Πέντε φορές μέσα στις πέντε τελευταίες δεκαετίες μεταστεγάστηκε η Δημοτική Βιβλιοθήκη, που ιδρύθηκε το 1925 και λειτούργησε στο Κουρσούμ τζαμί. Το ίδιο έτος, ο Αναστάσιος Δεληνάνος1 είχε προσφέρει ένα σημαντικό ποσό για την κατασκευή κτιρίου, λεπτομερή σχέδια του οποίου είχε στείλει ο ίδιος από την Αμερική. Το όνειρό του, όμως, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Μετά από, σχεδόν έναν αιώνα συνεχούς λειτουργίας (με εξαίρεση την περίοδο 1940-΄45), η Δημοτική Βιβλιοθήκη δεν έχει αποκτήσει ακόμα το δικό της χώρο.
Του Πέτρου Μάνου
Το σχέδιο της Βιβλιοθήκης του Α. Δεληνάνου (“Kαστορία” 20 Σεπτ. 1925)
Η Βιβλιοθήκη του Δήμου δημιουργήθηκε το 1925 με πρωτοβουλία του «Συλλόγου προς διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων» και στεγάστηκε στο Κουρσούμ Τζαμί.
Από το 1974 μέχρι το 1986 μεταστεγάστηκε στο τότε Δημαρχείο, σε ιδιωτικό κτίριο (Μητροπόλεως & Β. Κων/νου)
Από το 1987 λειτούργησε στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου, το οποίο, όμως, το 2000 κρίθηκε ακατάλληλο, λόγω στατικών προβλημάτων και (το ισόγειο) κατεδαφίστηκε
Από το 2000 μέχρι το 2017, στεγάστηκε και πάλι σε κτίριο που ανήκε σε ιδιώτη, επί της οδού Βαλαλά 58
Από το 2018 μέχρι σήμερα, λειτουργεί στο χώρο του παλαιού Αμφιθεάτρου του Γυμνασίου της Ομόνοιας
Το αρχοντικό Παπαχρήστου, απέναντι από τον Αη Γιώργη, αν και είχε παραχωρηθεί το 2009 από το Δήμο, στην Ελληνοαμερικανική Οργάνωση AHEPA, για τη δημιουργία ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης, αφέθηκε να καταρρέει
Τον Απρίλιο του 2017, το μεγαλύτερο τμήμα του κατεδαφίστηκε, ως επικινδύνως ετοιμόρροπο
Έτσι, η Δημοτική Βιβλιοθήκη2, που από το 1999 φέρει το όνομα του Αθ. Χριστόπουλου, σε έναν ακριβώς χρόνο θα γιορτάσει τα διακόσια πενήντα χρόνια από τη γέννηση του ποιητή, φιλοξενούμενη και περιφερόμενη σε διάφορα κτίρια της πόλης.
Δεν παραγνωρίζει κανείς τις προτεραιότητες και τις πολλές ανάγκες της πόλης και του νομού (και σε άλλους τομείς πέραν του πολιτιστικού), με βασικότερη τη δημιουργία Πνευματικού κέντρου. Αυτό, ωστόσο, αποτελεί τον τελικό αποδέκτη του πολιτιστικού προϊόντος και εξυπηρετεί την ανάγκη προβολής και ανάδειξης του προϊόντος αυτού. Στην ποιοτική όμως καλλιτεχνική παραγωγή, συμβάλλει η γενικότερη αισθητική και πνευματική καλλιέργεια.
Στο σκέλος αυτό, είναι σημαντικός ο ρόλος μιας σύγχρονης «φυσικής» και ψηφιακής βιβλιοθήκης, που θα έχει ιστορικό χαρακτήρα, κυρίως, όμως, θα καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες ερευνητών και μελετητών, μαθητών και φοιτητών, ιδιαίτερα μιας πόλης που φιλοξενεί σχολές της τριτοβάθμιας Εκπ/σης.
Επειδή, όμως, ο πολιτικός «ρεαλισμός» υπαγορεύει ότι, η εκ βάθρων κατασκευή μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης, δεν συνιστά «παραγωγική» επένδυση και «αναπτυξιακή» πρόταση, θα μπορούσε να προκριθεί ως λύση για τη μόνιμη στέγαση της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, εκείνη της αξιοποίησης ενός από τα κενά δημοτικά κτίρια.
Κατά το διάστημα ίδρυσης της Δ. Βιβλιοθήκης, πραγματοποιήθηκε και η δωρεά του νεοκλασικού του Παλαιού Νοσοκομείου, από τον Χ. Δήμου. Θα μπορούσε, το κτίριο αυτό να στεγάσει οριστικά τη Βιβλιοθήκη, καθώς πληροί το κριτήριο της ιστορικότητας και, σε ικανοποιητικό βαθμό, της προσβασιμότητας. Έτσι, θα αξιοποιηθεί το κτίριο, θα τιμηθεί ο δωρητής του και θα γίνει πράξη το όραμα του Α. Δεληνάνου, έναν αιώνα μετά.
Αν, ωστόσο, μια τέτοια επένδυση θεωρείται περιττή και «αντιπαραγωγική» ή «αντιαναπτυξιακή», θα λέγαμε πως, μια Βιβλιοθήκη υψηλών προδιαγραφών, συντελεί στην προαγωγή του πνευματικού και μορφωτικού επιπέδου μιας περιοχής, αποτελεί επένδυση μακράς πνοής και έχει χαρακτήρα αναπτυξιακό, όχι μόνο με την πλατιά αλλά και τη στενή έννοια του όρου.
“Δει δη” όχι μόνο “χρημάτων” αλλά κυρίως πολιτικής βούλησης, γιατί ως γνωστόν, από προτάσεις δεν πάσχουμε.
Η οικία Γ. Σκαπέρδα, που παραχώρησε ο Χ. Δήμου και, μέχρι το 1970 στέγαζε το παλαιό Νοσοκομείο και αργότερα άλλους φορείς. (Σήμερα, οι τοιχογραφίες του καστοριανού ζωγράφου Θ. Ζωγράφου, που υπάρχουν στο εσωτερικό του κτιρίου, απειλούνται από την υγρασία).
1 Ο Αναστάσιος Δεληνάνος (1893-1984), υπήρξε ευεργέτης της Καστοριάς. Μεταξύ άλλων, δική του δωρεά αποτελεί το αρχοντικό στο οποίο, από τη δεκαετία του ’90, λειτουργεί -με τη φροντίδα του Προοδευτικού Συλλόγου Κυριών Καστοριάς- το Δεληνάνειο Λαογραφικό Μουσείο (της Καστοριανής Γυναίκας).
2 Από το 1999, η Δημοτική Βιβλιοθήκη “Αθανάσιος Χριστόπουλος” αποτελεί Ν.Π.Δ.Δ.
