Συγκλονιστικά ντοκιμαντέρ, ταινίες που θα μείνουν μαζί μας για πάντα, αγαπημένοι δημιουργοί και ταλέντα του αύριο. Έως την Κυριακή 14 Μαρτίου βλέπουμε τα καλύτερα ντοκιμαντέρ στο online 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και ταξιδεύουμε από το Κονγκό σε ένα χωριό της Νότιας Γαλλίας, από την Παπούα Νέα Γουινέα σε ένα δημαρχείο στις ΗΠΑ και από τις εκβολές του ποταμού Γάγγη σε ένα γυμναστήριο στην Αίγυπτο. Μη χάσετε:
Ταξίδια στο Κονγκό
του Μαρκ Αλεγκρέ, Γαλλία, 1927,117΄
Το 1925, ο νεαρός κινηματογραφιστής Μαρκ Αλεγκρέ συνόδευσε τον σύντροφό του Αντρέ Ζιντ στη Γαλλική Ισημερινή Αφρική, το Κονγκό. Το ντοκιμαντέρ, μόλις πέντε χρόνια μετά τον Νανούκ του Βορρά, περιλαμβάνει εικόνες από τους 11 μήνες που έμεινε εκεί. Στόχος του σκηνοθέτη να βυθιστούν οι θεατές «όπως και εμείς οι ίδιοι, στην ατμόσφαιρα αυτής της μυστηριώδους χώρας». Ένα από τα πρώτα ντοκιμαντέρ παρατήρησης.
Πρώτη επαφή
των Μπομπ Κόνολι και Ρόμπιν Άντερσον, Αυστραλία, 1983, 52′
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει εικόνες από την πρώτη συνάντηση των ορεινών φυλών της Παπούα Νέας Γουινέας με τους αυστραλούς χρυσοθήρες, τη δεκαετία του 1930. Οι αδελφοί Λέι ήταν οι πρώτοι λευκοί που μπήκαν στην ενδοχώρα της Νέας Γουινέας όπου συνάντησαν τους κατοίκους των ορεινών περιοχών που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν καμία επαφή με τον έξω κόσμο και τους κινηματογράφησαν. Πενήντα χρόνια μετά οι σκηνοθέτες τους επισκέπτονται δείχνοντάς τους τα πλάνα και τις φωτογραφίες που είχαν τραβήξει τότε οι Λέι και παίρνουν συνεντεύξεις από τους εν ζωή αδελφούς και τους ιθαγενείς που ήταν τότε παρόντες, οι οποίοι παρουσιάζουν μια διαφορετική ερμηνεία αυτής της επαφής. Ένα μοναδικό ντοκουμέντο για την πρώτη συνάντηση μεταξύ ανθρώπων από διαφορετικές κουλτούρες.
Άτμαν
της Πίργιο Χονκασάλο, Φινλανδία, 1996, 73΄
Θέλοντας να αποτίσει φόρο τιμής στην πρόσφατα χαμένη μητέρα του, ο παράλυτος στα πόδια Τζαμάνα Λαλ από την Ινδία ξεκινά ένα προσκύνημα από τις εκβολές του ποταμού Γάγγη στην ιερή πόλη Χαριντουόρ, στους πρόποδες των Ιμαλαΐων, καλύπτοντας μια διαδρομή 6000 χιλιομέτρων. Μέσα από επτά κεφάλαια και με συνοδό τη Σάντα, μια χήρα με τρία παιδιά, που θα τον ακολουθήσει ως το τέλος της διαδρομής του, το ταξίδι αυτό είναι παράλληλα ένα πορτραίτο της εσωτερικής δύναμης του ανθρώπου αλλά και των θρησκευτικών πρακτικών της Ινδίας.
Τζόγος, θεοί και LSD
του Πίτερ Μέτλερ, Καναδάς– Ελβετία, 2002, 180′
Ένα τρίωρο υπερβατικό ταξίδι σε διαφορετικές χώρες και κουλτούρες, που φέρνει κοντά ανθρώπους και πολιτισμούς. Ο σκηνοθέτης θα πραγματοποιήσει μια ιχνηλάτηση στην έρημο της Νεβάδα, θα παρακολουθήσει μια κατεδάφιση στο Λας Βέγκας, θα παρατηρήσει τη ζωή στην Ελβετία και θα είναι παρών σε ένα κήρυγμα ευαγγελίου στο αεροδρόμιο του Τορόντο. Ένα ντοκιμαντέρ-στοχασμός πάνω στο το τι δίνει νόημα στη ζωή μας.
Kεντρικό Αεροδρόμιο THF (φωτο εξωφυλλου)
του Καρίμ Αϊνούζ, Γερμανία – Γαλλία – Βραζιλία, 2018, 97΄
Το αεροδρόμιο Τέμπελχοφ του Βερολίνου είναι ένας χώρος αφίξεων και αναχωρήσεων που χρησιμοποιείται ταυτόχρονα ως προσφυγικός καταυλισμός, αλλά και ως χώρος ψυχαγωγίας για τους κατοίκους της γερμανικής πρωτεύουσας. Το ντοκιμαντέρ του Καρίμ Αϊνούζ μιλά για την προσφυγική κρίση με έναν ιδιαίτερο τρόπο, φτιάχνοντας το πορτρέτο μιας πόλης μέσα στην πόλη, αλλά και μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας, εγκλωβισμένης στο σημείο ανάμεσα στην κρίση και την ουτοπία.
Δημαρχείο
του Φρέντερικ Γουάιζμαν, ΗΠΑ, 2020, 275΄
Στην πιο πρόσφατη ταινία του, ο Αμερικανός πρωτοπόρος του ντοκιμαντέρ παρατήρησης μας μεταφέρει στην καρδιά ενός σημαντικού κέντρου αποφάσεων. Το δημαρχείο της Βοστώνης είναι ένας ζωντανός οργανισμός, όπου τα μέσα και τα έξω της Δημόσιας Διοίκησης συναντούν τις καθημερινές ανάγκες ενός ετερόκλητου σμήνους πολιτών. Ακολουθώντας τη χαρακτηριστική του μέθοδο, ο σκηνοθέτης προσεγγίζει με λεπτότητα αυτό το σύγχρονο μνημείο διακυβέρνησης, θίγοντας παράλληλα τα φλέγοντα ζητήματα μιας ολοένα πιο περίπλοκης κοινωνικής πραγματικότητας: τη φυλετική δικαιοσύνη, το κόστος στέγασης, την περιβαλλοντική δράση, τους αστέγους.
Ο γιος του μπακάλη, ο δήμαρχος, το χωριό κι ο κόσμος
της Κλερ Σιμόν, Γαλλία – Βέλγιο, 2020, 111΄
Στο Λουσάς, στη Νότια Γαλλία, μια μικρή ομάδα ανθρώπων έχει μαζευτεί εκεί όπου κάποτε βρισκόταν το παντοπωλείο του χωριού. Ανάμεσα σε αμπελώνες και ανθισμένες κερασιές, καταστρώνεται ένα επιχειρηματικό πλάνο που δεν έχει προηγούμενο στον αγροτικό κλάδο: το στήσιμο μιας υπερσύγχρονης πλατφόρμας για την προβολή ντοκιμαντέρ στο ίντερνετ. Η Κλερ Σιμόν συμπληρώνει μ’ ένα ντοκιμαντέρ-παρακλάδι το επικών διαστάσεων, εννιάωρο έργο της Το χωριό –έναν συναρπαστικό φόρο τιμής στo ίδιo ουτοπικό περιβάλλον– διατυπώνοντας ένα διακριτικό και διαυγές σχόλιο για την ομορφιά του να οραματίζεσαι έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής.
Πόλεμος κι ειρήνη
των Μαρτίνα Παρέντι, Μάσιμο Ντ’Ανόλφι, Ιταλία – Ελβετία, 2020, 128΄
Μια εκθαμβωτική περιήγηση στη διαχρονική επαφή ανάμεσα στον κινηματογράφο και στον πόλεμο, με αφετηρία την πρώτη τους «συνάντηση», την ιταλική εισβολή του 1911 στη Λιβύη, και τερματικό σταθμό το σήμερα. Χωρισμένο σε τέσσερα κεφάλαια, αυτό το διορατικό ντοκιμαντέρ διατρέχει τα μονοπάτια της οπτικής μνήμης του ανθρώπινου γένους, χτίζοντας έναν άξονα όπου η ειρήνη και ο πόλεμος μοιάζουν να συνυπάρχουν, κρατώντας μια μικρή απόσταση ασφαλείας μεταξύ τους. Ένας αντισυμβατικός στοχασμός στις ατέρμονες συνέπειες του πολέμου, στα αληθινά μαθήματα της ιστορίας και στην αναγκαιότητα διαφύλαξης της μνήμης ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Σήκωσέ το σαν κορίτσι
της Μέι Ζαέντ, Δανία – Αίγυπτος – Γερμανία, 2020, 93΄
Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι σε αυτόν τον πολύβουο και θορυβώδη δρόμο της Αλεξάνδρειας, σε μια γωνιά που δεν την πιάνει καλά-καλά το μάτι, λειτουργεί ένα φυτώριο πρωταθλητών. Καθώς ξεδιπλώνεται η ιστορία της Ζεμπίμπα, που θεωρείται το επόμενο αστέρι στην ένδοξη παράδοση της γυναικείας άρσης βαρών στην Αίγυπτο, τρυπώνουμε στα άδυτα ενός αθέατου κόσμου, που θαρρείς και έχει εξοστρακιστεί από την κοινή θέα. Μια ιστορία αφοσίωσης και εσωτερικών συγκρούσεων, που αντανακλά τις ανεξερεύνητες πτυχές και τις αντιφάσεις μιας πολύπλοκης κοινωνικής πραγματικότητας.
Το σπίτι του σκηνοθέτη
του Μαρκ Άιζακς, Ηνωμένο Βασίλειο, 2020, 75΄
Όταν αντιλαμβάνεται ότι η νέα του ταινία θα βρει χρηματοδότηση μόνο αν διαθέτει ισχυρές δόσεις από έγκλημα, σεξ ή διασημότητες, ένας σκηνοθέτης παίρνει την κατάσταση στα χέρια του και αποφασίζει να γυρίσει την ταινία στο σπίτι του! Συνυφαίνοντας το ντοκιμαντέρ με τη μυθοπλασία και συνδυάζοντας καυστικό χιούμορ και συναισθηματική ένταση, ο καταξιωμένος σκηνοθέτης Μαρκ Άιζακς ξεδιπλώνει μια μοναδική και συναρπαστική ιστορία, διατυπώνοντας μια σειρά από οξυδερκή ερωτήματα για την ίδια τη φύση του κινηματογράφου.
ΕΡΤ/Εύα Κουσιοπούλου
