Τι συμβαίνει όταν καθόμαστε;
Είναι πλέον από όλους παραδεχτό, ότι στη σύγχρονη εποχή είτε για λόγους εργασίας, είτε για άλλους λόγους ξοδεύουμε αρκετές ώρες της ημέρας μας στο να είμαστε σε καθιστή θέση. Ο σύγχρονος άνθρωπος από τη σχολική περίοδο μέχρι και να τελειώσει τις σπουδές του και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του καριέρας, βρίσκεται τις περισσότερες ώρες της ημέρας του σε καθιστή θέση.
Αυτή η καθιστική θέση η οποία βέβαια χαρακτηρίζεται στατική, με την πάροδο του χρόνου προκαλεί σημαντικές αλλαγές στο μυοσκελετικό μας σύστημα οι οποίες μπορεί να επιφέρουν μεγάλες ζημιές μακροπρόθεσμα.
Η σπονδυλική στήλη είναι πολύ σημαντική στο να διατηρήσουμε μία σωστή στάση σώματος, διότι υποστηρίζει το βάρος του άνω μέρους του σώματος και χρησιμεύει ως σημείο σύνδεσης μεταξύ των μυών της πλάτης, του στήθους και του πυρήνα. Μάλιστα οι μύες της πλάτης είναι υπεύθυνοι στο να διατηρούν τους σπονδυλικούς δίσκους και τις καμπύλες της Σ.Σ στη φυσιολογική τους θέση, ενώ μια σωστά ευθυγραμμισμένη σπονδυλική στήλη κρατά το σώμα όρθιο και το βοηθάει στο να κινείται ομαλά.
Τι συμβαίνει όμως όταν καθόμαστε;
Κατά την όρθια θέση, το σωματικό μας βάρος είναι ομοιόμορφα ισορροπημένο και όλοι οι μύες εργάζονται όχι μόνο στο να διατηρήσουν το σώμα σε αυτή την όρθια θέση, αλλά και στο να μπορεί αυτό να είναι λειτουργικό και ευκίνητο. Όλα αυτά όμως αλλάζουν όταν το ανθρώπινο σώμα κάθεται σε μια καρέκλα, γιατί η συγκεκριμένη θέση επηρεάζει τη στάση του σώματος με διάφορους τρόπους, όπως:
- Οι γλουτιαίοι μύες παύουν να εργάζονται
- Οι μύες του πυρήνα γίνονται λιγότερο ενεργοί
- Οι καμπτήρες μύες ισχίου και οι δικέφαλοι μηριαίοι σφίγγουν
- Το μεγαλύτερο μέρος του σωματικού βάρους μεταφέρεται στο κάτω μέρος της πλάτης κ.α.
Με λίγα λόγια εφόσον στην καθιστή θέση το σώμα μας δεν κινείται τόσο πολύ, είναι λογικό να απαιτούνται και λιγότεροι μύες να εργαστούν, ακόμη και όταν διατηρούμε μία καλή στάση στο σώμα μας. Αυτό βέβαια δεν είναι κακό όταν συμβαίνει για μικρό χρονικό διάστημα. Όταν όμως συμβαίνει για πολλές ώρες και για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τότε προκαλεί αλλαγές και προβλήματα στο ανθρώπινο σώμα, ειδικά όταν δεν μπορούμε να διατηρήσουμε μία καλή στάση σώματος. Τότε μάλιστα είναι που αρχίζουν να εμφανίζονται διάφορες κακές συνήθειες, όπως:
- Κλίση του σώματος προς τα δεξιά ή αριστερά
- Κλίση της κεφαλής προς τα εμπρός
- Στρογγυλοποίηση των ώμων
- Κλίση της λεκάνης
- Βύθισμα του κάτω μέρους της πλάτης κ.α
Όλες αυτές οι κακές συνήθειες, επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο τη στάση του σώματος μας προκαλώντας πόνο σε διάφορες περιοχές του, αλλά και το περπάτημα και την κίνηση μας γενικότερα. Οι μύες της πλάτης γίνονται σφιχτοί και υπολειτουργικοί από την έλλειψη χρήσης, και οι σταθεροποιητές μύες χάνουν την ικανότητά τους να διατηρήσουν τις περιοχές του σώματος σε συναρμογή.
Αυτή η μυϊκή αναποτελεσματικότητα αναγκάζει το σώμα μας να μετατοπίζει περισσότερο βάρος στη σπονδυλική στήλη, ενώ επειδή βρισκόμαστε σε καθιστή θέση και το σώμα μας χαλαρώνει, το βάρος που κρατά συνήθως το πάνω μέρος της πλάτης, μεταφέρεται στο κάτω μέρος της πλάτης (μέση) υπερφορτώνοντας τους σπονδυλικούς δίσκους και αλλοιώνοντας τη φυσική καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης.
Όλες αυτές οι αλλαγές στη στάση του σώματός εμφανίζονται ως πόνοι στην πλάτη, στη μέση, στον αυχένα κ.α, επειδή οι μύες της πλάτης χάνουν το φυσιολογικό τους μήκος και την ελαστικότητα τους εξαιτίας του ότι οι σταθεροποιητές μύες δεν είναι αρκετά ισχυροί για να διατηρήσουν μία σωστή στάση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιλέγουμε να παίρνουμε θέσεις οι οποίες ναι μεν μας ανακουφίζουν από τον πόνο, αλλά είναι λανθασμένες και δυσλειτουργικές.
Από τα παραπάνω μπορούμε να καταλάβουμε ότι η πολύωρη καθιστική θέση, αλλοιώνει το φυσιολογικό μήκος και την τάση των μυών, καθώς και τις σχέσεις των μυϊκών συνεργειών (length tension relationships, and altered force couple relationships). Μάλιστα αυτές οι αλλαγές αλλοιώνουν τη μυϊκή ισορροπία που πρέπει να υπάρχει στους μύες του κορμου και γενικότερα σε όλο το ανθρώπινο σώμα ώστε να μπορεί αυτό να διατηρεί μία σωστή στάση σώματος, με αποτέλεσμα οι μύες αυτοί να μην λειτουργούν σωστά και να προκαλούνται διάφοροι μυϊκοί πόνοι και προβλήματα. Οι πόνοι αυτοί επίσης επεκτείνονται σε διάφορες περιοχές του σώματος, διότι αν αποδυναμωθεί ένας μυς ενός υποσυστήματος τότε αυτό επηρεάζει αρνητικά άλλους μύες του ίδιου ή και άλλου υποσυστήματος.
Όλες τα παραπάνω αποδεικνύουν με τον καλύτερο τρόπο, πως η καθιστική ζωή μπορεί να αποτελέσει αιτία δημιουργίας μυοσκελετικών πόνων. Στο Functional Movement, εφαρμόζοντας διάφορες μεθόδους κινησιοθεραπείας δίνουμε ιδιαίτερη σημασία τόσο στη σωστή κίνηση όσο και στη σωστή στάση του σώματος, γιατί σύμφωνα με όλες τις έρευνες αποτελεί την καλύτερη προστασία αλλά και θεραπεία ενάντια στους μυοσκελετικούς πόνους.
Αν και λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής και εργασίας η καθιστική ζωή είναι αναγκαίο κακό, είναι σημαντικό να μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε πότε περνάμε μεγάλα χρονικά διαστήματα σε καθιστή θέση, και να βρίσκουμε αιτίες για να κινούμαστε. Σύντομα διαλείμματα, περίπατοι και αφορμές για να σηκωθούμε και να δουλέψουμε σε όρθια θέση, αποτελούν έξυπνους τρόπους ώστε να μειώσουμε το χρόνο που βρισκόμαστε σε καθιστή θέση, κάτι που θα μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης πόνων και τραυματισμών που οφείλονται στην καθιστική ζωή και στη κακή στάση σώματος.
Σύντομο βιογραφικό: O κ. Νικόλαος Παγούνης ζει και εργάζεται στην Καστοριά, είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών στη Φυσικοθεραπεία και στην Κινησιοθεραπεία, Πιστοποιημένος Αξιολογητής της Κίνησης& της Αναπνοής του Ανθρώπινου σώματος, σπουδαστής του τμήματος Οστεοπαθητικής του London College of Osteopathy & Health Science, δημιουργός και διαχειριστής της ιστοσελίδας functionalmovement.gr
