Σημαντικό το έργο που άφησε ως «παρακαταθήκη» ο βραβευμένος επιχειρηματίας τόσο στον τομέα της γουνοποιίας όσο και στην ελληνική κοινότητα μέσω του φιλανθρωπικού του έργου – Πώς κατάφερε να αναρριχηθεί στην κορυφή παγκόσμιου επιχειρείν
Του Βασίλη Γούλα
Ο Ηρακλής Καλλισθένης ήταν ένας από τους παλαιότερους γουνοποιούς της Καστοριάς. Πολλοί τον χαρακτήριζαν «ο βασιλιάς της γούνας» λόγω της μακρόχρονης εμπειρίας του αλλά και του πλούσιου φιλανθρωπικού του έργου. Ο θάνατός του πριν από λίγες ημέρες προκάλεσε μεγάλη θλίψη στην τοπική κοινωνία της Καστοριάς, αλλά και σε όλους όσους δραστηριοποιούνται στο χώρο της γούνας. Ο ίδιος είχε ξεκινήσει να γράφει ένα βιβλίο για τη ζωή του αλλά δεν κατάφερε να το ολοκληρώσει. Στα πρώτα κεφάλαια αυτού του βιβλίου αναφέρεται στη ζωή του, στις δυσκολίες που αντιμετώπισε εν μέσω Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και πως δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της γούνας, παρόλο που ο πατέρας του ήταν ψαράς.
Αποσπάσματα αυτού του συγγραφικού έργου, που δεν εκδόθηκε ποτέ, παραθέτει σήμερα το protothema.gr για να κατανοήσει ο αναγνώστης ποιος ήταν ο «βασιλιάς της γούνας» και τι κατάφερε στη ζωή του. Έγραφε ο Ηρακλής Καλλισθένης: «Γεννήθηκα στην Καστοριά στις 13/3/1933, από γονείς πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη. Το 1939, όταν ξεκίνησε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, ήμουν 6 χρονών. Παρά τις κακουχίες φοίτησα 6 χρόνια στο Δημοτικό Σχολείο ολοκληρώνοντας τις σπουδές μου σε αυτό, ήταν η χειρότερη εποχή για όλους μας. Υπήρχε πείνα και κακουχία που τραυμάτιζε τις ψυχές των παιδιών. Οι γονείς δεν είχαν τη δυνατότητα να προσφέρουν στα παιδιά τους και τα λιγοστά ακόμη αγαθά που θα μπορούσαν για να γλυκάνουν τις δύσκολες στιγμές που περνούσαν στη διάρκεια του πολέμου. Το 99% των παιδιών της εποχής εκείνης αναγκαζόταν να δουλεύουν προκειμένου να βοηθήσουν τις οικογένειές τους.
Το 1946 άρχισε και πάλι να ανοίγει το εμπόριο της γούνας. Μας δόθηκε η ευκαιρία να μάθουμε τη ραπτική της γούνας και είχαμε την ευκαιρία να βγάζουμε ένα μεροκάματο το οποίο όμως και πάλι δεν έφτανε καθώς μετριόταν σε πολύ λίγες δραχμές. Αναγκαστικά και πάλι βοηθούσα τον πατέρα μου ο οποίος ήταν ψαράς, ορισμένες ώρες της ημέρας, προκειμένου να αυξηθεί το οικογενειακό εισόδημα. Τα δεινά μας συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
Στις 8/9/1954 παρουσιάστηκα στο στρατό. Δύο χρόνια αργότερα τελείωσα τη στρατιωτική μου θητεία και άρχισα να προβληματίζομαι τι θα μπορούσα να κάνω καλύτερο για το επάγγελμά μου. Άφησα έτσι το ράψιμο και έμαθα την κοπτική. Σε σύντομο χρονικό διάστημα βελτίωσα την τεχνική μου καθώς είναι στοιχείο του χαρακτήρα μου να προσπαθώ περισσότερο για να γίνομαι ολοένα και καλύτερος. Το μαγαζί στο οποίο δούλευα έδινε αποκόμματα σε ορισμένες επιχειρήσεις. Έτσι μου γεννήθηκε η ιδέα να ξεκινήσω κάτι δικό μου. Δημιούργησα ένα μικρό εργαστήριο με 2-3 υπαλλήλους αρχικά και το 1959 κατάφερα να αυξήσω το προσωπικό στα 40 άτομα. Είχα ξεκινήσει να αγοράζω πρώτη ύλη και να δουλεύω δικά μου εμπορεύματα. Από τότε δρομολογούσα το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό, όχι ως εργάτης αλλά ως έμπορος πλέον. Έτσι, το Σεπτέμβριο του 1960 ξεκίνησα για τη Φρανκφούρτη που ήταν το κέντρο γούνας της Ευρώπης. Στη πόλη αυτή της Γερμανίας χιλιάδες άτομα διαφορετικής εθνικότητας, Γερμανοί, Εβραίοι, Έλληνες δούλευαν στη γούνα τα χρόνια εκείνα. Στο μεσοδιάστημα, επέστρεψα στην Ελλάδα δύο φορές και το 1962 αποφάσισα να δημιουργήσω ένα εργαστήριο γουναρικών στη Φρανκφούρτη πάνω στο είδος που γνώριζα. Συγχρόνως, είχα και το εργαστήριο στην Καστοριά που απασχολούσε αρκετούς ανθρώπους.
Την ίδια χρονιά γνωριστήκαμε με τη γυναίκα μου Ursula και αποφασίσαμε να κάνουμε οικογένεια. Αποκτήσαμε δύο υπέροχα παιδιά τον Γιώργο και την Ελένη και έτσι έμεινα και δραστηριοποιήθηκα στη Γερμανία για πολλά χρόνια. Η δουλειά μου πήγαινε πολύ καλά και φθάνουμε στο 1974 όπου αποφάσισα να ξεκινήσω το κοινωνικό έργο. Εκλέχθηκα στο Δ.Σ. του Συνδέσμου Γουνοποιών «Προφήτης Ηλίας» Φρανκφούρτης και μετά από λίγο καιρό ανέλαβα τη διαχείριση του ταμείου του Συνδέσμου. Το 1974 που έγινε η επέμβαση στη Κύπρο συγκεντρώσαμε ως Σύνδεσμος 60.000 μάρκα και τα στείλαμε στη Κύπρο ως βοήθεια. Σε αυτό το διάστημα καταφέραμε πάλι να συγκεντρώσουμε στο ταμείο μας ένα κεφάλαιο της τάξεως των 60.000 μάρκων.
Το 1981 εκλέχθηκα Πρόεδρος του Συνδέσμου. Στη διάρκεια των 8 χρόνων της θητείας μου πραγματοποιήσαμε πολλές επιδείξεις μόδας και δεξιώσεις την συνεργασία Ελληνικών και Γερμανικών επιχειρήσεων. Το 1984 με το κεφάλαιο που είχαμε συγκεντρώσει αποφασίσαμε να αγοράσουμε ένα οικόπεδο προκειμένου να χτιστεί εκεί το Πνευματικό Κέντρο και το νηπιαγωγείο της Ελληνικής ομογένειας στη Φρανκφούρτη και όλη μας αυτή η προσπάθεια μας στοίχισε 350.000 μάρκα. Η επόμενη Διοίκηση που συνέχισε μετά από εμένα κατάφερε να κατασκευάσει ένα τριώροφο κτίριο μέσα στην καρδιά της Φρανκφούρτης το οποίο ανήκει στην Ελληνική παροικία και στεγάζει παράλληλα με το Πνευματικό Κέντρο και το Νηπιαγωγείο, γραφεία διαφόρων Συνδέσμων- Συλλόγων και μαγαζιά τα οποία ενοικιάζουν εκεί χώρο.
Η παραίτησή μου από τα καθήκοντά μου στον Σύνδεσμο Γουνοποιών Φρανκφούρτης οφειλόταν στον γεγονός ότι ήθελα να επιστρέψω στην πατρίδα μου και να δραστηριοποιηθώ εδώ. Σε αυτό με βοήθησε το 1987 η ένταξή μου σε ένα πρόγραμμα αναπτυξιακό του Νόμου 1262 που είχε τότε ευεργετικά οφέλη για νέες επιχειρήσεις. Έτσι, έχτισα ένα εργοστάσιο 3.800 τ.μ. το οποίο απασχολούσε συνολικά 200 εργαζόμενους όχι μόνο στο χώρο του εργαστηρίου αλλά και σε μαγαζιά σε όλο το Νομό. Το αρχικό κεφάλαιο προερχόταν από την επιχείρηση της Φρανκφούρτης και η λειτουργία των δύο επιχειρήσεων δεν μου άφησαν το περιθώριο να ασχοληθώ με το κοινωνικό μου έργο στην Προεδρεία του Συνδέσμου Γουνοποιών Φρανκφούρτης «Ο Προφήτης Ηλίας».
Όμως ως ανήσυχο πνεύμα την περίοδο 1992-1993 οραματίστηκα τη δημιουργία μιας μετοχικής εταιρίας και μαζί με 18 ακόμη επιχειρηματίες συστήσαμε την εταιρία «Δελφοί». Η εταιρία λειτούργησε για 2 χρόνια. Τα προβλήματα όμως στη λειτουργία της ήταν μεγάλα και αναγκαστήκαμε να τη διαλύσουμε ειρηνικά και φιλικά.
Μετά τη συγκεκριμένη περίοδο σκέφτηκα τη δημιουργία ενός κολυμβητηρίου στην Καστοριά
προκειμένου η νεολαία μας να βρίσκει εκεί μία διέξοδο και να ασχολείται με τον αθλητισμό. Αρχές του 1996 κάλεσα τον τότε Δήμαρχο Καστοριάς κ. Παπουλίδη Δημήτριο και του ανέφερα το σκεπτικό μου. Ότι ήθελα να κάνω μια δωρεά η οποία θα ήταν ένα κολυμβητήριο στην Καστοριά, στην είσοδο της πόλης, το οποίο θα εξυπηρετούσε όλο τον Νομό. Ο Δήμαρχος δέχτηκε την πρόταση και έτσι έγινε η συνάντηση στα γραφεία της εταιρίας μου. Δέχτηκε τη δωρεά μου, αλλά μετά από λίγο καιρό άλλαξαν τα πράγματα από πλευράς Δήμου. Υπήρχε μεγάλη καθυστέρηση στην όλη διαδικασία και τον λόγο δεν τον έμαθα ποτέ. Το μόνο που θεωρώ ότι μπορεί να έγινε, είναι να μην ταίριαζαν οι όροι που ήθελα να συμπεριλάβω και έτσι δεν έγινε τίποτα. Σε μια συνάντηση που είχα στη συνέχεια στην Αθήνα με την Κα Ρόδη Κράτσα – σημερινή Αντιπρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και προσωπική μου φίλη – συζήτησα αυτό το θέμα και ζήτησα τη γνώμη της σε ποια δράση θα ήταν καλύτερα να διαθέσω τα χρήματα αυτά μιας και η ιδέα του κολυμβητηρίου είχε εγκαταλειφθεί. Μου έδωσε την ιδέα να τα διαθέσω σε ένα Ίδρυμα το οποίο θα έδινε υποτροφίες σε τελειόφοιτους Λυκείου των οποίων οι γονείς τους δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στο βάρος του κόστους των Ακαδημαϊκών σπουδών.
Για το σκοπό αυτό αγόρασα ένα νεοκλασικό κτήριο στο Κέντρο της πόλης ώστε να στεγαστεί το Ίδρυμα «Ηρακλής Καλλισθένης», το οποίο ανακαινίστηκε ριζικά και παράλληλα έκανα δωρεά το κεφάλαιο των 800.000 € στο Ίδρυμα και από τους τόκους αυτού του κεφαλαίου προέρχεται το ποσό των υποτροφιών. Μέχρι στιγμής έχουν δοθεί 2015 υποτροφίες.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος «Ηρακλής Καλλισθένης» με Πρόεδρο τον Μητροπολίτη Καστοριάς κ.κ. Σεραφείμ και εμένα ως Αντιπρόεδρο και ιδρυτή του Ιδρύματος αποφάσισε να δίνονται οι υποτροφίες αυτές στο ποσό των 2.000 € το χρόνο σε 15 τελειόφοιτους Λυκείου. Το ίδρυμα λειτουργεί εδώ και 19χρόνια και έχει εξασφαλιστεί πλήρως η ενέργεια αυτή.
Στο διάστημα που ο γιος μου βρισκόταν στην Καστοριά και ο οποίος ασχολείται με την Πληροφορική μου έδωσε την ιδέα πως θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε περαιτέρω τη δράση του Ιδρύματος προσφέροντας δωρεάν μαθήματα ηλεκτρονικών υπολογιστών σε μαθητές του Δημοτικού.
Η αγάπη της ενασχόλησης με τα κοινά που είχε ξεκινήσει στη Γερμανία με προέτρεψε να συνεχίσω και εδώ. Βλέποντας τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς «Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ» εδώ στην Καστοριά, δημιούργησα μια ομάδα συναδέλφων ούτως ώστε να βοηθήσουμε το κορυφαίο συνδικαλιστικό όργανο του κλάδου που δημιουργήθηκε το 1915 να ξεπεράσει τον σκόπελο αυτό αναλαμβάνοντας την Προεδρεία.
Ο Σύνδεσμος Γουνοποιών Καστοριάς κάθε χρόνο διοργανώνει την ετήσια Διεθνή Έκθεση Γούνας Καστοριάς. Στόχος μας ήταν να διοργανώσουμε μια Διεθνή Έκθεση Γούνας ανάλογη του κύρους της και της ιστορίας της. Έπρεπε από κάποια πηγή να εξοικονομήσουμε χρήματα για να επεκτείνουμε τον Εκθεσιακό χώρο όπως και πράξαμε καθώς υπήρχε μεγάλη λίστα αναμονής εκθετών για συμμετοχή. Την πρώτη χρονιά της θητείας μου χρησιμοποιήσαμε μια εκθεσιακή τέντα 1.800 τ.μ. στο ανατολικό τμήμα του Εκθετηρίου Δημοπρατηρίου Γούνας Καστοριάς καλύπτοντας προσωρινά την ανάγκη αυτή. Προσπάθησα στη συνέχεια να πείσω το Δ.Σ. να μεγαλώσουμε την ιδέα αυτή και να κατασκευάσουμε έναν νέο εκθεσιακό χώρο και το κατάφερα. Ζητήσαμε τη συνδρομή της τότε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καστοριάς για να μας παραχωρήσει ένα οικόπεδο 12.000 τ.μ. που θα ήταν ένα Εκθετήριο Παγκόσμιας εμβέλειας στην περιοχή του ΒΙ.ΠΑ Καστοριάς το οποίο θα εξυπηρετούσε Έλληνες και ξένους επιχειρηματίες, αλλά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για διάφορες Εκθέσεις – εκδηλώσεις του κλάδου διεθνώς ώστε να μένει ενεργό καθόλη τη διάρκεια του έτους.
Δυστυχώς, δεν υπήρχε τρόπος και τότε σκέφτηκα να προχωρήσουμε το ζήτημα με τη συνδρομή του Ε.Β.Ε.Κ. και να κατασκευάσουμε τον εκθεσιακό αυτό χώρο δίπλα στο Μόνιμο Εκθετήριο Δημοπρατήριο Γούνας Καστοριάς. Ο μοντέρνος χώρος αυτός που ήδη λειτουργεί από πέρσι και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου εκθετηρίου για την καλύτερη παρουσίαση των εκθεμάτων των γουνοποιών της Δυτικής Μακεδονίας έχει εμβαδόν 3.200 τ.μ. και αποπληρώθηκε μέσα σε διάστημα 2 ετών και αποτελεί περιουσία του Συνδέσμου Γουνοποιών Καστοριάς και του Επιμελητηρίου Καστοριάς».
Ο Ηρακλής Καλλισθένης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών, παραμένοντας ενεργός στο χώρο της γούνας μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του. Το 2011 βραβεύτηκε στην Αθήνα με το βραβείο Business for Peace το οποίο αποσκοπεί στην ανάδειξη επιχειρηματιών από όλον τον κόσμο που διακρίνονται για την επιχειρηματική τους ηθική.
