του Νίκου Δόικου*
Συμφωνούμε, φαντάζομαι, όπως άλλωστε φάνηκε από τις δικές σας τοποθετήσεις στον διαδικτυακό διάλογο, πως κυρίαρχη αντίθεση σήμερα είναι οι Κοινωνίες απέναντι στον Ολοκληρωτισμό τής τοξικής Ελίτ. Όλες οι κοινωνίες του πλανήτη. Είναι νομίζω προφανές, πως, με δεδομένο το εύρος τής κοινωνικής βάσης των θεατών τής εξουσίας, όπου το νεοπτωχικό βιοτικό επίπεδο και ο αποκλεισμός από τις αποφάσεις χαρακτηρίζουν όλες τις κοινωνίες και όλες τις κοινωνικές ομάδες, θα ήτο μάταιο να προσπαθήσει να ερμηνεύσει κανείς τα κοινωνικά προβλήματα με κλειστά και ολοκληρωμένα συστήματα ιδεών. Με ταξικές ιδεολογίες.
Αυτό που θα ονόμαζα μετα-ταξική αντίθεση ανάμεσα στην διεθνική ελίτ και στο σύνολο τών κοινωνιών προφανώς υπερβαίνει τις κατηγορικές, τις ταξικές ιδεολογίες.
Εβδομήντα δύο χρόνια «υπαρκτού σοσιαλισμού» δεν κατάφεραν να ενσωματώσουν λαούς, κράτη, θρησκείες, εθνότητες στην κοινή ιδεολογία της προλεταριακής εξουσίας. Το 1989 γίναμε μάρτυρες άμεσης και βίαιης επιστροφής στην πρότερη, στην προεπαναστατική κατάσταση εθνικών και θρησκευτικών συνειδήσεων όλων τών λαών τού «ανατολικού πειράματος». Γίναμε μάρτυρες τής τραγικής και επώδυνης κατάρρευσης τής οικονομίας τού κεντρικού σχεδιασμού.
Την δεκαετία 2008-2018, με την μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τις στρατιές τών νεόπτωχων και τους απολυμένους άνεργους στους κάδους απορριμμάτων, με τις αυτοκτονίες, την διάρρηξη τής κοινωνικής συνοχής και την απογείωση τών δεικτών ανεργίας, τις εκατοντάδες χιλιάδες άστεγες αμερικανικές οικογένειες μετά την κατάρρευση τής αγοράς τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων κλπ κλπ βιώσαμε την χρεοκοπία και τού «νεοφιλελεύθερου μύθου».
Νομίζω πως ήρθε η εποχή τού μεγάλου ποιοτικού άλματος και δεν πρόκειται για έφοδο στα χειμερινά χρηματοπιστωτικά ανάκτορα. Ήρθε ο καιρός τών ενδοκοινωνικών και διακοινωνικών συναινέσεων. Τόσο εσωτερικά στην Ελληνική κοινωνία, όσο και μεταξύ κοινωνιών τής Ευρώπης (όχι αποκλειστικά της Ευρωπαϊκής ¨ενωσης). Μιας κοινωνικής συμμαχίας που θα στοχεύει συστηματικά, με πείσμα και με ζήλο έναν ανθρωπινότερο κόσμο.
Η νέα κοινωνική βάση τού 99% τών αμέτοχων θεατών αφενός και αφετέρου τα μεγέθη και ο χαρακτήρας τών πλανητικών προβλημάτων υπερβαίνουν κατά πολύ τα κλειστά και ολοκληρωμένα συστήματα ιδεών και, κατ’ανάγκην, οδηγούν στην αναζήτηση ενός ανοιχτού πλαισίου κοινωνικής συμφωνίας, ενός Συναινετικού Λόγου επιβίωσης και συμβίωσης, με αυτήν την σειρά, μέσα από έναν ουσιαστικό, δημιουργικό διάλογο ανάμεσα σε όλες τις δυνάμεις της Κοινωνίας – τού πνεύματος και τής τέχνης, τής εργασίας και τών επιχειρήσεων, τής πολιτικής και τών κοινωνικών κινημάτων. Και μάλιστα σε δια–κρατική βάση. Στη βάση μιας συντονισμένης δια–κοινωνικής συμμαχίας.
Μέσα σε τούτο το περιβάλλον τών μετανεωτερικών συσχετισμών ισχύος, ο Συναινετικός Λόγος δεν είναι αποτέλεσμα μιας αφ’ υψηλού εισαγωγής και επιβολής κάποιας ιδεολογίας, αλλά προϊόν κοινωνικής συναπόφασης η οποία υπερβαίνει τις ιδεολογικές διαφορές μαζί και τα παραδοσιακά κομματικά σύνορα. Η αυτονομία τής κοινωνικής συμμαχίας, σε ένα περιβάλλον αυτο-οργάνωσης και αυτο-διαχείρισης, αποτελεί τη μαγιά τής μετα-αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας.
Ενώ οι παραδοσιακές ιδεολογίες εκφράζονται από πολιτικές πρωτοπορίες και οι θεσμοί αρύουν την δημοκρατική τους νομιμοποίηση από τους κάθε φορά επικρατέστερους τού πολιτικού ( διάβαζε κομματικού ) ανταγωνισμού, στην περίπτωση τού Συναινετικού Λόγου και τής Κοινωνικής Συμμαχίας η ιδεολογία παράγεται από την κοινωνία ως βιωματική εμπειρία, ως κατάκτηση δηλαδή κοινωνικής επαλήθευσης.
Ο Συναινετικός Λόγος διαμορφώνεται από την κοινωνική βάση τών αμέτοχων θεατών τής εξουσίας ως βιωματική συναίνεση, ως εμπειρική συναίνεση και,καθώς στοχεύει στην ανατροπή τής τοξικής βαρβαρότητας, ως αποδομητική συναίνεση.
Βασίζεται στην αντίληψη ότι οι κοινωνίες που βίωσαν την απάτη τού νεο-φιλελευθερισμού μετά το 2008( όπως είχαν ήδη βιώσει την κατάρρευση τού σταλινικού πειράματος) μπορούν να αντιληφθούν πλέον την ζοφερή προοπτική ενός τοξικού νεο-ολοκληρωτισμού και την ανάγκη ανατροπής του. Το μόνο που χρειάζεται είναι να τολμήσουν την αντιπαράθεση. Και αυτό γίνεται καλύτερα όταν γίνεται συλλογικά.
Ο Συναινετικός Λόγος επιζητά μια δυναμική κοινωνική συμφωνία για έναν νέον Ανθρωπισμό, για έναν ανθρωποκεντικό κόσμο και, αναλογικά, για την Ελλάδα τού μέλλοντός μας με κοινωνική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή που θα παρέχει ευκαιρίες αξιοπρεπούς απασχόλησης και διαβίωσης στην (ξενιτεμένη) νέα γενιά και σε όλους τους πολίτες της.
* Ο Νίκος Δόικος είναι πολυβραβευμένος αρχιτέκτονας και συγγραφέας.
