Μια υγιής τουριστική βιομηχανία εξαρτάται από ένα υγιές και αξιόλογο περιβάλλον.
Για τούτο τον λόγο είναι επιθυμητή μόνο η ανάπτυξη που θα στηρίζεται στην αειφορία και θα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και την ποιότητα της ζωής του
Πριν τι κακόν παθέειν. Ρεχθέν δε τε νήπιος έγνω — Ιλιάδα Ρ’ 32
Μετάφραση: [το θέμα είναι να λογαριάζεις] πριν πάθεις κακό. Ακόμα και ο άμυαλος όταν πάθει βάζει μυαλό.
Το τουριστικό προϊόν είναι προφανώς ευάλωτο στην κλιµατική αλλαγή, τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και από την πλευρά της προσφοράς. Οι βασικές επιπτώσεις σε τουριστικές περιοχές είναι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η αύξηση της θερμοκρασίας και η μείωση της βροχόπτωσης (ιδίως κατά τη θερινή περίοδο) αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία και θα εμφανιζονται όλο και συχνότερα.
Παράλληλα έχουν ενδιαφέρον και οι έμμεσες επιπτώσεις, όπως η επίδραση σε κρίσιμους φυσικούς πόρους (π.χ. το νερό), η αλλοίωση του τοπίου και της βιοποικιλότητας, στοιχεία δηλαδή που επηρεάζουν τις προοπτικές ανάπτυξης του τουρισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, η γεωγραφική θέση και τα ειδικά χαρακτηριστικά του χώρου αναφοράς, έχουν συχνά καθοριστικό ρόλο, καθώς μπορεί να διαφοροποιηθεί σημαντικά η έκθεση και η ευαισθησία του στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ως προς τον τουρισμό θα είναι και θετικές και αρνητικές.
Για παράδειγμα η αύξηση της θερμοκρασίας ή/και η συχνότερη εμφάνιση καυσώνων θα υποβαθμίσουν σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος κατα τους καλοκαιρινούς μήνες. Παρόλα αυτά και λογω της ποικιλίας των κλιματικών ζωνών της χώρας μας, μια θετική επίδραση που μπορεί να προκύψει σε κάποιες περιοχές είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, η οποία σίγουρα θα επηρεάσει με τη σειρά της την προσφορά στον τουρισμό, αλλά και τη ζήτηση.
Οι αρνητικές επιπτώσεις που εκτιμώνται (π.χ.έκθεση της ΕΜΕΚΑ, έρευνα για την κλιματική αλλαγή, από διαΝΕΟσις ), µπορεί να µετριαστούν ή ακόµη και να ανατραπούν, καθώς οι δείκτες τουριστικής ευφορίας βελτιώνονται σηµαντικά την άνοιξη και το φθινόπωρο. Δηλαδή λόγω των αλλαγών, προκύπτουν άριστες κλιματικές συνθήκες στις λεγόμενες ενδιάμεσες εποχες.
Κάτι τέτοιο όµως για να αξιοποιηθεί και να έχει απτά αποτελέσματα, απαιτεί την υπέρβαση πολλών θεσµικών παραγόντων, οι οποίοι περιορίζουν το χρόνο άφιξης των τουριστών κατά κύριο λόγο στους καλοκαιρινούς µήνες (σχολικές διακοπές, άδειες εργαζοµένων) και οι οποίοι συνδιαµορφώνουν, από κοινού µε το κατάλληλο κλίµα, τα µεγέθη και την εποχικότητα των αφίξεων. Η υπέρβαση αυτή προϋποθέτει τον εντοπισµό νέων στοχευµένων τουριστικών αγορών (συνταξιούχοι, εκδροµείς του Σαββατοκύριακου, επαγγελµατικός και συνεδριακός τουρισµός), οι οποίες δεν υπόκεινται στους ανωτέρω περιορισµούς και βέβαια την επανατοποθέτηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος στην αντίληψη των καταναλωτών-τουριστών και των διεθνών τουριστικών πρακτόρων.
Ο τουρισμός, ως δραστηριότητα έχει ισχυρότατες συνέργειες µε την πολιτιστική και φυσική κληρονοµιά, αλλά και τους σύγχρονο πολιτισµό και τις τοπικές παραδόσεις.
Ετσι αναδεικνύεται η ανάγκη να συνδυαστεί η όποια οικονοµική πρόοδος µε τη βιώσιµη ανάπτυξη, αλλά και µε την ηθική της διάσταση (διάχυση του οφέλους στο σύνολο της κοινωνίας).
Η βιωσιµότητα του τουρισµού καλύπτει πολλές πλευρές: την υπεύθυνη χρήση των φυσικών πόρων, τη συνεκτίµηση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου των δραστηριοτήτων (παραγωγή αποβλήτων, πιέσεις που υφίστανται τα ύδατα, το έδαφος και η βιοποικιλότητα κ.ά.), τη χρήση “καθαρής” ενέργειας, την ανακύκλωση και επανάχρηση όσο το δυνατό περισσότερων πόρων, την προστασία της πολιτιστικής ταυτότητας των προορισµώ, την διατηρησιμότητα των θέσεων απασχόλησης που δηµιουργούνται, τις τοπικές οικονοµικές επιπτώσεις ή ακόµη την ποιότητα της υποδοχής και φιλοξενίας.
Δύο κατευθύνσεις είναι πλέον διαθέσιμες:
Η πρώτη είναι ο δρόµος της χωρίς µέτρο αξιοποίησης και εκµετάλλευσης της γης και των φυσικών πόρων της χώρας.
Η δεύτερη είναι η επιλογή της ήπιας ανάπτυξης, με σεβασμό στο περιβάλλον και τις βασικές αρχές της αειφορίας και βιωσιµότητας.
Μια υγιής τουριστική βιοµηχανία εξαρτάται από ένα υγιές και αξιόλογο περιβάλλον.
Για τούτο τον λόγο είναι επιθυμητή μόνο η ανάπτυξη που θα στηρίζεται στην αειφορία και θα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο και την ποιότητα της ζωής του.
Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των κρισεων που προκαλεί, µπορεί να επιτευχθεί µε την αλλαγή του µοντέλου ανάπτυξης προς την κατεύθυνση του βιώσιµου τουρισµού (τουρισμός υπαίθρου – αγροτουρισμός), µε την προώθηση εναλλακτικών τουριστικών δράσεων και προορισµών σε όλη την ελληνική επικράτεια καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Βασικοί στόχοι του νέου µοντέλου θα πρέπει να αποτελέσει και η βελτίωση της ποιότητας των προσφερόµενων υπηρεσιών και προϊόντων, η περιβαλλοντική διαχείριση και το ολοκληρωμένο management των τουριστικών πόρων των προορισμών, με εμπλοκή ολόκληρης της τοπικής κοινωνίας.
Εκ των ων ουκ άνευ είναι η ολοκλήρωση ενός σύγχρονου θεσµικού πλαισίου για τον τουρισµό και τις ειδικές µορφές του, η διασφάλιση της ποιότητας στις υποδοµές και τις υπηρεσίες του τουρισµού και ασφαλώς η επένδυση στο ανθρώπινο δυναµικό της χώρας.
Δυστυχώς οι κλιµατικές αλλαγές μέχρι σήμερα τουλάχιστον δεν λαµβάνονταν υπόψη όταν συντελούνταν επενδύσεις στον τουρισμό και τις υποδομές.
Η πολιτεία σε όλα τα επίπεδα πρέπει να µεριµνά για την επίλυση και αντιμετώπιση όλου του πλεγματος των περιβαλλοντικών προβληµάτων, όπως:
1) Η ένταξη του κάθε δοµικού στοιχείου µε απόλυτο σεβασµό στο φυσικό περιβάλλον.
Με τις αρχιτεκτονικές µορφές που συνδυάζουν τις πιο σύγχρονες αισθητικές αντιλήψεις, µε την αίσθηση του µέτρου που απαιτούν η ελληνική φύση και η αισθητική του τοπίου
Φυσικά µε λύσεις που να συµβάλλουν στην εξοικονόµηση των ενεργειακών πόρων.
2) Ολοκληρωμένες υποδοµές, που να εξασφαλίζουν βιώσιµη τροφοδοσία των τουριστικών επιχειρήσεων σε ενέργεια και νερό, αποχέτευση των λυµάτων, εφοδιασµό κ.λπ. Στο πλαίσιο αυτό περιλαµβάνονται η σωστή διαχείριση και ανακύκλωση των αποβλήτων και απορριµµάτων µε τη λειτουργία συστηµατων διαχωρισµού των ανακυκλούµενων υλικών από τα υπολείµµατα της µονάδας και τριτοβάθµιου βιολογικού καθαρισµού µε πλήρη επαναχρησιµοποίηση του νερού για άρδευση, φύτευση ενδηµικών ειδών χλωρίδας στον περιβάλλοντα χώρο.
3) Δηµιουργία πρότυπου Παρατηρητηρίου για τη συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση περιβαλλοντικών παραµέτρων και επιπτώσεων από τις τουριστικές δραστηριότητες ανα περιοχή, δηµιουργία χώρου µε εκθέµατα από τα φυσικά οικοσυστήµατα (την τοπική χλωρίδα και πανίδα) κάθε περιοχής, έργα πυροπροστασίας και αντιµετώπιση έκτακτων περιστατικών, δηµιουργία περιπατητικών µονοπατιών κ.α.
4) Σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των νέων, των εργαζομένων και των κατοίκων μιας περιοχής.
Συμπράξεις Τοπικών Συµφώνων Ποιότητας και υποστήριξη των τοπικών παραγωγών για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων, τα οποία και πρέπει να ενσωματώνονται στα µενού των ξενοδοχείων, Συνεργασία µε τοπικούς φορείς για την αναβάθμιση ή και την αναβίωση παραδοσιακών πολιτιστικών εκδηλώσεων και παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Η ικανότητα των τουριστικών αρχών της χώρας να δράσουν άμεσα σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και τους φορείς του τουρισμού, θα κρίνει και την την θετική ή αρνητική έκβαση για τον τουριστικό κλάδο κατα τα επόμενα πολύ λίγα χρόνια.
Ας ευχηθούμε ότι οι ισχυρές προειδοποιήσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων θα αφυπνίσουν κάθε αρμόδιο.
Από τη διαδικτυακή εφημερίδα “ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ” φύλλο 15 του itnnews.gr
Κατεβάστε και διαβάστε την εφημερίδα ΕΔΩ
