Ένα κυρίαρχο ιατρικό πρόβλημα στον άντρα είναι ο καρκίνος του προστάτη. Μαζί μας είναι ο Χειρουργός Ουρολόγος- Ανδρολόγος κ. Γουγούσης Αναστάσιος για να συζητήσουμε αυτό το μεγάλο θέμα και να μάθουμε γιατί πολλοί τον χαρακτηρίζουν ως “ύπουλο”, ποια είναι η συχνότητα της εμφάνισής του, ποιες είναι οι παθήσεις του προστάτη, τί πρέπει να γνωρίζει ένας άντρας και επίσης, μάς εξηγεί, πώς γίνεται η διάγνωσή του και με ποιους τρόπους αντιμετωπίζεται.
Αρθρογράφος: Ελένη Κωστοπούλου
Ξεκινώντας τη συζήτησή μας θα ήθελα να σας ρωτήσω, τί είναι ο προστάτης και ποιες είναι οι παθήσεις του προστάτη;
Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας στο ουρογεννητικό σύστημα του άνδρα και βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη( προΐσταται της κύστης για αυτό και ονομάζεται προστάτης), μπροστά από το ορθό, περιβάλλει την αρχική μοίρα της ουρήθρας αποτελούμενος από δυο λοβούς και έχει σχήμα κάστανου.
Αποτελείται από τρεις ζώνες την κεντρική, μεταβατική και περιφερική. Η λειτουργία του είναι η παραγωγή του προστατικού υγρού που είναι βασικό συστατικό του σπέρματος. Στους νέους άνδρες το βάρος του είναι 15 – 20 γρ. περίπου.
Το όνομά του προέρχεται από τον Ηρόφιλο, έναν Έλληνα Ιατρό της Αλεξάνδρειας 3ος αιώνας π.X. Ο προστάτης αποτελεί ένα από τα όργανα που απασχολεί πολύ συχνά ιατρικά τον ανδρικό πληθυσμό. Σε μικρότερες ηλικίες επηρεάζεται από λοιμώξεις (προστατίτιδες), ενώ με την πάροδο του χρόνου αρχίζει να υποστρέφεται και έτσι εμφανίζει την καλοήθη υπερπλασία, επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα είναι και ο καρκίνος του προστάτη, ο πιο συχνός σε εμφάνιση καρκίνος στους άνδρες με τον οποίο και θα ασχοληθούμε.
Αναφερόμενοι στον καρκίνο του προστάτη, μπορείτε να μας πείτε πόσο συχνός είναι και αν ενδεικτικά, θα μπορούσατε να μάς δώσετε κάποια ποσοστά- στατιστικά ασθενών στην Ελλάδα;
Είναι ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος στους άνδρες στην Ευρώπη και δεύτερος σε θνητότητα μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Αποτελεί περίπου το 17% των κακοήθων νεοπλασιών στον άνδρα. Ένας στους επτά άνδρες θα αναπτύξει τη νόσο (1 στους 7 άνδρες). Το 80% θα έχει εντοπισμένη νόσο(όταν ο καρκίνος εντοπίζεται μέσα στον προστάτη). Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 68 έτη, ενώ η πιθανότητα εμφάνισης αυξάνει με την ηλικία. Συχνότερα εμφανίζεται μετά τα 65 έτη και λιγότερο συχνά πριν τα 50 έτη.
Υπάρχει τρόπος να προλάβουμε τον καρκίνο του προστάτη; Τί συμβουλές θα δίνατε, ώστε να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα να προσβληθούν; Πιστεύετε ότι υπάρχει η ευαισθητοποίηση στον τομέα πρόληψης;
Οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη είναι :
Η ηλικία, συχνότερα εμφανίζεται μετά τα 50 έτη και λιγότερο συχνά πριν τα 50 έτη.
Η γεωγραφική κατανομή, στη Σαγκάη και την Κίνα η εμφάνιση είναι 0,8 περιπτώσεις ανά 100.000 άνδρες, ενώ στην Καλιφόρνια και στις Η.Π.Α η εμφάνιση είναι 100,2 περιπτώσεις ανά 100.000 άνδρες
Η φυλετική κατανομή, οι αφροαμερικανοί νοσούν συχνότερα από τους λευκούς ενώ πιο σπάνια νοσεί η κίτρινη φυλή.
Το οικογενειακό ιστορικό, ένας 1ου βαθμού συγγενής έχει δυο φορές περισσότερες πιθανότητες να νοσήσει.
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο έτσι η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ζωικού λίπους και τηγανιτών αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης του προστατικού καρκίνου.
Ενώ η διατροφή με περισσότερα λαχανικά ,φρούτα , ντομάτες, πιπεριές, σόγια, ψάρια, καρύδια, τσουκνίδα , μειώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης του προστατικού καρκίνου.
Ορμονικοί παράγοντες, η τεστοστερόνη επιδρά στα καρκινικά κύτταρα και βοηθά στον πολλαπλασιασμό τους.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το κάπνισμα , βαρέα μέταλλα(κάδμιο), ραδιοϊσότοπα, σεξουαλικές συνήθειες(η εναλλαγή πολλών συντρόφων) αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης του προστατικού καρκίνου.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι εφικτή, αρκεί οι άνδρες να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο για την πάθηση και να μην φοβούνται την επίσκεψη στον ουρολόγο.
Μετά τα 50 έτη, να επισκέπτονται τον ουρολόγο μια φορά το χρόνο, ενώ άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη μετά τα 40 έτη .
Προσοχή στη διατροφή, με κατανάλωση λιγότερο κόκκινου κρέατος και λιπαρών και περισσότερο λαχανικών, φρούτων και ψαριών, όπως και τη διακοπή του καπνίσματος .
Οι άνδρες που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση για καλοήθη υπερπλασία προστάτη πρέπει να επισκέπτονται τον ουρολόγο κάθε χρόνο και να μην το αμελούν.
Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη;
Ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει τα εξής :
- Ο καρκίνος να είναι ένα τυχαίο εύρημα της δακτυλικής εξέτασης
- Να συνοδεύεται με συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό
- αποφρακτικού τύπου:όπως μειωμένη ροή των ούρων, διακοπτόμενη ούρηση, αίσθημα μη κένωσης της ουροδόχου κύστης.
- ερεθιστικού τύπου: συχνουρία, επιτακτικότατα , πόνος (τσούξιμο) κατά την ούρηση.
- αιματουρία
- περινεϊκό άλγος(πόνος κάτω από τους όρχεις)
- αιμοσπερμία (αίμα στο σπέρμα)
- επώδυνη εκσπερμάτιση
- αδυναμία – καταβολή, οστικά άλγη, παθολογικά κατάγματα, παραπληγία σε προχωρημένες μορφές.
Πώς γίνεται η διάγνωση και με ποιους τρόπους μπορεί να αντιμετωπιστεί σωστά όταν ο γιατρός διαγνώσει τον καρκίνο του προστάτη; Και θέλω να μας πείτε και για την εξέλιξη της τεχνολογίας για μια πλήρη και οριστική θεραπεία
- Η διάγνωση θα γίνει λαμβάνοντας ένα καλό ιστορικό του ασθενή από τον ουρολόγο, από την κλινική εξέταση του ασθενή, τη δακτυλική εξέταση.
- Απότο καθορισμό του PSA( ειδικού προστατικού αντιγόνου) που είναι μια πρωτεΐνη στο αίμα και από άλλες μικροβιολογικές εξετάσεις.
- Το διορθικό υπερηχογράφημα (transrectalultrasound– TRUS)
- Από τον συνδυασμό της δακτυλικής εξέτασης, του PSA, και του διορθικού υπερηχογραφήματος TRUS.
- Την πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία (mpMRI), όπου και αν χρειαστεί.
- Την βιοψία του προστάτη η οποία δίνει την τεκμηρίωση της διάγνωσης.
- Γιανα γίνει η σταδιοποίηση της νόσου θα χρειαστούν και άλλες εξετάσεις όπως το σπινθηρογράφημα οστών, η αξονική τομογραφία ,η μαγνητική τομογραφία.
Οι πιο συχνές μορφές θεραπείας για τον εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη (όταν ο καρκίνος εντοπίζεται μέσα στον προστάτη) είναι:
- Ενεργητική παρακολούθησησυνίσταται σε ασθενείς με πολύ μικρό και μη επιθετικό όγκο και σε άνδρες μεγάλης ηλικίας ή όσους δεν μπορούν ή δεν θέλουν να χειρουργηθούν.
- Χειρουργική θεραπείαείναι η ριζική προστατεκτομή είτε ανοιχτή, είτε λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά.Το ογκολογικό αποτέλεσμα είναι το ίδιο με όποια μέθοδο και αν χειρουργηθεί ο ασθενής. Πιθανό πλεονέκτημα της λαπαροσκοπικής ή της ρομποτικής επέμβασης είναι ο χρόνος νοσηλείας που τις περισσότερες φορές είναι μικρότερος. Στην επέμβαση αφαιρείται ο προστάτης μαζί με τις σπερματοδόχες κύστεις. Μετά την επέμβαση οι περισσότεροι ασθενείς θα εμφανίσουν στυτική δυσλειτουργία όλοι οι ασθενείς δεν θα έχουν εκσπερμάτιση, αφού έχουν αφαιρεθεί τα βασικά όργανα που παράγουν το σπέρμα. Διατηρείται όμως, η ερωτική επιθυμία και κάποιοι θα έχουν απώλεια ούρων ή ακράτεια ούρων. Σήμερα, υπάρχει η δυνατότητα σε κάποιους άνδρες με μικρούς όγκους να γίνεται διατήρηση των νεύρων της στύσης, ώστε ακολουθώντας ένα ειδικό μετεγχειρητικό πρόγραμμα να έχουν καλή στύση.
- Ακτινοθεραπεία(βραχυθεραπεία εσωτερική ακτινοβολία και εξωτερική ακτινοβολία)
- Η βραχυθεραπείαγίνεται με την τοποθέτηση ραδιενεργών εμφυτευμάτων με την καθοδήγηση διορθικού υπερήχου στον προστάτη. Αυτή η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί στα πρώιμα στάδια, σε μικρούς όγκους και μικρούς σε όγκο προστάτες. Κάποιοι άνδρες θα εμφανίσουν στυτική δυσλειτουργία και προβλήματα στην ούρηση.
- Η εξωτερική ακτινοβολίαπραγματοποιείται από τους ακτινοθεραπευτές με δόσεις ακτινοβολίας που εφαρμόζονται εξωτερικά με ειδικά μηχανήματα σε διάστημα 7 έως 9 εβδομάδες. Με την εφαρμογή αυτού του είδους ακτινοβολίας έχουμε επηρεασμό, της στύσης, της ούρησης, αλλά και διάρροιες.
Στον μη εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη (όταν ο καρκίνος έχει επεκταθεί και αλλού εκτός του προστάτη) οι θεραπευτικές επιλογές που έχουμε είναι:
- Η Ορμονοθεραπείαέχει ως σκοπό να αποτρέψει την δράση της τεστοστερόνης στα καρκινικά κύτταρα ώστε να μην πολλαπλασιάζονται αλλά να πεθαίνουν. Χορηγούνται φάρμακα που επιδρούν στην υπόφυση, στον εγκέφαλο είναι ενέσιμα μια φορά το μήνα ή κάθε τρεις μήνες με σκοπό να εμποδιστεί η παράγωγη τεστοστερόνης από τους όρχεις και χάπια που μπλοκάρουν την επίδραση της τεστοστερόνης, που παράγεται στα επινεφρίδια. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται και σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες είτε χειρουργικές, είτε ακτινοβολίας.
- Χημειοθεραπείαχρησιμοποιείται όταν τα καρκινικά κύτταρα δεν είναι ευαίσθητα στην ορμονοθεραπεία και όταν η νόσος είναι προχωρημένη. Είναι χρήσιμη, τόσο για την παράταση της ζωής όσο και για τη μείωση του πόνου στα οστά και μπορεί να συνδυαστεί με τοπική ακτινοβολία των οστών. Τα σημερινά φάρμακα είναι λιγότερο τοξικά και γίνονται καλύτερα ανεκτά από τους ασθενείς.
Κλείνοντας τη συνέντευξη, υπάρχει κάτι άλλο που θα θέλατε να προσθέσετε;
Συμπερασματικά θα ήθελα οι αναγνώστες να κρατήσουν τα εξής: να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο και να μην φοβούνται να επισκεφτούν τον ουρολόγο μετά τα 50 έτη και όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό από τα 40 έτη.
Να προσέχουν την διατροφή τους καταναλώνοντας λιγότερο κρέας και λιπαρά και περισσότερο να καταναλώνουν λαχανικά ,φρούτα, ντομάτες, πιπεριές, σόγια, ψάρια, καρύδια, τσουκνίδα .
Οι άνδρες που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση για καλοήθη υπερπλασία προστάτη πρέπει να επισκέπτονται τον ουρολόγο κάθε χρόνο.
Η γρήγορη διάγνωση παίζει το σημαντικότερο ρόλο στην θεραπεία με την 5ετη επιβίωση να είναι 100% όταν ο καρκίνος είναι περιορισμένος ή εντοπισμένος στην περιοχή του προστάτη.
Σας ευχαριστώ πολύ για την ενημερωτική συνέντευξη που μάς παραχωρήσατε και για το χρόνο που μάς διαθέσατε.
Εφημερίδα ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
