης σε αυτή τη φάση θα πρέπει να δοθεί έμφαση και στη σταθερότητα της λεκάνης, κάτι το οποίο βοηθάει στη σωστή εμβιομηχανική των κάτω άκρων και στη μείωση των φορτίων επιβαρύνσεις.
Στη 2η φάση της θεραπείας (εβδομάδα 3-4) συνίσταται η κατάλληλη μυϊκή ενδυνάμωση με μία σειρά ισομετρικών ασκήσεων και στη συνέχεια στην ενίσχυσης της πελματιαίας κάμψης, σε συνδυασμό με γενικές ασκήσεις ενδυνάμωσης των τετρακέφαλων, των δικεφάλων και των μυών της πλευρικής και πρόσθιας κινητικής αλυσίδας. Σε αυτή τη φάση είναι σημαντικό επίσης, να εισάγουμε στο πρόγραμμα αποθεραπειάς ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας όπως ισορροπία στο ένα πόδι, ασκήσεις σε bosu κ.α.
Στην 3η και τελευταία φάση της αποκατάστασης (εβδομάδα 5-6), θα πρέπει να στοχεύουμε στην ασφαλή και πετυχημένη επιστροφή του ασκούμενου στις καθημερινές του δραστηριότητες. Σε αυτή τη φάση θα πρέπει να αυξήσουμε το βαθμό δυσκολίας των ασκήσεων ιδιοδεκτικότητας, και να συνεχίσουμε τις ασκήσεις ενδυνάμωσης των κάτω άκρων και των πελμάτων.
Ο τραυματισμός “Tennis leg” είναι μια σχετικά κοινή κλινική κατάσταση που συνεπάγεται βλάβη στη μεσαία κεφαλή του γαστροκνημίου μυός. Μέσω της κινητικής αξιολόγησης, της κλινικής εξέτασης και ενός περιεκτικού ιατρικού ιστορικού, βήματα τα οποία στο functional movement τα εφαρμόζουμε για όλους τους ασκούμενούς μας, μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα εξειδικευμένο και εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης, πετυχαίνοντας έτσι την ασφαλή και αποτελεσματική αποκατάσταση του ασκούμενου.
*Σύντομο βιογραφικό: O κ. Νικόλαος Παγούνης ζει και εργάζεται στην Καστοριά, είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στη Φυσικοθεραπεία και στην Κινησιοθεραπεία, Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης& της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος, σπουδαστής του τμήματος Οστεοπαθητικής του London College of Osteopathy & Health Science, δημιουργός και διαχειριστής της ιστοσελίδας functionalmovement.gr
