Άργος ΟρεστικόΚαστοριά

Η προσπάθεια άρθρωσης κριτικής έναντι της Εκκλησίας (του Ανδρέα Βιτούλα)

Ποτὲ ἴσως δὲν ὑπῆρξε ἐποχὴ μὲ τέτοια καταθλιπτικὴ ὑπερίσχυση στερεοτύπων, ὅσο ἡ παροῦσα. Παράδειγμα ἐκκωφαντικὸ ἡ προσπάθεια ἄρθρωσης κριτικῆς ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ γιὰ τὶς ἐπιλογὲς διαχείρισης ὅσων, μεσούσης τῆς πανδημίας, τὴν ἀφοροῦν, ἀλλὰ κυρίως, γιὰ τὴν ὑπαρκτική της πρόταση καὶ τὶς προτεραιότητες ποὺ αὐτὴ θέτει ὅπως ἀντίστοιχα προκύπτει καὶ γιὰ κάθε ἄλλη τέτοια πρόταση.
Ἡ συνισταμένη λοιπὸν τῶν κριτικῶν αὐτῶν σχολίων χρεώνει στὴν Ἐκκλησία «ἀνορθολογισμό». Αὐτὴ ἡ παντελῶς ἀνεπεξέργαστη μομφή, συνώνυμο πιὰ τοῦ κλισέ, ἀρκεῖ γιὰ νὰ κατατάξει τὸν καταγγέλλοντα αὐτόχρημα στὴν a priori νοούμενη ὡς προοδευτικὴ καὶ στήν, προπάντων, συμβατὴ μὲ τὴν «ἐπιστημονικὴ» βεβαιότητα λογικὴ προφάνεια.
Αὐτὴ ἡ ἀδιαπραγμάτευτη καὶ ἀναντίρρητη «ἀλήθεια», ποὺ καθιέρωσε ἡ ἐνστικτώδης καὶ στὰ ὅρια τοῦ ἐκχυδαϊσμοῦ λογικοκρατία, ἀποτελεῖ γέννημα ἑνὸς συγκεκριμένου πολιτισμικοῦ παραδείγματος: τοῦ δυτικοῦ. Τὸ ἀξιομνημόνευτο στοιχεῖο ὅμως ποὺ προκύπτει εἶναι κάτι ποὺ μὲ ἀνεξήγητη ἐλαφρότητα προσπερνοῦν ὅσοι ἀρδεύουν τὸν κριτικό τους λόγο ἀπὸ τὰ ἀπόνερα τοῦ λογικοῦ θετικισμοῦ: τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ ἴδιος ὁ δυτικὸς πολιτισμός, κι αὐτὸ ὄντως συνιστᾶ χαρακτηριστικὸ τῆς σπουδαίας ἀξίας του, ἔχει προμηθεύσει τὴ σκέψη καὶ τὴν ἐπιστήμη μὲ προτάσεις καὶ ἐπιτεύγματα, πού, σχηματικά, ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ περασμένου αἰώνα, ἔχουν καταφέρει συντριπτικὰ πλήγματα στὸν ἀγέρωχο αὐτισμὸ τῆς ἀντικειμενικῆς λογικῆς, ποὺ ἐπικαλοῦνται οἱ πρόμαχοι κατὰ τοῦ ἀνορθολογισμοῦ.
Ἡ μοντέρνα φυσική, ποὺ ἀναθεωρεῖ τὴν αἰτιοκρατία, τὰ μαθηματικὰ τοῦ Gödel, ποὺ κατεδαφίζουν τὴν ἀποδεικτικὴ ἐμμονή, ἡ ἐπιστημολογία τῶν Kuhn, Feyeraband, ποὺ ἐκθρονίζουν τὸν εἰδωλοποιημένο θετικισμὸ καὶ τοῦ Popper, ποὺ ζήτησε τὴν κριτικὴ χρήση τοῦ ὀρθοῦ λόγου, ἡ κατάδειξη τῶν ὁρίων τῆς γλώσσας ἀπὸ τὸν Wittgenstain, ἡ καταγγελία τῆς ἀντικειμενικότητας ἀπὸ τὸν ὑπαρξισμό, ἡ ψυχολογία τοῦ βάθους, ποὺ φέρνει στὸ λογικὸ προσκήνιο τὴν «τρύπα» τοῦ ἀσυνειδήτου καὶ ἡ μοντέρνα τέχνη, ποὺ αἰσθητοποιεῖ κάθε αἵρεση τῆς θρησκειοποιημένης ὀρθολογικότητας, θραύουν συναρπαστικὰ τὸν φλοιὸ τῆς μετρήσιμης λογικῆς ἀντικειμενικότητας.
Ἂν στὶς παραπάνω κατακτήσεις προστεθεῖ μόνο ἡ φρίκη τῶν ὁλοκληρωτισμῶν τοῦ ἴδιου αἰώνα, ποὺ ἐγκλημάτησαν μὲ ἐργαλεῖο τὶς σκοτεινότερες ἀπολήξεις τῆς συστηματοποιημένης λογικῆς, τότε ὑπάρχει σοβαρὸ ἐνδεχόμενο νὰ πιστώνεται ὄντως ἀντιεπιστημονικὸς ἀνορθολογισμός… στὴν θρησκειοποιημένη ὀρθολογικότητα. Ὁ Χάιντεγκερ τὸ διατύπωνε μὲ τὴν ἐπισήμανση ὅτι τελικὰ ἡ μεταφυσικὴ ὑποκαταστάθηκε ἀπὸ τὴ φυσική.

 

 

 

 

 

Back to top button