ΚαστοριάΠαλαιά Καστοριάτελευταίες ειδήσεις

Η ιστορική συμβολή της Καστοριάς στη διδασκαλία των Μαθηματικών (του Ρωμύλου Μαντζούρα)

Με αφορμή το βίντεο που δημιούργησαν και ανάρτησαν οι φοιτητές δεύτερου έτους του Μαθηματικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας που εδρεύει στη Καστοριά, πιστεύω πως αξίζουν συγχαρητήρια σε αυτούς τους νέους που όχι απλά διαφημίζουν τη πόλη και τη σχολή τους, αλλά από τα λόγια τους νομίζω ότι αισθάνονται και περήφανοι που επέλεξαν ή βρέθηκαν στο συγκεκριμένο τμήμα και τη συγκεκριμένη πόλη.
Θεωρώ πως θα αισθανόταν ακόμα πιο περήφανοι αν γνώριζαν την Ιστορική σχέση της Καστοριάς με τη διδασκαλία των Μαθηματικών.
Δυστυχώς όμως είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των Καστοριανών πολιτών και εκπροσώπων τους που την αγνοεί και αυτό δεν έχει σαν αποτέλεσμα μόνο την άγνοια κάποιων γεγονότων το οποίο αντικειμενικά δεν έχει και καμιά ιδιαίτερη σημασία, αλλά την άγνοια της σχέσης της Καστοριάς με επιτεύγματα του παρελθόντος που μπορούν αφενός εμάς να μας κάνει να εκτιμάμε τον τόπο μας, αφετέρου να διαφημίζουμε τη κατάσταση αυτή για το δικό μας όφελος.
Για να γίνω συγκεκριμένος. Το 1710 περίπου, ο Καστοριανός έμπορος Γεώργιος Κυρίτσης ιδρύει μια σχολή στη Καστοριά, το “Ελληνικό Φροντιστήριο”. Για διευθυντή καλεί από την Βενετία τον ήδη αναγνωρισμένο λόγιο, ιερέα Μεθόδιο Ανθρακίτη ο οποίος μετατρέπει τη Καστοριά σε κέντρο Ανώτερων σπουδών με φοιτητές από όλα τα μέρη των Βαλκανίων. Πως; Διδάσκοντας για πρώτη φορά στην ιστορία του Νεότερου Ελληνισμού, Μαθηματικά με τις σύγχρονες Ευρωπαϊκές μεθόδους. Πουθενά έως τότε σε όλη την Ελληνόφωνη ανατολή δεν είχε συμβεί κάτι τέτοιο. Γεωμετρία επίσης με επιστημονικά όργανα που μετέφερε από τη Βενετία καθώς επίσης και σύγχρονη Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία. Όλα αυτά ήταν απολύτως καινοτόμα και πρωτόγνωρα και τοποθέτησαν τη Σχολή της Καστοριάς στη κορυφή της Εκπαίδευσης και της Μόρφωσης. Δυστυχώς γρήγορα οι Συντηρητικοί κύκλοι του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης θεωρούν απολύτως επικίνδυνες τις διδαχές του Ανθρακίτη και καταδικάζουν τη διδασκαλία του και καίνε τα συγγράμματα του στην αυλή του Πατριαρχείου. Παρότι οι Καστοριανοί άρχοντες, επίτροποι της Σχολής και διάφοροι φωτισμένοι Ιερωμένοι με σθένος τον υπερασπίστηκαν, οι εχθροί της νεωτερικότητας ήταν ισχυρότεροι.
Να τι έγραψε ένας, ο Μακάριος ο Πάτμιος : “Ο κυρ Μεθόδιος τρίγωνα και τετράγωνα διδάσκει τους μαθητάς του και την άλλην πολυάσχολον ματαιοπονίαν της Μαθηματικής”. Κατηγορήθηκε ακόμη και ως αιρετικός και συγκεκριμένα οπαδός του αιρετικού Ισπανού θεολόγου Μιγκέλ ντε Μολινός (Miguel de Molinos). Εξαιτίας αυτών των συκοφαντικών κατηγοριών, η Σύνοδος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως τον κάλεσε σε απολογία ενώπιόν της με αποτέλεσμα ο Ανθρακίτης να εγκαταλείψει την Καστοριά το 1719.
Βέβαια η εποχή του Ανθρακίτη δεν έσβησε απότομα στη Καστοριά. Μαθητές του αναδείχθηκαν σε σπουδαίες μορφές της Εκπαίδευσης και στη Καστοριά έχουμε πλήθος σημαντικών παλιών σχολών. Τι μας λένε όλα αυτά; Εκτός από τη γνώση του παρελθόντος και το παράδειγμα της μάχης προς τη Γνώση που πρέπει να δίνουμε ατομικά και συλλογικά, μας λέει και κάτι άλλο.
Ότι η Καστοριά ήταν και θα μπορούσε να ξαναγίνει πόλη Ανώτερης Εκπαίδευσης, όχι γιατί μας κάνει χάρη κάποιος πολιτικός, αλλά γιατί το αξίζουμε και το απαιτούμε ως αναγνώριση στην προσφορά μας στην Ανώτερη Παιδεία της Ελλάδας.
Δυστυχώς γκρεμίστηκαν τα παλιά σχολεία και ακόμα χειρότερα, ξεχάστηκε η προσφορά τους. Γίναμε μόνο Γουναράδες. Το οποίο φυσικά δεν είναι ούτε κακό ούτε “μπαμπούλας”. Αλίμονο όμως αν τα Γιάννενα προωθούσαν μόνο την Αργυροχρυσοχοΐα στον τόπο τους. Ποτέ δεν έπαψαν να διαδίδουν και να πιστεύουν ότι είναι είναι “πρώτοι και στα Γράμματα”. Στη Καστοριά όμως ικετεύαμε, χωρίς να πολύ πιστεύουμε, χωρίς να τη πολυθέλουμε μια Αρχιτεκτονική σχολή. Μας κουνούσαν το δάχτυλο, ότι δεν χρειαζόμαστε στην Ελλάδα άλλη σχολή και τα πέντε δέκα αρχοντικά δεν φτάνουν για κάτι τέτοιο.
Εμείς ποτέ δεν τους δείξαμε τα κτίρια του Μεσοπολεμικού Μοντερνισμού που υπάρχουν ακόμα στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα και αντιγράφουν τις σοφές γραμμές των αρχοντικών μας, ούτε ότι ο Ακαδημαϊκός και καθηγητής Μουτσόπουλος από τις αρχές της δεκαετίας του 70, ήθελε ως έδρα ενός Πανευρωπαϊκού Ινστιτούτου Αναστηλώσεων και μελέτης των υλικών την Καστοριά. Δεν ξέρουμε το παρελθόν μας λοιπόν και έτσι χάνουμε όπλα από το να υποστηρίξουμε επιτυχώς και σθεναρά το μέλλον μας. Η σημασία των επιτευγμάτων του παρελθόντος για την αυτοεκτίμησή μας είναι ιδιαιτέρα σημαντική. Αυτά τα νέα παιδιά όμως που δεν γεννήθηκαν στη Καστοριά και δείχνουν να την αγαπούν, αξίζει να τον μάθουν καλύτερα.
Ποιος ξέρει μπορεί να τον επιλέξουν και για μόνιμη εγκατάσταση. Εάν θέλουν οι φοιτητές και οι καθηγητές τους, προσφέρομαι (όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν) να τους ξεναγήσω δωρεάν στη Καστοριά για να γνωρίσουν λίγο καλύτερα τα μυστικά και τις ομορφιές του τόπου και ελπίζω η γνώση τους πλέον για τη σχέση Καστοριάς και σύγχρονων μαθηματικών να τους φανεί χρήσιμη σε αυτούς και τους καθηγητές τους.
Ρωμύλος Μαντζούρας

Οδος Χευδεν Αθήνα. Πολυκατοικία έργο του Πικιώνη δεκαετία του 30:

Και τι αντιγραφεί:

Εσωτερική αυλή του Πειραματικού σχολείου του ΑΠΘ Πικιώνης:

Μαθηματικό Καστοριάς: Με τα καλύτερα λόγια μιλούν οι φοιτητές για τη σχολή τους και την πόλη μας (βίντεο)

 

 

Back to top button