Για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21
Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε ιστορικός περίπατος για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 από τις Οργανώσεις Καστοριάς της ΚΝΕ και του ΚΚΕ. Με τίτλο της ξενάγησης «Δύο κόσμοι σε σύγκρουση» η περιήγηση στο ιστορικό κέντρο της πόλης ξεκίνησε από τον Μενδρεσέ του Αχμετ Πασά. Πρόκειται για Μουσουλμανικό Ιεροδιδασκαλείο επί Τουρκοκρατίας. Πρέπει να κτίστηκε το α’ μισό του 18ου αι. και εκεί φοιτούσαν οι λεγόμενοι ουλεμάδες, που θα στελέχωναν στην συνέχεια την οθωμανική διοίκηση και το ιερατείο.
Στη συνέχεια περπατήσαμε στην «πύλη της καστρούπολης». Η πόλη ήταν χωρισμένη σε 3 κύριες περιοχές- «τα μιλέτια» ανάλογα με τη θρησκεία και την καταγωγή τους. Μόλις ήρθαν οι Τούρκοι τον 15ο αιώνα εγκαταστάθηκαν μέσα στο κάστρο, ενώ οι πλούσιοι Έλληνες μετακινήθηκαν προς το Ντολτσό ανατολικά και οι πιο φτωχοί σε συνοικίες γύρω από το κάστρο μαζί με φτωχούς Τούρκους που είχαν φέρει μαζί τους οι 450 αρχικές οικογένειες που ήρθαν στην περιοχή, σαν εργάτες τους-με κύριες ασχολίες το ψάρεμα, τα κτήματα, τα κουρεία. Αυτές οι συνοικίες αριθμούσαν τις 20 περίπου και ονομάζονταν «βαρόσι» από τα ουγγρικά και σημαίνει προάστιο. Έξω από το κάστρο και ανάμεσα από το Ντολτσό και σε αυτό υπήρχε η Εβραϊκή Συνοικία που εκτείνονταν από την Κουμπελίδικη έως και το ναό της Ζωοδόχου πηγής.
Το κτίριο που στεγάζεται τώρα το Δικαστικό Μέγαρο το οποίο πήρε τη σημερινή του μορφή το 1950 την περίοδο εκείνη ήταν τρία κονάκια δηλαδή συγκροτήματα που στέγαζαν τα γραφεία του καϊμακάμη, του τούρκου τοπάρχη δηλαδή, τις αστυνομικές αρχές και τις φυλακές. Έξω από αυτά τα συγκροτήματα υπήρχε μια από τις πιο μεγάλες πλατείες του Τούρκων η λεγόμενη «το κονάκι του Αράμ Μπέη».
Επόμενη στάση της ξενάγησης ήταν το Κουρσούμ Τζαμί. Το μόνο σωζόμενο είναι το Κουρσούμ ή Κουρσουμλί Τζαμί, στο οποίο μπροστά υπήρχε η δεύτερη μεγάλη πλατεία των Τούρκων. Το όνομά του το έχει πάρει από το κουρσούμ που σημαίνει μολυβδοσκέπαστος, ο κύριος θόλος του ήταν σκεπασμένος από μόλυβδο. Είναι έργο του γνωστού αρχιτέκτονα Σινάν που έχει σχεδιάσει πολλά τζαμιά στην Κωνσταντινούπολη αλλά και το συνονόματο στα Τρίκαλα. Μετά την απελευθέρωση έγινε η πρώτη βιβλιοθήκη της πόλης το 1924.
Προχωρώντας στην περιοχή οδηγηθήκαμε στο Τσαρσί που σημαίνει αγορά στα Τούρκικα, βρίσκονταν κατά μήκος της κεντρικής οδού, σημερινής Μητροπόλεως από το Κουρσούμ Τζαμί μέχρι την Ομόνοια. Υπάρχουν μαρτυρίες για περίπου 100 καταστήματα.
Επόμενες στάσεις μας ήταν η πλατεία Ομονοίας, ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής και τέλος επισκεφθήκαμε το σπίτι των αδελφών Εμμανουήλ στο Ντολτσό.
Στην ξενάγηση δόθηκε έμφαση σε κτίρια που είχαν ιδιαίτερο ρόλο στην εποχή και μαρτυρούσαν συνήθειες, ήθη και έθιμα. Περιγράφηκε η οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η συζήτηση για τις πρώτες συντεχνίες της εποχής και την εμφάνιση των μεγάλων γουναράδων, την ανάπτυξη του εμπορίου με τις χώρες της Ευρώπης, τη συγκρότηση της αστικής τάξης της Καστοριάς, την επαφή τους με τις μεγάλες Επαναστάσεις της εποχής και το ρόλο που έπαιξαν στη διαφώτιση του λαού με αυτές τις ιδέες.
Δόθηκε έμφαση στο διπλό χαρακτήρα της επανάστασης, πρόκειται για μια κοινωνικό- απελευθερωτική επανάσταση. Η επανάσταση δεν αποτέλεσα κεραυνό εν αιθρία, πρόκειται για μια εποχή έντονης σύγκρουσης της νεοσυγκροτηθείσας αστικής τάξης με τους φεουδάρχες της εποχής. Χαρακτηριστικό ήταν ότι η αστική τάξη της Ελλάδας επιδίωκε μέσα από την Επανάσταση να διαμορφώσει τους δικούς της νόμους, τη δική της κοινωνία, το δικό της κράτος για να είναι πιο ανταγωνιστική με αστικές τάξεις άλλως κρατών ειδικά μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση της εποχής. Τέλος συζητήθηκε το γεγονός πως για να γίνει μια Επανάσταση χρειάζεται οργάνωση και το ρόλο αυτό έπαιξε η Φιλική Εταιρεία ως Οργάνωση της πρωτοπορίας της εποχής. Μπορεί η Επανάσταση του 1821 να αποτίναξε το τουρκικό ζυγό και των ζυγό της φεουδαρχίας από το λαό, δεν αποτίναξε ωστόσο το ζυγό της εκμετάλλευσης του λαού, της φτώχειας και των πολέμων.. δουλειά που η ιστορία άφησε για την επόμενη επανάσταση, τη σοσιαλιστική!
Η περιήγηση τελείωσε με πολύ όρεξη για το παιχνίδι «ο πιο αδύναμος κρίκος της επανάστασης του 1821».
Οι Οργανώσεις Καστοριάς του ΚΚΕ και της ΚΝΕ
