Στα βαθιά νερά της Μεσογείου και ιδίως στο Αιγαίο, κρύβεται ένα μυστικό που κινδυνεύουμε να χάσουμε προτού καν μάθουμε ότι υπάρχει. Οι Κοραλλιγενείς Οικότοποι (και όχι κοραλλιογενείς στη Μεσόγειο) που συναντώνται από τα 70-250 μέτρα βάθος, αποτελούν κάποια από τα πιο σύνθετα και πιο πλούσια θαλάσσια οικοσυστήματα της Μεσογείου. Παράλληλα όμως είναι ίσως και τα λιγότερο μελετημένα οικοσυστήματα στη Μεσόγειο και το κυριότερο: παρά τη μεγάλη σημασία τους δεν προστατεύονται, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν καθημερινά από μη αναστρέψιμη καταστροφή.
Ως ένα πρώτο αλλά σημαντικό βήμα για την ανάδειξη, έρευνα και προστασία των Κοραλλιγενών Οικοτόπων στο Αιγαίο, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος, ενώνει τις δυνάμεις του με το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης των Ηνωμένων Εθνών για τη Μεσόγειο (UNEP/MAP SPA/RAC) και με το Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Essex Αγγλίας, με την στήριξη του γαλλικού φορέα Pure Ocean.
Η δράση “Protecting Aegean Coralligene” που ξεκινάει τις επόμενες ημέρες στοχεύει να αναπτύξει μία νέα μεθοδολογία σχετικά χαμηλού κόστους αλλά υψηλής επιστημονικής αξιοπιστίας, με σύγχρονα ερευνητικά εργαλεία (ROV, multibeam sonar, biomass scanner, CTD). Έτσι θα μπορεί να εφαρμόζεται από μικρά ερευνητικά σκάφη ανά τη Μεσόγειο, συμβάλλοντας στην πιο αποτελεσματική έρευνα και προστασία αυτών των ιδιαίτερα σημαντικών αλλά και ευάλωτων θαλάσσιων οικοτόπων. Παράλληλα θα συγκεντρωθεί βίντεο υψηλής ευκρίνειας – από εντυπωσιακά ζωντανά κοραλλιγενή αλλά και από κατεστραμμένα, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και των αρχών στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Απώτερος σκοπός είναι η εφαρμογή της απαγόρευσης της αλιείας με συρόμενα εργαλεία – άρα και η μη-αναστρέψιμη καταστροφή που προκαλείται – στις περιοχές όπου υπάρχουν κοραλλιγενείς οικότοποι. Αυτό αν και ήδη προβλέπεται από την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία, δεν εφαρμόζεται ούτε στις ελληνικές θάλασσες αλλά ούτε και σε μεγάλο μέρος της Μεσόγειου, καθώς οι αρμόδιες αρχές ποτέ δεν πρόεβλεψαν να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα γεωχωρικά δεδομένα (δηλαδή χάρτες) που να ορίζουν το πού βρίσκονται αυτά τα ευάλωτα οικοσυστήματα.
Η έλλειψη γνώσης αναφορικά με την κατανομή τους, σε συνδυασμό με τις αυξανόμενες πιέσεις, όπως είναι η αλιεία με συρόμενα εργαλεία (μηχανότρατες), η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή, απειλούν αυτά τα ευαίσθητα συστήματα με μη αναστρέψιμη καταστροφή. Η οποία καταστροφή κρίνεται μη- αναστρέψιμη καθώς χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα αργό ρυθμό ανάπτυξης (<1 mm / έτος), ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα κάποιοι από τους κοραλλιγενείς οικοτόπους του Αιγαίου ξεπερνούν τα 7500 χρόνια σε ηλικία. Συνεπώς η χαρτογράφηση και η παρακολούθηση τους αποτελεί επιτακτική ανάγκη σε όλη τη Μεσόγειο και κυρίως στην Ελλάδα για να μπορέσει να εφαρμοστεί η ήδη υπάρχουσα νομοθεσία για την προστασία τους και να δοθεί ένα τέλος στην αλόγιστη καταστροφή τους.
Για το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας “Αρχιπέλαγος”
Αναστασία Μήλιου
