Καστοριά: Το εγκαταλειμμένο χωριό “Τσάρτσιστα”

Στο νομό Καστοριάς, όπως βέβαια και σε όλη την Ελλάδα, υπάρχουν αρκετά χωριά που έχουν εγκαταλειφθεί κατά τα τελευταία χρόνια απ’ τους κατοίκους τους. Ένα απ’ τα χωριά αυτά είναι και η Τσάρτιστα, που βρίσκεται μεταξύ του Καλοχωρίου και του Κρανοχωρίου τής επαρχίας Νεστορίου Καστοριάς.

Η Τσάρτιστα, σύμφωνα με τα υπάρχοντα πληθυσμιακά στοιχεία, είχε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και μέχρι το έτος 1912, γύρω στους 80 κατοίκους, που ήταν Τουρκαλβανοί Μουσουλμάνοι. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, έτη 1922 – 1926, εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν 8 προσφυγικές οικογένειες Ελλήνων Χριστιανών, που αριθμούσαν 33 άτομα. Το 1928 η Τσάρτσιστα είχε 52 κατοίκους, απ’ τους οποίους οι 32 ήταν πρόσφυγες και οι 20 Τουρκαλβανοί.. Το έτος 1932 υπήρχαν στο χωριό 3 ξενόφωνες οικογένειες. Το έτος 1940 κατοικούσαν εκεί 47 άτομα, ενώ 5 χρόνια αργότερα οι κάτοικοι τού οικισμού ήταν 54.

Αποθήκη σιτηρών σε κεντρικό  σημείο της Τσάρτσιστας.

Μετά το 1950 οι κάτοικοι της Τσάρτσιστας την εγκατέλειψαν σταδιακά και μέχρι το 1980 (;) εγκαταστάθηκαν οριστικά στο γειτονικό της Καλοχώρι Καστοριάς και στο Μακροχώρι Βέροιας.

Ενοριακός ναός στο χωριό αυτό φαίνεται πως δεν υπήρξε ποτέ. Οι Χριστιανοί κάτοικοί του εκτελούσαν τα συνήθη θρησκευτικά τους καθήκοντα, εξ ανάγκης, σε κάποια αίθουσα οικίας του καταλλήλως διαμορφωμένη, ενώ κατά τις μεγάλες εορτές εκκλησιάζονταν σε ναούς των γειτονικών του χωριών.

Το έτος 1928 ιδρύθηκε στην Τσάρτσιστα 1/θέσιο Δημοτικό Σχολείο, που όμως δεν λειτούργησε ποτέ επειδή ο αριθμός των μικρών παιδιών ήταν πολύ μικρός. Οι υπάρχοντες ολίγοι μαθητές του χωριού φοιτούσαν μέχρι τη δεκαετία 1970 στο Δημοτικό σχολείο της Άνω Πτεριάς.

Σήμερα στη Τσάρτσιστα υπάρχουν μόνο δύο κλειστές οικίες και 7-8 αποθήκες σιτηρών, έξω δε από τον οικισμό της βρίσκεται μία μεγάλη μονάδα εκτροφής γουνοφόρων ζώων.

Πέτρες βγήκαν στα χωράφια, στις αυλές χορτάρια,

πού ‘ναι τώρα τα κορίτσια, πού ‘ν’ τα παλληκάρια.

………………………………………………………………….

Ρήμαξαν τα χωριά μας, μανούλα μου καλή,

σκόρπισαν τα παιδιά μας σε δύση κι ανατολή.

………………………………………………………………

Άσε τις φωτογραφίες που καημούς ξυπνάνε,

όσο και να τις κοιτάζεις δεν σου απαντάνε.

…………………………………………………………

Ρήμαξαν τα χωριά μας, μανούλα μου καλή,

σκόρπισαν τα παιδιά μας σε δύση κι ανατολή.

Φώντας Λαδής.

Η οδός στο μέσον περίπου του οικισμού Τσάρτσιστας.

 

Αριστερά αποθήκη σιτηρών  και στο βάθος μία οικία της Τσάρτσιστας.

 

Ο αυλόγυρος της μίας οικίας του χωριού,  η οποία διακρίνεται μερικώς στο βάθος.

 

 

Θερισμένοι σιταγροί στην περιοχή Τσάρτσιστας.

 

Η Τσάρτσιστα στο χάρτη της περιοχής της.