Η γάτα στη λογοτεχνία, είτε ως βασική πρωταγωνίστρια είτε σαν σημαντική αφορμή για έμπνευση, αποτελεί στοιχείο που δεν περνάει απαρατήρητο
Αναμφισβήτητα η γάτα αποτελεί (μαζί με τον σκύλο) το πιο κοντινό στον άνθρωπο ζώο, ήδη από αρχαιοτάτων χρόνων. Μάλιστα σε ορισμένους πολιτισμούς, όπως ο Αιγυπτιακός, η γάτα διατηρούσε θέση ισχύος ως ζώο ιερό. Βέβαια, πολύ αργότερα, κατά τον μεσαίωνα, η γάτα ταυτίζονταν με το ‘κακό’ και τον σατανά και για τον λόγο αυτό εξοντώνονταν. Υμνήθηκε, λατρεύτηκε, κατηγορήθηκε, αισθανθήκαμε δέος και φόβο απέναντι της. Σε κάθε περίπτωση, στις μέρες μας, είτε ως οικόσιτη, είτε ως αδέσποτη, η γάτα παίζει σπουδαίο ρόλο στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Συνεπώς, ήταν θέμα χρόνου να εισχωρήσει στον χώρο της λογοτεχνίας, τόσο στην πεζογραφία όσο και στην ποίηση. Αλλά και να γίνει το αγαπημένο ζώο συγγραφέων και ποιητών, στην αρχή εντυπωσιάζοντας και στη συνέχεια εμπνέοντας τους.
Η γάτα στη λογοτεχνία δεν προκαλεί βέβαια εντύπωση. Η ευστροφία και η γοητεία της, μαζί με αντίστοιχα χαρακτηριστικά άλλων ζώων, πρωταγωνιστούν στην παιδική λογοτεχνία, στα παραμύθια. Χαρακτηριστικό το βιβλίο Οι γάτες της Κοπεγχάγης, του Τζειμς Τζοις, το Ούτε γάτα ούτε ζημιά του Ευγένιου Τριβιζά. Αλλά, η γάτα δεν μένει μόνο εκεί, εισχωρεί και στη λογοτεχνία των ενηλίκων. Γνωστοί ποιητές έχουν γράψει για τις γάτες, τις δικές τους ή άγνωστες. Ο διάσημος Βρετανός νομπελίστας ποιητής Τ.Σ Έλιοτ έγραψε την ποιητική συλλογή Το Εγχειρίδιο Πρακτικής Γατικής του Γερο-Πόσουμ καθώς και πολλά άλλα ποιήματα για την λευκή γάτα της Βεγγάλης, την Περσική γάτα. Φαίνεται πως ήταν ο μεγαλύτερος συγγραφέας- λάτρης του μικρού αιλουροειδούς. Και η δική μας Κική Δημουλά, στο ποίημα της Δεν έχεις τι να χάσεις σε μία γάτα αναφέρεται, στις συνήθειες της, για να μας μιλήσει αλληγορικά για άλλες ανθρώπινες καταστάσεις όπως την μοναξιά. Ο διάσημος Χιλιανός ποιητής Πάμπλο Νερούδα έγραψε την Ωδή στη γάτα. Παρομοίως, η γάτα στην λογοτεχνία, από την ποίηση περνάει και στην πεζογραφία. Υπάρχουν έργα που εξελίσσονται γύρω από τη ζωή, προβάλλουν τα χαρίσματα της γάτας. Άλλοτε ρεαλιστικά και άλλοτε μέσα στην φαντασία αφού οι ιδιαιτερότητες της γάτας αφήνουν πολλά περιθώρια στην φαντασία να οργιάσει. Ο Χιλιανός Λουίς Σεπούλβεδα έγραψε το διήγημα Η ιστορία του γάτου που έμαθε σε έναν γλάρο να πετάει, όπου το χιούμορ και η συγκίνηση διαπλέκονται αριστοτεχνικά, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε έγραψε τον Μαύρο γάτο,ιστορία τρόμου, ενώ ο δικός μας Ευγένιος Τριβιζάς έγραψε με χιούμορ για την Τελευταία Μαύρη Γάτα η οποία καταδιώκεται από τους προληπτικούς.
Πολλοί συγγραφείς αγάπησαν αυτά τα ιδιαίτερα πλάσματα, έζησαν μαζί τους και έγραψαν για αυτά ίσως διότι μέσα στον χαρακτήρα των γατών διέκριναν πτυχές της δικιάς τους ιδιοσυγκρασίας: η επιμονή, η περιέργεια, η μοναξιά και ο εγκλεισμός στον εαυτό όταν οι κοινωνικές συνθήκες είναι αντίξοες, η τρυφερότητα σε απρόσμενες στιγμές. Αλλά, θεωρώ πως κυρίως αγάπησαν και θαύμασαν τον ατίθασο χαρακτήρα της και την ελεύθερη φύση της. Η γάτα στη λογοτεχνία μπορεί να μας χαρίσει αμέτρητες στιγμές ψυχαγωγικής ή και απλά διασκεδαστικής ανάγνωσης.
