Η άτυπη ελληνοτουρκική συμφωνία για «ένα ήρεμο καλοκαίρι στο Αιγαίο» φαίνεται να τηρείται μέχρι κεραίας κι από τις δύο πλευρές έως τώρα. Προφανώς όμως η Άγκυρα θεωρεί ότι μία τέτοια συμφωνία δεν είναι δεσμευτική για άλλες περιοχές.
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης: Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής
Η Κύπρος είναι μία από αυτές. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η αύξηση των εντάσεων που αποφάσισε η Τουρκία στο Κυπριακό με το θέμα των Βαρωσίων, της στρατιωτικής βάσης του Λευκονοίκου κ.λπ.
Πάγια τακτική της αναθεωρητικής στάσης της Τουρκίας κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες είναι να παράγει πολιτική εκμεταλλευόμενη υπάρχοντα για εκείνη ερείσματα που συνάδουν ή μη με το Διεθνές Δίκαιο. Τα εν λόγω ερείσματα μετατρέπονται σε ευκαιρίες για πρωτοβουλίες από την Άγκυρα. Κατόπιν οι πρωτοβουλίες σχεδιάζονται κι ανακοινώνονται. Η ανακοίνωσή τους είναι μήνυμα προς την άλλη πλευρά, δηλ. τις ισχυρές χώρες των οποίων τα συμφέροντα διακυβεύονται, για διαπραγματεύσεις ώστε να διασφαλισθούν ανταλλάγματα σε άλλα ζητήματα. Εάν υπάρξουν ανταλλάγματα σε άλλα θέματα, τότε η υλοποίηση της ανακοίνωσης για το τάδε θέμα αναβάλλεται ή ακυρώνεται κι εξαργυρώνεται η πρωτοβουλία ως διπλωματικός ελιγμός με συγκεκριμένα κέρδη και διατήρηση των θετικών σχέσεων με κάποια από τις ισχυρές χώρες. Σε αντίθετη περίπτωση η Άγκυρα προχωρεί στην υλοποίηση της ανακοίνωσης επιλέγοντας την όξυνση και σύγκρουση και διακινδυνεύοντας απώλειες σε ένα παιγνίδι ψυχολογίας με την άλλη πλευρά.
Με τον ανωτέρω τρόπο η Άγκυρα διατηρούσε και διατηρεί τον ρόλο του επιτήδειου ουδέτερου εκμεταλλευόμενη την γεωπολιτικής της υπεραξίας ως γεωπολιτικό σταυροδρόμι. Με το πέρασμα του χρόνου ωστόσο ο αναθεωρητικός χαρακτήρας της νυν τουρκικής εξωτερικής πολιτικής την φέρνει συχνότερα σε σύγκρουση με τους δυτικούς συμμάχους της κι εγγύτερα σε μια αναπότρεπτη ρήξη.
Το ζήτημα των Βαρωσίων στην Κύπρο είναι ενδεικτικό παράδειγμα της ανωτέρω τουρκικής τακτικής. Την επομένη της ανακοίνωσης η Τουρκία έχει ξεκινήσει μυστικές διαβουλεύσεις με την αμερικανική ηγεσία και τους συμμάχους της στην περιοχή για το τι είδους ανταλλάγματα θα πάρει ώστε να μην υλοποιήσει εντελώς η μερικώς αυτά που ανακοίνωσε για τα Βαρώσια. Η τουρκική πλευρά ενδιαφέρεται για ανταλλάγματα σχετικά με την ελάφρυνση των χρηματοπιστωτικών κυρώσεων κατά της τουρκικής οικονομίας, το δίκτυο ΦΕΤΟ, το Παλαιστινιακό, την αεροναυτική βάση στη Λιβύη, το κουρδικό και μια σειρά άλλων ζητημάτων. Εάν δεν υπάρξουν ανταλλάγματα το πιθανότερο είναι ότι η Άγκυρα θα υλοποιήσει το σύνολο ή μέρος των ανακοινωθέντων χθες.
Από την πλευρά της η Αθήνα βρίσκεται ουραγός των εξελίξεων κι ακολουθεί τα γεγονότα χωρίς να τα προλαμβάνει με δικές της ενέργειες. Το επόμενο διάστημα η Αθήνα με την Λευκωσία αναμένεται να δράσουν μινιμαλιστικά, δηλ. να προβούν σε διπλωματικές ενέργειες στον ΟΗΕ και την ΕΕ ενάντια στην τουρκική πρωτοβουλία. Επί της ουσίας όμως θα περιμένουν τα αποτελέσματα του μυστικού παζαριού μεταξύ της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας. Η έκβαση του εν λόγω παζαριού θα καθορίσει την στάση της ελληνικής πλευράς σε Ελλάδα και Κύπρο. Αν το αμερικανο-τουρκικό παζάρι αποτρέψει την τουρκική πρωτοβουλία, τότε η στασιμότητα θα επιστρέψει στο Κυπριακό. Σε αντίθετη περίπτωση δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μεσοπρόθεσμα το ενδεχόμενο της ανάσυρσης από το συρτάρι του σκονισμένου ελληνικού Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, αυτή την φορά με τις ευλογίες των ΗΠΑ.
