Το ανθρώπινο σώμα είναι ένας περίπλοκος οργανισμός o οποίος αποτελείται από πολλά ξεχωριστά δομικά στοιχεία και υποσυστήματα, όπου το ένα επηρεάζει το άλλο. Όλα αυτά τα υποσυστήματα συνδέονται μεταξύ τους με διάφορους τρόπους, με αποτέλεσμα να μπορεί εύκολα η περιοχή του πόνου να επηρεάσει μία άλλη περιοχή του ανθρώπινου σώματος.
Τα πόδια και συγκεκριμένα τα πέλματα αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου σώματος. Όταν αυτά(τα πέλματα), δεν έχουν μία σωστή κινητική λειτουργία – συμπεριφορά, τότε αυτό μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα, από τα πόδια μέχρι τη μέση, τον αυχένα και τους ώμους. Βέβαια σε κάποια άτομα, ακόμα και σε αυτά που εμφανίζουν μία ελαττωματική βιομηχανική στα κάτω άκρα, μπορεί να μην εμφανιστούν συμπτώματα, σε κάποια άλλα όμως μπορεί να εμφανιστούν πολύ επώδυνα συμπτώματα και μάλιστα σε απομακρυσμένες από την περιοχή του πόνου περιοχές του σώματος τους.
Πολλές μελέτες έχουν συνδέσει την πλατυποδία, τον πρηνισμό, την αστάθεια της ποδοκνημικής (αστραγάλοι) και γενικότερα τη δυσλειτουργία των συνδέσμων της ποδοκνημικής με τον πόνο στη μέση. Αυτό συμβαίνει διότι η ελαττωματική βιομηχανική των πελμάτων (όπως στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω) επηρεάζει αρνητικά όλους τους συνδέσμους πάνω από το πέλμα, ακόμα και την περιοχή της μέσης. Βέβαια οι αρνητικές αυτές επιπτώσεις δεν προκύπτουν άμεσα λόγω της πλατυποδίας ή του πρηνισμού, αλλά κυρίως εξαιτίας των αρνητικών επιπτώσεων που έχουν αυτά στο μοτίβο της βάδισης μας, τον τρόπο δηλαδή που περπατάμε. Και αυτό, διότι το μοτίβο της βάδισης εξαρτάται από τη ταυτόχρονη ενεργοποίηση πολλών περιοχών του ανθρώπινου σώματος ακόμα και των εσωτερικών οργάνων, αλλά και από τον τρόπο δομής των οστών του σώματός μας.
Πως όμως η βιομηχανική των πελμάτων μας, μπορεί να προκαλέσει πόνο στη μέση μας;
Πλατυποδία: Η πλατυποδία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης πόνων στη μέση εξαιτίας της επίπεδης και άκαμπτης καμάρας του πέλματος. Τα άτομα τα οποία έχουν πλατυποδία, δυσκολεύονται να διαχειριστούν λειτουργικά τις δυνάμεις που διαχέονται κατά την προσγείωση του πέλματος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι δυνάμεις αυτές να μεταφέρονται σε άλλες δομές του ανθρώπινου σώματος, όπως τη μέση, προκαλώντας πόνο και δυσφορία.
Πρηνισμός: Πρηνισμό (εικόνα 1) ονομάζουμε τον τρόπο με τον οποίο το κάτω άκρο στρέφεται προς το εσωτερικό όταν περπατάμε ή τρέχουμε κατά την προσγείωσή του πέλματος στο έδαφος. Ο πρηνισμός εμφανίζεται στην άρθρωση κάτω από τον αστράγαλο και περιγράφει την περιστροφή του ποδιού προς το εσωτερικό αμέσως μόλις αυτό πατήσει στο έδαφος, κάτι το οποίο ονομάζουμε πρώτη επαφή. Παρόλο που αυτή η εσωτερική περιστροφή αποτελεί μέρος της φυσικής κίνησης και βοηθά το κάτω μέρος του ποδιού να αντιμετωπίσει τη δύναμη πρόσκρουσης, διότι διαφορετικά ολόκληρη η δύναμη πρόσκρουσης σε κάθε βήμα θα μεταδιδόταν στο πόδι και θα επηρέαζε τη φυσιολογική μηχανική των κάτω άκρων, όταν αυτό γίνεται σε υπερβολικό βαθμό και δεν αντιμετωπιστεί, τότε μπορεί να οδηγήσει σε εκφυλιστική φθορά και χρόνια δυσφορία και πόνο στα γόνατα, τους γοφούς και στη μέση.
Μάλιστα ο πρηνισμός βοηθά επίσης το πόδι να «αναγνωρίσει» τον τύπο του εδάφους πάνω στο οποίο κινείται, σταθεροποιώντας και προσαρμόζοντας το πόδι στον εκάστοτε τύπο εδάφους, αλλά όπως είπαμε αυτό πρέπει να γίνεται σε φυσιολογικό βαθμό.
Αστάθεια και μειωμένη κινητικότητα στην ποδοκνημική (αστράγαλος): Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, που μπορεί η ελαττωματική βιομηχανική των κάτω άκρων να επιβαρύνει τη μέση μας, είναι η μειωμένη κινητικότητα και η αστάθεια στην άρθρωση της ποδοκνημικής (αστράγαλος). Η μειωμένη κινητικότητα στην άρθρωση της ποδοκνημικής, μπορεί να αλλοιώσει την κίνηση κατά μήκος της κινητικής αλυσίδας, και το ανθρώπινο σώμα στην προσπάθειά του να προσαρμοστεί σ’αυτή την ανισορροπία, να παρουσιάσει ακόμα και σκολίωση. Επίσης, κατά την προσπάθεια εξισορρόπησης μπορεί να επηρεαστούν μύες και μαλακοί αδένες με αποτέλεσμα να προκληθεί πόνος και ενόχληση. Για αυτό το λόγω είναι σημαντικό ο αστράγαλος να έχει καλά επίπεδα κινητικότητας, ώστε να επιτρέπει τη φυσιολογική ραχιαία κάμψη του πέλματος, η οποία παίζει ρόλο στη σωστή ευθυγράμμιση των κάτω άκρων και στην ομοιόμορφη κατανομή του φορτίου μέσω των ισχυρών μυών του ποδιού. Όταν η ποδοκνημική δεν έχει καλά επίπεδα κινητικότητας, τότε το σώμα πρέπει να αντισταθμίσει και να δημιουργήσει νέα κινητικά πρότυπα που οδηγούν τελικά σε αδυναμία και δυσλειτουργία που προκαλούν πόνο.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, μπορούμε να αντιληφθούμε πως όταν υπάρχει κάποια δυσμορφία, ελαττωματική βιομηχανική στα πέλματα ή δυνάμεις που δεν απορροφούνται σωστά τότε αυτές μεταφέρονται σε άλλες δομές του ανθρώπινου σώματος προκαλώντας πόνο.
Επομένως, εάν νιώθετε πόνο στη μέση, σκεφτείτε το ρόλο που μπορεί να παίζει ο τρόπος βάδισης σας και η κινητική λειτουργία των κάτω άκρων, όταν κινείστε, δουλεύετε ή όταν συμμετέχετε σε διάφορες δραστηριότητες.
Στο Functional Movement, είμαστε εκπαιδευμένοι στο να εξετάζουμε τον τρόπο με τον οποίο οι αντισταθμιστικές δυνάμεις επηρεάζουν και αλλάζουν το σώμα και την κίνηση ενός ατόμου, προκαλώντας πόνο. Αναλύοντας επιστημονικά τη λειτουργικότητα των αρθρώσεων του ανθρώπινου σώματος, μπορούμε και εντοπίζουμε δυσλειτουργικές περιοχές και μύες, οι οποίες μπορεί να αποτελούν την αιτία εμφάνισης διάφορων μυοσκελετικών πόνων. Στη συνέχεια και με βάση της συγκεκριμένη ανάλυση, σχεδιάζουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα «θεραπείας μέσω άσκησης» μέσω του οποίου επαναφέρουμε τη λειτουργικότητα των αρθρώσεων και απαλλάσσουμε τους ασκούμενους από τους πόνους που τους ταλαιπωρούν.
