Από τους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι τον Πάπα, θεσμοί και φορείς μιλούν για την παραπληροφόρηση και προσπαθούν να λάβουν μέτρα καταπολέμησης της. Τα fake news είναι μια πραγματική απειλή για τη συνοχή και σταθερότητα των κοινωνιών μας.
Πρώτον, προτρέπει τους χρήστες να αναζητήσουν τον τίτλο ή φράσεις κλειδιά του άρθρου στο διαδίκτυο. Δεύτερον τους προτρέπει να χρησιμοποιήσουν την αντίστροφη αναζήτηση της εικόνας. Το εργαλείο αυτό δείχνει αν η φωτογραφία υπάρχει ήδη στο διαδίκτυο και έχει παραποιηθεί. Το τρίτο εργαλείο είναι η ψηφιακή ανάλυση της εικόνας. Με τη βοήθεια αλγορίθμων διαπιστώνεται αν η εικόνα έχει υποστεί επεξεργασία. Τέλος, το τέταρτο εργαλείο βοηθάει στην αναζήτηση της είδησης σε ιστοσελίδες ελέγχου ισχυρισμών- στην Ελλάδα η πιο γνωστή είναι τα Ελληνικά Ηoaxes. Πατώντας το συγκεκριμένο εργαλείο, βλέπουμε πως τα Ηoaxes έχουν κρίνει ότι η είδησης είναι ψευδής.
Το παιχνίδι χρησιμοποιήθηκε στο πλαίσιο έρευνας που μεταξύ άλλων επιδίωκε να καταλάβει κατά πόσο η μέθοδος αυτή κάνει κατανοητά τα εργαλεία ελέγχου μιας είδησης. Το παιχνίδι είχε και ένα ακόμα θετικό, βοήθησε τους χρήστες να υιοθετήσουν μια κουλτούρα ελέγχου της είδησης
Το παιχνίδι αυτή τη στιγμή λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο αποθετήριο ειδήσεων. Στόχος του εργαστηρίου είναι να εξελίξει το Mathethegame ώστε αυτό να χρησιμοποιείται για κάθε είδηση και να αξιοποιείται στο έπακρον.
Το παιχνίδι «Mathe the game» αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής της Δρ. Αναστασίας Κατσαουνίδου, που πλέον διδάσκει στο τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμια και αρθρογράφος στα Ελληνικά Hoaxes.
Όπως είπε η ίδια μιλώντας στην εκπομπή Ο3 της ΕΡΤ3, το παιχνίδι είναι μέρος μιας ευρύτερης έρευνας που προσπαθεί να μελετήσει αν τα τεχνολογικά μέσα που διαθέτουμε σήμερα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από χρήστες που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία.
Σύμφωνα με την κ. Κατσαουνίδου, κάποια από τα χαρακτηριστικά των ψευδών ειδήσεων, που θα πρέπει να «υποψιάσουν» τους χρήστες είναι οι έντονοι τίτλοι, υπερφορτωμένοι με βαρύγδουπες λέξεις, σημεία στίξης και μεγάλη εναλλαγή κεφαλαίων και πεζών χαρακτήρων. Συνήθως έχουν τίτλους που θα προκαλέσουν συναισθηματική και όχι ορθολογική αντίδραση, ενώ μπορεί να περιέχουν και ψευδείς, παραποιημένες ή ανακυκλωμένες εικόνες, που χρησιμοποιήθηκαν κατά το παρελθόν.
«Τις περισσότερες φορές που πέφτουμε θύματα της παραπληροφόρησης προσπαθούμε να κατανοήσουμε ένα φαινόμενο και να καλύψουμε την έλλειψη σε γνώσεις που έχουμε. Έτσι, πιστεύουμε απίθανους μύθους που θα διαβάσουμε στο διαδίκτυο από χρήστες οι οποίοι δεν έχουν κανένα διαπιστευτήριο ότι παράγουν ποιοτικό περιεχόμενο» ανέφερε η κ. Κατσαουνίδου.
«Η έρευνά μας περιλαμβάνει μια δέσμη εργαλείων με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση του φαινόμενου της παραπληροφόρησης. Εκτός από το παιχνίδι αναπτύξαμε και ένα λογισμικό πλοηγητή plug in. Προσπαθούμε με εύκολο και ευχάριστο τρόπο να δώσουμε επιλογές στο χρήστη για να καταλάβει τις πρακτικές για τον εντοπισμό της παραπληροφόρησης» είπε στην εκπομπή Ο3 της ΕΡΤ3 ο αναπληρωτής καθηγητής του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ Χαράλαμπος Δημουλάς.
Όπως είπε, μέσα από το παιχνίδι οι χρήστες αποκτούν την πρακτική εμπειρία του πώς γίνεται ο έλεγχος μιας είδησης, το παιχνίδι τους βοήθησε ως πρακτική.
Τι πρέπει να κάνει ο πολίτης για να «θωρακιστεί» απέναντι στην παραπληροφόρηση; Σύμφωνα με την κ. Κατσαουνίδου, πρώτα από όλα να αναζητά πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές, έπειτα να αναζητά αν η εικόνα που περιλαμβάνεται σε ένα άρθρο είναι παλιά ή παραποιημένη ή όντως είναι αυτό που παρουσιάζεται ότι είναι και τέλος αν η πληροφορία έχει απομυθοποιηθεί από κάποιον οργανισμό επαλήθευσης και ελέγχου πληροφοριών.
ΠΗΓΗ: ΕΡΤ3, ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΛΕΞΙΑ ΚΑΛΑΪΤΖΗ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΝΙΚΟΣ ΠΙΤΣΙΑΚΙΔΗΣ
