“Στις αρχές Ιουλίου 1944 οι Γερμανοί κατακτητές πραγματοποιούν τις τελευταίες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις τους και στην περιοχή μας. Μπροστά στον κίνδυνο παίρνουμε τα βουνά. Οι Γερμανοί περνούν το χωριό μας με κατεύθυνση προς τον Πεντάλοφο, όπου βρίσκονταν η IX Μεραρχία του ΕΛΑΣ.
Οι Άγγλοι που κατείχαν την επίκαιρη κορυφογραμμή «Τάλιαρος», με την υποκίνηση του με το ψευδώνυμο «Υψηλάντης» φιλόλογου καθηγητή απ’ τη Σιάτιστα, Καπετάνιου του ΕΛΑΣ με τους αντάρτες του, κτυπούν τους Γερμανούς με τους όλμους.
Οι Γερμανοί, που σκοπός τους είναι να σπάσουν και διαλύσουν κάθε αντίσταση, ζώνουν το ορεινό συγκρότημα, που κρύβει κι εμάς, ενώ παράλληλα, στη νευρική τους έξαψη, παραδίνουν τη θλιβερή και πικρή εκείνη μέρα της 4η Ιουλίου 1944 στις φλόγες το Επταχώρι, το όμορφο και ιστορικό από τους αγώνες με τους Τούρκους και Τουρκαλβανούς και απ’ τον Δαβάκη του ‘40 χωριό μας.
Μα στο ανέβασμα τους προς τον Τάλιαρο πέφτουν επάνω σε μας που τρομαγμένοι, σαν τα χαμένα πρόβατα, τρέχαμε να κρυφτούμε στις σπηλιές και στα φαράγγια του βουνού. Ευτυχώς όμως οι Γερμανοί δεν μας πυροβολούν. Ήταν πολύ εύκολο να μας σκοτώσουν. Το μόνο θύμα ήταν ο Τζούγκρας Χριστόφορος, κουφός, που του φώναξαν αλτ, δε σταμάτησε και τον πυροβόλησαν.
Τελικά οι Γερμανοί, έφυγαν για πάντα, ξαναχτίσαμε το χωριό πιο όμορφο από πρώτα, μα σε μένα που ήμουν μόλις 11 ετών η περιπέτεια αυτή άφησε ανεξάλειπτες παραστάσεις, τόσο ζωηρές, ώστε ένιωθα την ψυχολογική ανάγκη να εκφραστώ και να περιγράφω, όσο πιο γρήγορα μπορούσα, τα ιστορικά εκείνα γεγονότα. Αυτό έγινε το 1955 δέκα χρόνια μετά.
Από την ολοκληρωτική καταστροφή σώθηκαν μόνο λίγα σπίτια, η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και το σχολείο.”
Από το βιβλίο του Κώστα Μάνου «Το Επταχώρι στις εθνικές επάλξεις”
Από Ιωάννα Λουλάκη
Φωτογραφία επάνω: Στην πλατεία του χωριού πριν το κάψιμο του ‘44, μάλλον από γάμο, κάποιοι κρατούν στο κεφάλι “κανίσκια” με τα δώρα. Αριστερά το σπίτι Μιχ. Τσέτσου, σήμερα το καφενείο «Ο απάνω μαχαλάς». Δεξιά το σπίτι οικογένειας Γακίδη, η πινακίδα γράφει: ΚΑΦΕΝΕΙΟΝ ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣ.Ν.ΓΑΚΙΔΗΣ.
Φωτογραφία κάτω: Επταχώρι 1950, χορός στην πλατεία, ενώ από γύρω τα χαλάσματα-καμένα οφείλονται στο κάψιμο του χωριού το ’44 απ΄τους Γερμανούς… Σε πείσμα της ιστορίας χορεύουν πάνω στα χαλάσματα σε γάμους-πανηγύρια! Δεν πρόλαβαν να φτιάξουν τα καμένα, γιατί μετακινήθηκαν αναγκαστικά απ΄το στρατό στα δυο χρόνια του Εμφυλίου (1947-1949) στον Πεντάλοφο οι περισσότεροι, αλλά και σε άλλες πόλεις αρκετοί (Καστοριά- Άργος Ορεστικό- Πολύγυρο- Άδενδρο-
Η πλατεία όπως είναι σήμερα, στο ίδιο ακριβώς σημείο με τις προηγούμενες φωτογραφίες.
Στον τοίχο αριστερά η πινακίδα ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΓ/ΡΧΟΥ ΔΑΒΑΚΗ 
