Το καλοκαίρι έφυγε και μαζί με αυτό τελείωσαν και οι διακοπές μας. Σε άλλους ευκολότερα και σε άλλους δυσκολότερα, για μικρούς και μεγάλους αρχίζει η προσαρμογή για την έναρξη και πάλι της νέας σχολικής χρονιάς.
Το μέλλον και το δικό μας και περισσότερο των παιδιών μας, διαμορφώνεται όχι μόνο από το λεγόμενο σύστημα, αλλά και από εμάς προσωπικά έχοντας Παιδεία και όχι ο καθένας μόνος του και για το συμφέρον του αλλά όλοι μαζί για ένα καλύτερο αύριο.
Ίσως τώρα πριν την έναρξη του σχολείου θα ήταν όμορφο να κάναμε όλοι μας μια κουβέντα με τα παιδιά μας, για εκείνα τα παιδιά με αναπηρία, για την ένταξη τους και την ανάγκη της ομαλής συμβίωσης στο σχολικό περιβάλλον και την αξία της φιλίας που μπορούν να αναπτύξουν μαζί τους.
Τα παιδιά με αναπηρία δεν είναι ούτε ασθενείς ούτε άτομα με “ειδικές ικανότητες” , είναι μωρά, νήπια, παιδιά, νέοι, με δικαιώματα στο παιχνίδι, στη φιλία, στην εκπαίδευση, στη ζωή…
Πώς εξηγούμε, όμως, τι συμβαίνει με τα παιδιά αυτά στα παιδιά μας, ώστε να μην τα αντιμετωπίζουν από μια σκοτεινή σκοπιά;
Πιθανόν θα έχετε βρεθεί σε αυτή τη θέση, να έχετε συναντήσει και εσείς και τα παιδιά σας για πρώτη φορά, είτε τυχαία στον δρόμο είτε διότι έρχεται στο περιβάλλον σας ένα παιδί με αναπηρία. Και το δικό σας παιδί, ίσως κοιτώντας το, ίσως ακόμα και δείχνοντάς το, αναρωτιέται, ίσως σιγανά, ίσως δυνατά, τι έχει αυτό το παιδί. Η ερώτηση πιθανόν θα σας κάνει να αισθανθείτε άσχημα, ιδιαίτερα αν ο γονιός του παιδιού με αναπηρία ή και το ίδιο το παιδί με αναπηρία το αντιληφθούν. Κατά πάσα πιθανότητα, η απορία του παιδιού σας σας φαίνεται αδιάκριτη, όμως δεν θα έπρεπε… Τα παιδιά είναι αυθόρμητα και έτσι μιλούν. Όταν δεν κατανοούν κάτι, διότι είναι διαφορετικό από αυτά, απλά ρωτούν να μάθουν. Τη δε απορία τους αυτή μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες, όπως «γιατί δεν καταλαβαίνω αυτό το παιδί όταν μιλάει;», «αν είναι άρρωστο, γιατί δεν παίρνει ένα φάρμακο να γίνει καλά;», «γιατί είναι σε καροτσάκι αφού δεν είναι μωρό;», «πότε θα περπατήσει;». Πραγματικά, οι ερωτήσεις αυτές είναι δύσκολες.
Αν, όμως, δεν ξέρουμε τι και πώς να απαντήσουμε, το πιθανότερο είναι ότι ένα παιδί με αναπηρία θα παραξενέψει περισσότερο το παιδί μας, που ή θα το φοβηθεί ή θα το κοροϊδέψει ή ακόμα χειρότερα- θα του επιτεθεί και δεν θα το πλησιάσει εύκολα, ούτε θα το εντάξει στον κύκλο του.
Η στρεβλωμένη αντίληψης της σχολικής συνύπαρξη “ανάπηρων” και “υγιών παιδιών” σε ένα εντελώς λάθος πλαίσιο που έθεσαν κάποιοι στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν άφησε ένα αγκάθι, εκείνο της σκληρότητας.
Η ελληνική κοινωνία σταδιακά άλλαξε, η συμπερίληψη μπήκε στο λεξιλόγιό μας, η συμπεριφορά μας προσαρμόστηκε και η ανοχή μας αυξήθηκε, αλλά νομίζω πως η γενιά μας, κουβαλάει ακόμα μια εντελώς λανθασμένη διαπαιδαγώγηση σε σχέση με τα παιδιά με αναπηρία αν και η πολιτική ορθότητα μάς ανάγκασε να συμμορφωθούμε με τους κοινωνικούς κανόνες αποδοχής τους, δεν παύουμε όμως να είμαστε φορείς του βλέμματος.. Για σκεφτείτε το!
Οι κοινωνίες έχουν αλλάξει, μη φανταστείτε πάντως ότι έχουν αλλάξει πολύ, ισως απλά οι περισσότεροι άνθρωποι να έχουν μάθει να κουκουλώνουν τον φόβο τους απέναντι στο διαφορετικό. Το επόμενο βήμα είναι αυτό της γενικής αποδοχής του, της βαθιάς κατανόησης ότι η ποικιλομορφία μόνο θετικά έχει να μας προσφέρει.
Αυτό που πρέπει να κάνουμε λοιπόν, είναι να διδάσκουμε καθημερινά στα παιδιά μας από τη στιγμή που αρχίζουν να καταλαβαίνουν, τις αξίες της διαφορετικότητας, της ανεκτικότητας, του σεβασμού του άλλου, ελπίζοντας σε μια μελλοντική πραγματικότητα στην οποία δεν θα χρειάζεται να λέγονται όλα αυτά γιατί πολύ απλά θα είναι δεδομένα .
Είμαστε όλοι ίδιοι;
Σαφώς και όχι. Και ο σεβασμός προς τον άλλον ξεκινά από την αποδοχή της διαφορετικότητάς του, όποια κι αν είναι αυτή. Όλοι οι άνθρωποι έχουν διαφορές μεταξύ τους, απλώς σε κάποιους είναι πιο έντονες απ’ ό,τι σε άλλους. Φυσικά, υπάρχουν και διαφορές, σωματικές, πολιτιστικές, κοινωνικές, που δεν διακρίνονται εύκολα και που μπορεί να τις καταλάβουμε στην πορεία. Όμως δεν υπάρχει μία κανονικότητα. Το «κανονικό» είναι να είμαστε όλοι διαφορετικοί. Το σώμα μας είναι ένα πολύπλοκο παζλ, όπου κάθε κομμάτι ξέρει τη θέση του και τι πρέπει να κάνει από την πρώτη στιγμή. Είναι όμως φορές που δε συμβαίνουν έτσι τα πράγματα και τα κομμάτια δεν ταιριάζουν μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα είναι μια έλλειψη που γεννά μια αναπηρία. Δε γνωρίζουμε πάντα την ακριβή αιτία, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις ξέρουμε πότε μπορεί να συμβεί. Υπάρχουν αναπηρίες που δημιουργούνται πριν από τη γέννα. Έπειτα, υπάρχουν αναπηρίες που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της γέννας ή έπειτα από αυτή. Αν, πάντως, θα έπρεπε να ορίσουμε κάπως την αναπηρία, θα μπορούσαμε με απλά λόγια να πούμε ότι πρόκειται για τη δυσκολία ενός ατόμου να κάνει κάτι συγκεκριμένο, π.χ. να μιλήσει, να περπατήσει, να φάει, να δει, να κατανοήσει, να ακούσει..
Αυτό που πρέπει, όμως, να καταλάβουμε, μικροί και μεγάλοι, είναι ότι καταρχάς η αναπηρία δεν χαρακτηρίζει το άτομο στο σύνολό του και ότι, κατά δεύτερον, τα παιδιά με αναπηρία έχουν τα ίδια δικαιώματα με κάθε άλλο παιδί: να είναι ευτυχισμένα, να τους συμπεριφέρονται με σεβασμό, να αγαπιούνται και να αγαπούν, να μορφώνονται, να παίζουν κ.ο.κ.
Τα παιδιά με αναπηρία διεκδικούν ίσες ευκαιρίες με τα παιδιά χωρίς αναπηρία και όχι φιλανθρωπία ή οίκτο. Η εκπαίδευση και η ανατροφή των παιδιών χωρίς αναπηρία μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην στήριξη των νομοθετικών μέτρων και στην αύξηση της κατανόησης των αναγκών και των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία αλλά κυρίως μπορεί και πρέπει να παίξει κυρίαρχο ρόλο στην καταπολέμηση της προκατάληψης και του στιγματισμού που, δυστυχώς, ακόμη υπάρχει.
