Ελλάδα

Οι Αλεβήδες, οι Μπεκτασήδες, οι κρυπτοχριστιανοί και ο Τούρκος ανθρωπολόγος… (της Δέσποινα Χίντζογλου-Αμασλίδου)

Ο Τούρκος ανθρωπολόγος Timucin Binder, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, σε συνέντευξή του στη εφημερίδα Sabah, υποστηρίζει ότι οι σημερινοί Τούρκοι δεν ήρθαν από την Κεντρική Ασία, όπως υποστηρίζουν οι ιστορικοί, αλλά είναι απόγονοι των αυτόχθονων λαών της περιοχής, δηλαδή των λαών που κατοικούν στην Τουρκία εδώ και χιλιάδες χρόνια!

Ως γνωστόν, στο Ματζικέρτ, το 1071 μ.Χ., οι Βυζαντινοί μετά από προδοσία και παρά τη γενναία ηγεσία του Ρωμανού του Διογένη, νικήθηκαν από τον Αλπ Αρσλάν και έτσι άρχισε η εξάπλωση των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία. Οι κατακτητές ήταν μόλις 50.000, αριθμός πάρα πολύ μικρός για να επανδρώσει τη διοικητική μηχανή του κράτους. Έτσι, τα 25.000.000 των κατοίκων της εξασθενημένης αυτοκρατορίας υποτάχθηκαν με τις γνωστές σε μας μεθόδους, παιδομάζωμα (τουλάχιστον 1.500.000 παιδιά) και εξισλαμισμό, βίαιο ή μη. Βέβαια, ο κος καθηγητής μιλάει για «αυτόχθονους λαούς» και αποφεύγει προσεκτικά να μιλήσει για Έλληνες ή Βυζαντινούς. Επιμένει πάντως και μπράβο του, ότι οι γενετικές έρευνες δεν γράφονται από ιστορικούς και επομένως με τίποτε… δεν αμφισβητούνται. Άρα οι παππούδες, του 85% του πληθυσμού των Τούρκων, είναι οι Βυζαντινοί κι αυτό… αποδεικνύεται από τη γενετική μελέτη, που είναι, όπως λέει, το «μαύρο κουτί», δηλαδή η αλήθεια για κάθε λαό. Το υπόλοιπο 15%, αντιστοιχεί σ’ εκείνες τις 50.000 Σελτζούκων, που ήρθαν από τα βάθη της Ανατολής τον 11ο αιώνα.

Η ανομολόγητη όμως αυτή αλήθεια, όπως λέει, του 85% του πληθυσμού της Τουρκίας, για μας δεν είναι καθόλου… ανομολόγητη! Οι εξισλαμισμοί ομολογήθηκαν και καταγράφηκαν και κάποιες φορές ήταν εκούσιοι (με ανταλλάγματα θέσεις, φοροαπαλλαγές ή κτήματα), αλλά τις περισσότερες φορές ήταν βίαιοι. Οι πιο αδύνατοι υποχώρησαν, οι πιο δυνατοί «μαρτύρησαν» και οι πιο ανθρώπινοι… «υποκρίθηκαν» ότι αλλαξοπίστησαν! Είναι οι Κρυπτοχριστιανοί (οι Τενεσούρ–ρούμ), που κράτησαν την πίστη τους και υπάρχουν ακόμη εκεί. Από την άλλη, οι δύο μεγαλύτερες θρησκευτικές αιρέσεις στην Τουρκία, οι Αλεβήδες κι οι Μπεκτασήδες (25.000.000 περίπου σήμερα), που σκληρά κυνηγήθηκαν ως «άπιστοι» από τους Μουσουλμάνους επί αιώνες, έχουν μεγάλη σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό και την Ορθοδοξία και δίκαια ομολογούν ότι: «ο Ελληνικός λαός κι οι Αλεβήδες είμαστε ένα» (Rum ve alevi halklari birdir*)!

Μάλλον λοιπόν τα χρόνια εκείνα τα σκοτεινά, γύρω από τους σοφούς ηγέτες τους, τους γνώστες της ελληνικής φιλοσοφίας, τον Μεβλανά τον… Ρωμιό και τον Χατζή-Μπεκτάς, να συσπειρώθηκαν οι υπό διωγμόν Ελληνοορθόδοξοι και να προέκυψε έτσι το τάγμα τους, που με πάθος αρνείται την ταυτότητα του Μουσουλμάνου και χωρίς φόβο δείχνει τη συμπάθειά του προς τους Έλληνες! Οι «άπιστοι» αυτοί… πιστεύουν στην Παναγία, στον Άγιο Γεώργιο, στην τριαδική θεότητα, έχουν ναούς που μοιάζουν με ορθόδοξες εκκλησίες, παραδέχονται τον μοναχισμό, τιμούν τους 12 ιμάμηδες (12 Αποστόλους) και καμιά φορά έχουν και εικόνες της Παναγίας, του Αγίου Γεωργίου και αφιερώματα.

Στην πορεία των αιώνων, οι Κρυπτοχριστιανοί έζησαν πολύ δύσκολα, γιατί αγωνίσθηκαν να επιβιώσουν κρατώντας δύο ταυτότητες. Στα υπόγεια των σπιτιών με παπάδες χωρίς ράσα ή με παπάδες που ήταν μαζί και μουλάδες, έκαναν σπάνια τους γάμους και τα βαφτίσια τους. Άναβαν τα κεράκια τους στις υπόγειες κατακόμβες κι έβγαζαν με φόβο τη Σύνοψη από το κόρφο τους, όταν έμπαιναν κρυφά στην εκκλησία με σκεπασμένα πρόσωπα, γνωστοί-άγνωστοι ανάμεσα στους Χριστιανούς. Το 1856, με το σουλτανικό διάταγμα, το Χάττι–Χουμαγιούν, που έδωσε θρησκευτικές ελευθερίες στις μειονότητες, καταγράφηκαν σε μητρώα με το τούρκικο και το ελληνικό όνομα, μπροστά στον καϊμακάμη και τον έπαρχο της περιοχής. Τότε βγήκαν στο φως πολλές συγκινητικές ιστορίες. Μία απ’ αυτές είναι του μουλά Βαϊζόγλου, στη Ματσούκα, που αφού ολοκλήρωσε την καταγραφή των συγχωριανών του Κρυπτοχριστιανών, μπροστά στους αξιωματούχους, έβγαλε το σαρίκι του και έγραψε και το δικό του όνομα τελευταίο στον κατάλογο… Γεώργιος Κυρητόπουλος, ιερέας!

Λίγο πριν την ανταλλαγή, λόγω των διωγμών και των εκτοπίσεων, άρχισαν πάλι να κρύβουν την πίστη τους με αποτέλεσμα, όταν ήρθε η ώρα της ανταλλαγής, να μη μπορούν να συμπεριληφθούν στους «ανταλλάξιμους». Οι περισσότεροι ζουν στην περιοχή του Πόντου (περίπου 190.000), μιλούν ποντιακά και όταν ακούσουν Έλληνες τουρίστες πλησιάζουν συνεσταλμένα, γιατί λαχταρούν… Ελλάδα. Δεν ξέρω με σιγουριά πόσο ζωντανό είναι το θρησκευτικό τους συναίσθημα μετά από τόσα χρόνια, αν και υπάρχουν μαρτυρίες ότι φυλάγουν σε μπαούλα εικόνες, καντήλια, ακόμη και σημαίες ελληνικές. Έχουν όμως στα μάτια μια θλίψη, που φαίνεται θα τους κυνηγάει μέχρι το τέλος. Γιατί, κι αν ξεθώριασε η μνήμη, η πίστη δεν χάθηκε τελείως και κάνει το μαρτύριο της Αποκρυφίας γλυκόπικρο ισόβιο βάσανο.

Αυτό το βάσανο της Αποκρυφίας, έκανε εκείνον τον Πόντιο γέροντα, που συναντήθηκε με έναν Αγιορείτη μοναχό, τον Γαβριήλ, σ’ ένα σκοτεινό παρεκκλήσι της Πόλης το 1954, να πει τα παρακάτω… «Πάτερ, λελεύομέ σε, διάβασο ατό σακκίν χώμαν, να σύρομ’ απάν σα ταφία μουν… Δος μας και Κοινωνίαν να δίγωμε’ς σα παιδία μουν… Ποίσο μας κ’ έναν Ανάστασιν, ν’ ακούωμε το Χριστός Ανέστη, κι ατότε ας αποθάνωμε»…

(*Τη φράση αυτή μας ψιθύρισαν στο αυτί κάποιοι Αλεβίτες στο Ικόνιο, έξω από το μνημείο του Μεβλανά του Ρωμιού!)

Η Δέσποινα Χίντζογλου Αμασλίδου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1950. Σπούδασε Ιατρική στο Α.Π.Θ. και ειδικεύτηκε στη μικροβιολογία και το βελονισμό. Είναι παντρεμένη με τον Γιώργο Αμασλίδη, γαστρεντερολόγο και έχουν δύο παιδιά, την Ιφιγένεια μουσικοπαιδαγωγό και τον Αλέξανδρο κτηνίατρο. Έχει εκδώσει: “Στη σκιά μιας βερικοκιάς” (Ερωδιός, 2011), “Ψυχογραφήματα” (Ερωδιός, 2012) τα “Τα 1123 χρόνια της Ρωμανίας” (Μέθεξις, 2014), “Αμελές Γιοβάννης” (Μέθεξις, 2015), “Ψυχογραφήματα-Ψυχοποιήματα”(Μέθεξις, 2016), “Το δικό μας Βυζάντιο”(Μέθεξις 2017), “Ομολογία ψυχής” (Μέθεξις,2018), “Γαληνοτάτη” (Μέθεξις, 2019) και το “Όσα δεν ήξερα για το Βυζάντιο”.

(Επιμέλεια: Σοφία Καμπούρη)

 

 

Back to top button